40 cựu quân nhân Thổ Nhĩ Kỳ lĩnh án tù chung thân sau cuộc đảo chính đẫm máu

Các bị cáo bao gồm nhiều cựu sĩ quan quân sự cấp cao, quân nhân trong lực lượng đặc nhiệm và đơn vị chiến đấu phòng chống cứu nạn bị buộc tội tiến hành cuộc đột kích bằng trực thăng vào một khách sạn sang trọng thuộc thị trấn Marmaris, nơi ông Erdogan và gia đình đang nghỉ dưỡng.

Đây là 1 trong 40 phiên toà đang được xét xử khắp đất nước Thổ Nhĩ Kỳ đối với những người tham gia nỗ lực đảo chính vào ngày 15/7/2016.

Những kẻ chủ mưu dùng trực thăng, máy bay và chiến đấu cơ để dội bom vào các văn phòng, bao gồm cả Tòa nhà Quốc hội. 249 người đã thiệt mạng trong nỗ lực thâu tóm quyền lực đẫm máu này.

Nỗ lực này thất bại khi ông Erdogan thoát khỏi tình trạng nguy hiểm và kêu gọi những người ủng hộ phản kháng trên các đường phố. Những sĩ quan quân sự trung thành cũng đứng lên chống lại cuộc đảo chính. 

Trong phiên tòa xét xử gần đây nhất, hàng trăm cựu sĩ quan lục quân và không quân bị buộc tội sử dụng xe tăng để chiếm đóng các cây cầu, các căn cứ, ra lệnh cho các máy bay quân sự đánh bom và nổ súng vào những người biểu tình.

Trong số những người bị xét xử có giáo sĩ Hồi giáo Fethullah Gulen, người bị buộc tội dàn xếp nỗ lực đảo chính trong thời gian lưu vong tại Mỹ.

Là một cựu đồng minh chính trị của ông Erdogan, ông Gulen xung đột với vị Tổng thống này vào năm 2013 vì những cáo buộc tham nhũng.

Kể từ vụ đảo chính bất thành, hàng ngàn tín đồ của ông đã bị bỏ tù và Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu dẫn độ ông này khỏi Pennsylvania, Hoa Kỳ.

Ông Gulen là một trong những người bị truy tố trong vụ án Marmaris, nhưng không có bản án nào được đề ra cho những tội trạng của ông này và hai người khác, cùng được xét xử vắng mặt.

Thẩm phán tuyên bố phiên tòa của họ sẽ còn tiếp tục.

Vụ Marmaris là vụ án duy nhất ông Erdogan bày tỏ sự quan tâm của mình với tư cách cá nhân.

Hai nhân viên cảnh sát đã thiệt mạng trong vụ tấn công vào khu nghỉ dưỡng. Ông Erdogan cho biết, ông nhận được cảnh báo về vụ đảo chính và rời khỏi khách sạn. Ông về tới Istanbul ngay thời điểm quân nổi loạn có mặt tại khách sạn Marmaris.

Trong số những người bị kết án vào thứ Tư vừa rồi có Chuẩn tướng Gokhan Sonmezates, người bị buộc tội lên kế hoạch cho vụ tấn công vào Marmaris; Thiếu tá Sukru Seymen thuộc lực lượng đặc nhiệm, người dẫn đầu kế hoạch này; và Sĩ quan thứ cấp Zekeriya Kuzu, người được tìm thấy khi đang ẩn náu trong một cái hang sau khi vụ việc xảy ra.

Tất cả đều chịu án tù chung thân, mức án nặng nhất trong Bộ luật Hình sự Thổ Nhĩ Kỳ.

Mức án tử hình đã bị bãi bỏ vào năm 2002 trong cuộc cải cách tư pháp của Thổ Nhĩ Kỳ khi đàm phán để gia nhập Liên minh châu Âu.

Tuy nhiên, những người ủng hộ ông Erdogan và người thân của các nạn nhân trong nỗ lực đảo chính đã kêu gọi sự trừng phạt thích đáng với những kẻ chịu trách nhiệm.

Theo New York Times, trong vụ án này, 37 trong số 46 bị cáo phục vụ trong lực lượng đặc nhiệm. Một sĩ quan được tha bổng, 40 cựu quân nhân chịu án tù chung thân và hai người khác nhận án giảm nhẹ: 1 cựu quân nhân của ông Erdogan nhận án 18 năm, người còn lại 15 năm.

Trong phiên tòa diễn ra tại thị trấn Mugla, một vài bị cáo thừa nhận tham dự vào nỗ lực đảo chính, nhưng phủ nhận việc cố ý sát hại Tổng thống.

Thiếu tá Seymen, chỉ huy của vụ tấn công khai trước tòa, mục tiêu lúc đó là bắt giữ ông Erdogan. 

Vị thiếu tá này bày tỏ lòng thương tiếc tới hai nhân viên cảnh sát thiệt mạng trong vụ đụng độ tối ngày hôm đó.

Nhiều bị cáo quan ngại, phiên tòa xét xử không công bằng và cho rằng họ là nạn nhân của một vụ tranh chấp quyền lực.

Xem thêm: Su-35 Nga và “kền kền chiến đấu” F-16 Mỹ: Mèo nào cắn mỉu nào?

Nguyễn Văn Linh