1. Tiết lộ tin tình báo
Tuần trước, ba quan chức Chính phủ Mỹ chia sẻ rằng, thông tin tình báo tuyệt mật của Israel đã được ông Trump hé lộ với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov trong buổi họp kín tại Nhà Trắng ngày 10/5. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ đã bác bỏ cáo buộc này.
Cố vấn an ninh Quốc gia, tướng 3 sao H.R. McMaster khẳng định với báo giới rằng các thông tin chống khủng bố mà ông Trump trao đổi cùng Ngoại trưởng Nga là “hoàn toàn chấp nhận được”.
Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Avigdor Liberman cho hay: “Quan hệ an ninh giữa Israel và đồng minh lớn nhất của chúng tôi là Mỹ, rất sâu sắc, ý nghĩa và chưa từng có”.
Tuy nhiên, cựu giám đốc cơ quan tình báo của Israel, ông Danny Yatom từng nói với một đài phát thanh ở Tel Aviv rằng, nếu bê bối này là sự thật, vụ chia sẻ tin mật của Tổng thống Trump với Nga có thể gây “thiệt hại nặng nề” đối với an ninh của Israel cũng như Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thăm Israel.
2. Bức tường phía Tây
Nhà Trắng thông báo ông Trump sẽ là Tổng thống Mỹ tại nhiệm đầu tiên tới thăm khu di tích lịch sử Bức tường phía Tây tại thành cổ Jerusalem, địa điểm cầu nguyện linh thiêng nhất của người Do Thái. Tuy nhiên, chuyến thăm của ông Trump đã gây ra một số tranh cãi giữa hai bên.
Bên cạnh đó, kênh truyền hình Channel 2 của Israel ngày 16/5 đưa tin, trong cuộc họp chuẩn bị cho chuyến thăm của Tổng thống Trump, các nhà ngoại giao Mỹ thông báo với phía Israel rằng việc nhà lãnh đạo Mỹ thăm Bức tường phía Tây là "mang tính cá nhân" do Israel không có thẩm quyền tại khu vực này, nên từ chối đề nghị để Thủ tướng Benjamin Netanyahu đi cùng ông tới đó.
Tuyên bố này đã chọc tức người Israel, những người đã yêu cầu chính quyền Trump phải lên tiếng xác nhận.
3. Chuyển Đại sứ quán
Mối quan hệ Mỹ - Israel cũng thêm phần căng thẳng khi Washington băn khoăn chưa biết đặt trụ sở Đại sứ quán tại đâu trong hai nơi: Jerusalem hay Tel Aviv.
Tháng 9 năm ngoái, khi còn là ứng cử viên đảng Cộng hòa, ông Donald Trump đã cam kết với chính quyền Netanyahu rằng: “Nước Mỹ, dưới chính quyền Trump, cuối cùng sẽ đảm nhận nhiệm vụ của Quốc hội đã tồn tại lâu nay để công nhận Jerusalem là một thủ đô không chia cắt được của nhà nước Israel”.
Từ năm 1995, Quốc hội Mỹ đã thông qua một đạo luật ủy nhiệm chuyển đại sứ quán tới Jerusalem. Cứ sáu tháng một lần Tổng thống Mỹ phải ký một giấy miễn trừ nhằm trì hoãn việc di chuyển trụ sở sứ quán vì lý do an ninh quốc gia. Lần miễn trừ sắp tới sẽ hết hạn vào ngày 1/ 6, hơn một tuần sau chuyến thăm của ông Trump.
Việc chuyển Đại sứ quán Mỹ tới Jerusalem là một hành động bị cáo buộc mang động cơ chính trị và sẽ khiến Palestine nổi giận. Người Palestine muốn Đông Jerusalem là thủ đô tương lai và là một phần của chủ quyền lãnh thổ Palestine. Và chắc chắn động thái của Mỹ sẽ khiến cộng đồng quốc tế, đặc biệt là những đồng minh thân cận nhất ở Tây Âu và thế giới Arab không hài lòng.
4. "Thỏa thuận sau cùng”
Mặc dù những căng thẳng hiện hữu, Tổng thống Mỹ tin rằng, ông có thể dàn xếp “thỏa thuận cuối cùng” giữa Israel và Palestine.
Ông Trump từng nói với nhà lãnh đạo Palestine Mahmoud Abbas rằng ông đã nghe nói “đây có lẽ là thỏa thuận khó khăn nhất để tiến hành” là duy nhất giữa Israel và Palestine song cảm thấy chính quyền của ông có một “cơ hội rất rất tốt” để thực hiện nó.
5. Xây dựng một liên minh mới
Cơ hội để lập ra một liên minh giữa Mỹ, Israel và các nhà lãnh đạo Arab dòng Sunni đã trở nên mạnh mẽ hơn khi các bên cùng chung quan điểm nhìn nhận Iran là một mối đe dọa với an ninh quốc gia.
Giới quan chức Saudi Arabia đã bày tỏ sự lạc quan về sự thành công từ cách tiếp cận độc đáo của ông Trump và chỉ ra Sáng kiến Hòa bình Arab năm 2002 chính là sự khởi đầu của giải pháp.
Phát biểu tại cuộc họp báo chung với người đồng cấp Mỹ Tillerson hôm 20/5, Ngoại trưởng Saudi Arabia cho rằng: “Chúng tôi tin tưởng (Tổng thống Trump) có sức mạnh và tính quyết đoán và Vương Quốc Saudi Arabia chuẩn bị làm việc với Mỹ nhằm đem lại hòa bình giữa người Israel với người Palestine và người Israel với người Arab”.
Xem thêm >> Thế giới 1 tuần nhìn lại: Triều Tiên thử tên lửa, thế giới cần Putin
Đào Vũ
