Thêm dầu vào lửa
Ngày 19/6, trong phiên điều trần trước Quốc hội, Giám đốc Cục điều tra liên bang Mỹ FBI Robert Mueller đã thừa nhận, từ vài năm nay, tổ chức này đã sử dụng máy bay không người lái để theo dõi công dân nước này một cách "bí mật". Trả lời câu hỏi của thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Chuck Grassley thuộc Ủy ban tư pháp của thượng viện về nghi ngờ bấy lâu nay về việc này, ông Robert Mueller đã thẳng thắn trả lời: "Có, chúng tôi đã sử dụng máy bay cho việc thu thập thông tin".
Tiết lộ gây chấn động này một lần nữa làm dấy lên làn sóng phẫn nộ của dư luận Mỹ trước việc các cơ quan an ninh liên tục có những hành vi theo dõi bí mật nhằm vào công dân của mình. Trên chính trường Mỹ cũng dấy lên cuộc tranh luận giữa việc đảm bảo an ninh quốc gia và quyền riêng tư cá nhân của các công dân. Vụ việc càng nóng bỏng trong bối cảnh ầm ĩ của CIA mang tên Snowden chưa có dấu hiệu lắng xuống.
Mặc dù người đứng đầu FBI không ngừng trấn an rằng, biện pháp theo dõi bằng máy bay không người lái là "không thường xuyên" và được tiến hành một cách "có chọn lọc" với tần suất "không nhiều" nhưng điều đó không giành được sự cảm thông của các nghị sĩ tại Ủy ban tư pháp của Quốc hội. Khẳng định việc này chỉ mới diễn ra trong thời gian gần đây, khi có yêu cầu đặc biệt, nhưng ông lại từ chối cho biết thời gian bắt đầu cụ thể là từ khi nào, "yêu cầu đặc biệt" đó là gì...
Thái độ úp mở, che giấu đó càng khiến làn sóng phản đối của dân Mỹ dâng cao. Đáp lại, ông Mueller khoe thành tích đã ngăn chặn được khoảng từ 10 đến 12 âm mưu đánh bom của các phần tử khủng bố nhờ chương trình ghi âm điện thoại và không quên nhấn mạnh rằng đường dây liên lạc là điểm yếu lớn nhất của những kẻ có mưu đồ khủng bố.
Những máy bay không người lái của Mỹ đã hoạt động trên vùng biên giới Mỹ - Mexico từ nhiều năm nay.
Lâu nay, đã có đồn đoán về việc FBI sử dụng biện pháp điều tra "bẩn" trong nội địa nước Mỹ, nhưng đây là lần đầu tiên người đứng đầu tổ chức này công khai thừa nhận trước các vị dân biểu.
Tháng 2/2013, giới truyền thông Mỹ phát hiện, cảnh sát đã dùng các bức ảnh mà một thiết bị bay nào đó chụp từ trên không trung, để lần ra dấu vết giúp truy bắt một tên tội phạm đã bắn chết tài xế xe bus và bắt cóc một cậu bé 5 tuổi ở bang Alabama.
Khi đó, giới chức bang này đã khăng khăng, những hình ảnh ấy là do trực thăng tuần tra của cảnh sát tình cờ chụp được khi bay qua hiện trường đúng lúc vụ việc xảy ra. Nhưng các phân tích của giới chuyên môn đã chỉ ra rằng, chúng chỉ có thể được chụp bằng Drone (máy bay không người lái).
Đến nay, lời thừa nhận của người đứng đầu FBI đã giúp khẳng định những nghi ngờ này là hoàn toàn có cơ sở, lâu nay đời sống riêng tư của công dân nước này đã bị xâm hại nghiêm trọng mà không ai hay.
Phản ứng về vụ việc này, bà Sen Dianne Feinstein, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp đã gọi các máy bay không người lái của FBI là một sự đe dọa nghiêm trọng đến quyền riêng tư của công dân Mỹ, đặc biệt là nhiều trong số đó lại được quản lý bởi các công ty an ninh tư nhân có quan hệ hợp tác với FBI.
Còn nhớ, vào năm 2012, chính quyền New Zealand đã lục soát biệt thự Kim Dotcom, ông chủ của MegaUpload theo yêu cầu của chính phủ Mỹ. Kim Dotcom bị bắt giữ và 150TB dữ liệu đã được chuyển giao cho FBI.
Chỉ vài tháng sau, giới truyền thông đã phanh phui một sự thật không mấy dễ chịu đối với người dân hai nước: Cơ quan tình báo New Zealand, Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA) cùng với FBI đã phối hợp nghe lén điện thoại của Kim Dotcom để tìm thông tin điều tra về ông.
Theo quy định, NSA và FBI không được phép nghe lén các công dân New Zealand. Điều này làm dấy lên sự lo ngại của công dân hai nước rằng, chính phủ của họ có thể bắt tay với các tổ chức nước ngoài để giám sát người dân trong nước.
Sống chung với công khai và... bí mật
Theo thống kê và dự báo của hãng thông tấn AP, trong vòng 5 năm tới, sẽ có khoảng 30.000 máy bay dân sự hoạt động trên khắp thế giới, mà quá nửa trong số đó thuộc về nước Mỹ. Quốc hội nước này cũng đã yêu cầu Cục hàng không liên bang mở cửa không phận đối với máy bay không người lái, muộn nhất là đến tháng 10/2015.
Ngoài việc vận chuyển hành khách và hàng hóa, một số lượng không nhỏ máy bay sẽ đảm nhận nhiệm vụ thu thập thông tin từ không trung như chụp ảnh, quay phim, nghe lén điện thoại, theo dõi đối tượng qua tín hiệu vệ tinh...
Không chỉ thu thập thông tin, việc xuất hiện của các máy bay không người lái có vũ trang trên bầu trời nước Mỹ cũng gây nhiều tranh cãi gay gắt. Lâu nay, Mỹ vẫn đang phải đối mặt với sự chỉ trích rằng đã lạm dụng Drones trong cuộc chiến chống khủng bố, gây ra nhiều cái chết oan uổng cho thường dân.
| Tội phạm mới phải sợ, dân thường cứ yên chí?! Trước sự phẫn nộ của các nhà lập pháp, Giám đốc FBI cam kết sẽ phối hợp tốt với Quốc hội và các Ủy ban giám sát của cơ quan quyền lực này cung cấp đầy đủ thông tin khi có yêu cầu. Ông Mueller cũng liên tục nhấn mạnh rằng, quyền tự do và sự riêng tư của công dân nước này sẽ không bị xâm hại. "Nếu bạn không có âm mưu gì có thể làm phương hại đến an ninh quốc gia, bạn có thể yên tâm. Hoạt động của chúng tôi sẽ chỉ nhằm vào những phần tử tội phạm, chứ không quan tâm đến những cuộc điện thoại hẹn hò hay một email liên quan đến công việc kinh doanh", ông Mueller cho biết. Thế nhưng lời trấn an này khó có thể khiến các nghị sĩ và người dân Mỹ yên tâm được. Việc cơ quan này mới đây phải trả lại 150 Tetabyte dữ liệu đã thu thập trái phép của trang lưu trữ trực tuyến MegaUpload đã cho thấy, hoạt động theo dõi của FBI không chừa bất kỳ một ai, và cũng không chỉ gói gọn trong lãnh thổ Hoa Kỳ. |
Nhưng đó là ở lãnh thổ nước ngoài, như Afghanistan hoặc Pakistan. Dưới áp lực của cộng đồng quốc tế và các đồng minh, các nước bị ảnh hưởng, trong tháng 5 vừa qua, Tổng thống Barack Obama đã phải cam kết sẽ hạn chế và siết chặt hơn nữa hoạt động của các cỗ máy tự động này ở nước ngoài.
Trước tiết lộ chấn động của “ông trùm” FBI, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Rand Paul đã lập tức đưa ra yêu cầu tương tự. Vị dân biểu đến từ bang Kentucky này đòi hỏi chính phủ phải cam kết rằng, sẽ không sử dụng máy bay không người lái trong lãnh thổ Mỹ để tiêu diệt những kẻ tình nghi khủng bố là công dân Mỹ.
Giới phân tích cho rằng, tiết lộ của ông Mueller, người sẽ về hưu vào tháng 9 tới sau 12 năm là người đứng đầu FBI sẽ tạo thêm nhiều áp lực cho giới chức nước này nói chung và hoạt động của FBI nói riêng. Với người Mỹ, "tự do" là một khái niệm thiêng liêng và khi quyền tối cao này của họ bị ảnh hưởng, dù hợp pháp hay bất hợp pháp thì cũng sẽ gây những phản ứng tiêu cực.
Trong khi đó, cuộc chiến chống khủng bố mà nước Mỹ theo đuổi lâu nay đã chuyển sang một hình thái khác, âm thầm hơn nhưng cũng không kém phần quyết liệt. Mối nguy cơ bị tấn công ngay tại "sân nhà" luôn được các lãnh đạo FBI, CIA cảnh báo. Trong bối cảnh đó, việc thu thập thông tin an ninh, tình báo của hai cơ quan này là rất quan trọng.
Từ các biện pháp công khai, hợp pháp cho đến các hoạt động bí mật và nhạy cảm cũng sẽ đều được sử dụng khi cần thiết. Ngược lại, dân Mỹ cần an toàn, nhưng cũng không bao giờ chấp nhận hy sinh hai chữ "tự do". Xem ra, đây sẽ là bài toán nan giải cho hai tân lãnh đạo FBI, CIA mà Quốc hội nước này đang cân nhắc bổ nhiệm.
An Mai (Theo BBC và FoxNews)
