Phụ nữ bị bán thành nô lệ tình dục
Thưa ông, tình trạng buôn bán người nhất là phụ nữ và trẻ em qua biên giới đang là nỗi lo lắng của nhiều người. Là giám đốc công an của tỉnh có biên giới mà loại tội phạm buôn bán người diễn ra phức tạp, ông nhận định gì về thực tế này?
Vấn đề buôn bán người, trước đây gọi là buôn bán phụ nữ, nhưng bây giờ không riêng gì phụ nữ mà nam giới cũng bị bán. Vì thế bây giờ, đạo luật Quốc hội ban hành cũng đổi tên thành buôn bán người. Thực trạng này là có thật, diễn ra nhiều ở khu vực biên giới, nói thế không có nghĩa là Quảng Ninh, Cao Bằng, Lai Châu... mới có buôn bán người, mà có ở nhiều nơi và gánh nặng đặt lên các tỉnh biên giới. Tình trạng này đang ở mức báo động, vì thế Chính phủ mới có đề án phòng chống buôn bán người.
Vậy đề án Phòng chống buôn bán người được triển khai có giảm được loại tội phạm này hay không, thưa ông?
Hiện nay đề án này đang được triển khai tích cực, hiệu quả, không chỉ dư luận trong nước mà còn được bạn bè quốc tế, các tổ chức phi chính phủ quan tâm. Chị em chúng ta nhiều trường hợp bị lừa, bị bán, cũng có trường hợp tự nguyện vượt biên để lấy chồng, nhưng khi sang đến bên ấy mới bị lợi dụng.
Đại biểu quốc hội Vũ Chí Thực. Ảnh: Thành Long.
Đa số phụ nữ bị bán đi khi trở về đều mang nỗi đau thể xác bị xâm hại, hay bị bán vào "động mại dâm"?
Tôi nghĩ rằng, không hẳn là tất cả chị em phụ nữ khi bị bán đều bị xâm hại, bị biến thành gái mại dâm. Hiện nay ở Trung Quốc, vấn đề mất cân bằng giới tính là rất lớn, cho nên việc phụ nữ Việt Nam bị lợi dụng, đưa sang phía bên kia biên giới để làm "vợ" nhưng không phải là vợ.
Có những trường hợp chúng tôi trực tiếp giải cứu về từ nước ngoài, họ nói là ở bên đó, họ phải phục vụ nhu cầu tình dục cho cả gia đình chứ không phải một người. Hoặc có trường hợp phục vụ chán cho người này rồi phải chuyển sang phục vụ cho người khác, biến phụ nữ thành như một thứ hàng hóa, không còn có quyền của một con người.
Trước khi trả về quê nên điều trị tâm lý cho nạn nhân
Thưa ông, khó khăn của các lực lượng chức năng, công an của các tỉnh có biên giới khi phá được án đón các nạn nhân trở về là gì?
Có một thực tế, khi chúng tôi đón được nạn nhân về nước thì việc tổ chức đón nhận, tiếp nhận là cả một vấn đề. Nếu thực hiện đúng như đề án thì phải cần có thời gian để phân tích, đánh giá, sử dụng các liệu pháp tâm lý điều trị cho nạn nhân... nhưng chúng ta chưa làm được nhiều. Đa phần sau khi tiếp nhận về, chúng ta cấp giấy và cấp thêm tiền cho họ về địa phương ngay chứ không có một trung tâm ở khu vực biên giới đêớ̉ phục hồi sức khỏe, tinh thần cho chị em.
Ngoài ra cần làm một số việc khác nữa liên quan đến việc ổn định tâm lý, chuẩn bị cho nạn nhân những vật dụng cần thiết để về quê. Hiện tại, hầu như chúng ta chưa làm được nhiều trong vấn đề này, chúng tôi cũng mong muốn có tiếng nói chung với các cơ quan khác, đặc biệt là Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam chuẩn bị cho những nạn nhân của nạn buôn bán người sớm tái nhập với cộng đồng.
Ông có thể cho biết những thủ đoạn mới của nạn buôn bán người mà bọn tội phạm hay áp dụng?
Qua những vụ việc gần đây mà chúng tôi phát hiện được, bọn tội phạm không có nhiều thủ đoạn mới, về cơ bản thì vẫn vậy. Chủ yếu là sử dụng thủ đoạn lừa bán là chính, ví dụ như quen nhau trên mạng, hẹn gặp nhau rồi lừa bán qua biên giới. Có trường hợp giả vờ yêu đương sau đó lừa bán. Có trường hợp là bạn bè thân thiết, nhưng không hiểu được dã tâm của người đó nên "mắc bẫy"...
Tuy nhiên, đa phần là những vụ buôn bán người mang tính chất cá nhân, hoặc móc nối với người ở bên kia biên giới nhằm thực hiện hành vi phạm pháp. Tôi khẳng định, hình thức tổ chức tội phạm quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi thì đến nay vẫn chưa có trường hợp nào.
Là một người công tác lâu năm ở một tỉnh biên giới, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực phòng chống tội phạm buôn bán người, ông có thể đưa ra lời khuyên đối với người dân trong việc phòng tránh nạn buôn người được không?
Việc chống hành vi buôn bán người không riêng gì của ngành công an mà phải toàn xã hội, cả hệ thống chính trị, trong đó đầu tiên là nhận thức của người dân. Đặc biệt là chị em cần phải tự nâng cao cảnh giác, tự trang bị kiến thức để bảo vệ mình. Người dân nếu không nhận thức tốt vấn đề thì khó để giải quyết tận gốc được, nhận thức là khâu đầu tiên, còn việc ngăn chặn ở cửa khẩu hay phối hợp giữa các ngành chức năng của nước ta và nước bạn thì chỉ là khâu cuối cùng. Trong cộng đồng, chúng ta cần nêu cao tinh thần cảnh giác, chung tay để ngăn chặn tình trạng này.
Xin cảm ơn ông.
Vương Hà (thực hiện)
