Sự việc liên quan đến câu chuyện bà Phùng Thị Thu (nguyên giám đốc xí nghiệp May xuất khẩu Thành Công - có trụ sở tại tỉnh Thái Bình) bị khởi tố bắt giam oan cách đây hơn 10 năm. Bà Phùng Thị Thu là nữ doanh nhân từng có những tháng ngày sống lang thang, lên Hà Nội rửa bát thuê kiếm sống qua ngày sau khi trở về từ trại tạm giam vì án oan sai.
Cách đây hơn 10 năm, xí nghiệp May xuất khẩu Thành Công do bà Thu làm giám đốc có ký hợp đồng may gia công với công ty của Đài Loan. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện hợp đồng, bà Thu lấy nguyên liệu đã nhận hợp đồng gia công cho công ty này đem đi bán để gán nợ. Đến thời hạn giao hàng thì doanh nghiệp của bà Thu chưa thực hiện đủ hợp đồng, gây tổn hại kinh tế cho công ty này.
Đầu tháng 10/1998, cơ quan cảnh sát điều tra (Công an tỉnh Thái Bình) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với bà Phùng Thị Thu về các tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN", "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân" và bắt tạm giam.
Tháng 4/1999, Công an tỉnh Thái Bình có kết luận điều tra và đề nghị truy tố bà Thu về 5 tội danh "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN", "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân", "lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN", "lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân" và "tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng" - vì phát hiện vỏ lựu đạn giả tại nơi ở của bà Thu.
Sau đó, VKSND tỉnh Thái Bình ra cáo trạng truy tố bà Phùng Thị Thu về 3 tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản XHCN", "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân" và "tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng".
Đại diện VKSND tỉnh Thái Bình công khai xin lỗi công dân bị án oan sai vào ngày 24/11/2009
Tháng 9/1999, TAND tỉnh Thái Bình xét xử sơ thẩm tuyên phạt bà Phùng Thị Thu 16 năm tù về 2 tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân" và "tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng", buộc phải bồi thường 42.627 USD và hơn 1 tỷ đồng cùng lãi suất quá hạn.
Sau khi bà Thu kháng cáo thì đến tháng 8/2000, Tòa phúc thẩm TAND tối cao xác định hành vi của bà Thu là quan hệ kinh tế, hành vi này không cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân.
Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội đã tuyên bà Thu không phạm tội "tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng", hủy bản án hình sự sơ thẩm đối với bà Thu về tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân", giao hồ sơ vụ án cho cơ quan điều tra để điều tra lại theo thủ tục chung, tiếp tục giam bị can cho đến khi cơ quan điều tra thụ lý lại vụ án.
Trải qua nhiều lần kết luận điều tra và truy tố, đến tháng 3/2004, bà Thu nhận được Quyết định của VKSND tỉnh Thái Bình "đình chỉ vụ án đối với bà Phùng Thị Thu".
Sau thời gian ở trong trại giam, nữ doanh nhân trở về xí nghiệp May xuất khẩu Thành Công thì mới biết doanh nghiệp của mình đã bị xóa sổ, cùng với đó là nhà cửa, tài sản đã bị phát mại. Một thời gian dài sau đó, báo chí đã không ít lần viết về một nữ doanh nhân lâm vào tình cảnh vô cùng túng quẫn, phải rời bỏ quê hương lên Hà Nội ở nhờ nhà người quen và đi rửa bát thuê cho các quán cơm, quán phở ở quanh bệnh viện Ung bướu. Chồng bà cũng đã phụ bạc và ly hôn. Bà Thu cùng các con đã trải qua những tháng ngày tha phương cầu thực nơi đất khách quê người.
Cuối cùng, đến ngày 18/2/2009, VKSND tỉnh Thái Bình đã ra 2 Quyết định đình chỉ vụ án hình sự và đình chỉ vụ án đối với bị can vì hành vi của bà Thu thực hiện quan hệ hợp đồng gia công giữa doanh nghiệp Thành Công với công ty Hungsen không cấu thành tội "lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân", và đình chỉ mọi hoạt động tố tụng hình sự đối với bà Thu.
Sau khi có những quyết định đình chỉ nói trên thì ngày 24/11/2009, tại trụ sở UBND phường Quang Trung - TP Thái Bình - tỉnh Thái Bình, đại diện VKSND tỉnh Thái Bình cũng đã công khai xin lỗi bà Phùng Thị Thu. Từ khi khởi tố, bắt giam đến khi được minh oan, bà Thu đã bị tạm giam 3 năm 5 tháng 6 ngày.
Viện KSND tỉnh Thái Bình đã thống nhất bồi thường 991 triệu đồng cho bà Phùng Thị Thu.
Cảnh Kiên
