Cần nhìn từ gốc nạn “lót tay” môi giới để mua nhà ở xã hội

“Lót tay” là chắc suất NƠXH

Thời gian qua, có nhiều thông tin phản ánh về việc người dân phải mất tiền "lót tay" cho trung tâm môi giới bất động sản (BĐS) mới mua được nhà tại các dự án nhà ở xã hội.

Trước đó, tạp chí Người Đưa Tin Pháp Luật cũng đã thông tin về việc một số khách hàng chỉ cần bỏ 70 - 150 triệu đồng là có “suất” mua nhà ở xã hội IEC (Tứ Hiệp, Thanh Trì, TP.Hà Nội), dù chưa đủ điều kiện.

Điều này khiến nhiều người dân bức xúc bởi ai cũng biết, để được xét duyệt mua NƠXH là cả chặng đường gian nan với người nghèo - những người có nhu cầu thực sự về nhà ở và là đối tượng phục vụ chính của những dự án NƠXH.

Điều đáng nói, việc nhiều người dễ dàng có suất mua, thậm chí được chọn căn hộ ưng ý với điều kiện bỏ ra một khoản tiền “chênh” trên dưới 100 triệu đồng là trái phép, tiềm ẩn rủi ro về pháp lý cho cả khách hàng lẫn chủ đầu tư, nhưng hiện cả người mua và bán vẫn bất chấp.

Trong vai người có nhu cầu mua NƠXH, PV Người Đưa Tin Pháp Luật tìm đến một sàn giao dịch BĐS thì được các nhân viên môi giới mời chào rất nhiệt tình. Giới thiệu mình là Huy Hùng ở sàn bất động sản MB Housing, một nam thanh niên cho tôi biết: “Bên em có hai phương án cho khách lựa chọn. Một là cứ làm hồ sơ rồi bốc thăm bình thường, phương án này vì bọn em làm ở đây nên khẳng định là không bốc được. Thứ hai là anh muốn chắc chắn lấy được căn 53 hoặc 64 m2 nhưng không chọn tầng, chọn tòa thì đặt 50 triệu đồng gọi là phí bên ngoài để bọn em đảm bảo cho bọn anh không phải bốc thăm nhưng vẫn được nhà. Trong trường hợp cần chọn tòa, chọn tầng thì phí là 80 triệu đồng. Cái này là ngoài giá chủ đầu tư”.

Tại dự án Ecohome3 (Bắc Từ Liêm, Hà Nội), chị Thu Hà – một nhân viên ngân hàng đang có nhu cầu mua NƠXH – thông tin, nhiều người sau khi đến gặp chủ đầu tư nộp hồ sơ đăng ký mua nhà thì ngay lập tức đã có nhiều cò mồi gọi điện hứa hẹn sẽ "chạy chọt" để giúp khách hàng đủ điều kiện (gồm đủ điểm từ 80 trở nên theo quy định, có người làm hồ sơ giúp) để có suất mua nhà.

Theo chị Hà, phí "lót tay" được các cò mồi đặt ra là từ 70 triệu đồng đến cả trăm triệu đồng tùy theo diện tích, vị trí căn hộ. Thậm chí, nhiều cò mồi còn khẳng định nếu chịu chi hơn còn có thể giúp khách lựa chọn được căn có vị trí đẹp như căn góc, căn hướng Đông Nam...

Thực trạng như chị Thu Hà phản ánh cũng được một số khách hàng có nhu cầu mua nhà tại dự án Ecohome3 xác nhận, mặc dù chủ đầu tư dự án này - công ty CP Đầu tư và Thương mại Thủ Đô (thuộc tập đoàn Capital House) - đã từng lên tiếng cảnh báo và khuyến cáo các khách hàng không nên mất tiền “lót tay” cho môi giới.

Cần công khai, niêm yết khi bán NƠXH

Nhìn nhận về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Đính - Phó Tổng thư ký hiệp hội BĐS Việt Nam - cho hay: “Ở các phân khúc khác thì tình trạng này rất ít, vì hiện nay việc mua bán nhà ở trên thị trường khá thoải mái, tình trạng bán chênh khá hiếm. Tuy nhiên, ở phân khúc nhà ở bình dân, đặc biệt là NƠXH, do sản phẩm ít, nhu cầu nhiều nên nhân viên môi giới mới có điều kiện “móc túi” khách hàng như vậy.

Nói về nguyên nhân dẫn đến tình trạng “lót tay” môi giới, ông Đính nhận định: “Về bản chất, NƠXH là sản phẩm Nhà nước ưu đãi không thu thuế, cho nên giá bắt buộc chỉ ở ngưỡng mà Nhà nước quản lý.  Trong thành phần cấu thành giá, chủ đầu tư chỉ được đưa thêm vào đó cao nhất là 14%, nghĩa là giá thành cộng với 14% để ra giá bán. Vậy, rõ ràng biên độ lợi nhuận ở đây là thấp. Thông thường đối với dòng sản phẩm thương mại cao cấp, càng cao cấp chủ đầu tư càng lãi, biên độ lại nhuận lên đến vài chục Phần trăm. Do đó, có thể so sánh thì phân khúc NƠXH thường có giá thấp hơn, dẫn đến việc tranh nhau mua vì giá thấp và xuất hiện nạn “lót tay” cho môi giới.

“Tất nhiên, đối tượng phải đáp ứng được điều kiện đặt ra của quy định dành cho NƠXH: người lao động, tạo ra việc làm, tạo ra giá trị cho xã hội, và người chưa có nhà ở… Nhưng vấn đề ở chỗ, những người đủ điều kiện rất đông trong khi nguồn cung không đủ, đây cũng là thực trạng làm nảy sinh việc “lót tay” tranh nhau mua sản phẩm”, ông Đính nói.

Để giải quyết vấn đề này, theo ông Đính, cần tuân thủ quy định niêm yết công khai giá bán và có hồ sơ đăng ký đầy đủ. Nếu có đông người cùng đăng ký, thì sẽ tổ chức bốc thăm công khai và mua theo giá quy định. Muốn vậy cần giám sát chủ đầu tư vì hienej nay có tình trạng một số chủ đầu tư “tiếp tay” với người môi giới để chia sẻ nguồn lợi từ tiền “lót tay” của khách mua nhà.

Từ góc nhìn pháp lý, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng văn phòng Luật sư Kết nối - cho biết: “Về việc bán NƠXH, quyết định bán cho ai, bán thế nào là do chủ đầu tư phối hợp với UBND quận, huyện - nơi có các dự án NƠXH - cùng xem xét hồ sơ, điều kiện đối với những người đủ điều kiện mua nhà. Vậy, lý do gì mà chủ đầu tư lại để cho người môi giới BĐS có quyền can thiệp vào việc mua bán nhà? Không thể đổ lỗi cho người môi giới và những người dân có nhu cầu mua NƠXH được”.

Theo luật sư Hùng, cần phải nhìn ra nguyên nhân gốc rễ. Đó là việc cơ quan Nhà nước, đơn vị quản lý kiểm soát không chặt chẽ, chủ đầu tư cố tình làm trái quy định pháp luật, tạo đề kiện cho những người khác làm sai theo.

Theo luật sư Hùng, khi có vi phạm trước tiên cần phải xử lý chủ đầu tư, “Nếu như chủ đầu tư không cấp phép, tạo điều kiện cho những người môi giới làm thì người môi giới vĩnh viễn không thể giao dịch được. Còn khách hàng đương nhiên không ai muốn mất tiền “lót tay”, nhất là những người mua NƠXH đều là người có thu nhập thấp”, vị luật sư nêu quan điểm.

Đỗ Tuấn