Thông điệp cứng rắn
Việc thử tên lửa của Triều Tiên sáng 29/4 diễn ra trong bối cảnh căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên đang ngày càng gia tăng và phức tạp.
Vụ thử diễn ra ngay sau khi Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đưa ra lời cảnh báo hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc rằng sự thất bại trong việc ngăn chặn các chương trình đạn đạo và hạt nhân của Triều Tiên có thể dẫn đến “hậu quả thảm khốc”.
Từ đầu năm đến nay, các hoạt động thử tên lửa của Triều Tiên diễn ra với tần suất dày bất thường. Nhiều chuyên gia tin rằng Triều Tiên đã đạt được nhiều tiến bộ trong phát triển tên lửa xuyên lục địa và tên lửa phóng từ tàu ngầm.
Một vụ thử tên lửa của Triều Tiên.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn Reuters hôm 27/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump, người từng thừa nhận vấn đề Triều Tiên là thách thức toàn cầu lớn nhất của ông, cho biết việc Triều Tiên phóng tên lửa là một “sự sỉ nhục” với Trung Quốc.
“Triều Tiên đã không tôn trọng mong muốn của Trung Quốc và Chủ tịch của Trung Quốc khi phóng tên lửa, dù vụ thử hôm nay không thành công. Thật tệ”, ông Trump viết trên Twitter sau vụ Bình Nhưỡng phóng tên lửa.
Mỹ vốn hy vọng đồng minh lâu năm của Bình Nhưỡng, Trung Quốc có thể dùng áp lực để kiềm chế Triều Tiên. Nhưng Trung Quốc cho rằng Mỹ cần bớt “lấn lướt” hàng xóm của mình.
Ngay trước vụ thử tên lửa, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố với Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc trong cuộc họp về vấn đề Triều Tiên rằng một mình Trung Quốc không thể giải quyết vấn đề Triều Tiên.
“Chìa khóa giải quyết vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên không nằm trong tay Trung Quốc”, Bộ trưởng Vương nói với HĐBA LHQ. Ngoại trưởng Tillerson đã bác bỏ lời nói này của ông Vương.
Ông Trump gần đây hết lời khen ngợi Trung Quốc, đặc biệt là Chủ tịch Tập Cận Bình. Ngày 27/4, ông chia sẻ: “Tôi tin ông ấy đang cố gắng rất nhiều” về vấn đề Triều Tiên dù ông cảnh báo rằng một “cuộc xung đột rất lớn” có thể nổ ra giữa Mỹ và Triều Tiên.
Chuyên gia Kim Dong-yub tại viện Nghiên cứu Viễn Đông tại đại học Kyungnam (Hàn Quốc) cho rằng thông qua thời điểm thử tên lửa mới nhất này, Triều Tiên muốn gửi đến các nước đối đầu thông điệp cứng rắn.
“Vụ thử được lên kế hoạch thực hiện đúng thời điểm phức tạp: quân đội Hàn Quốc và Mỹ sắp chấm dứt tập trận chung, Mỹ đang nói về khả năng tấn công quân sự, Hàn Quốc thông báo chính sách với Triều Tiên, HĐBA LHQ thì đang họp bàn cách đối phó”, chuyên gia Kim cho ay.
Các cuộc tập trận chung của quân đội Mỹ và Hàn Quốc diễn ra trong suống hai tháng 3 và 4.
Dù vụ thử tên lửa thất bại nhưng theo chuyên gia Kim, có thể chính Triều Tiên đã chủ đông cho tên lửa phát nổ trên không sau khi tên lửa đạt được tầm cao và tầm xa đủ để Triều Tiên thu thập được các dữ liệu mình cần và cũng để bớt chọc giận Trung Quốc. Bởi lẽ Trung Quốc lâu nay phản đối chương trình phát triển vũ khí của Triều Tiên.
Lý do Triều Tiên không từ bỏ chương trình phát triển vũ khí
Lâu nay người ta vẫn đánh giá Triều Tiên có hành động khó hiểu trong những việc như đe doạ Mỹ bằng chiến tranh hạt nhân, hành hình tướng lĩnh hay dành khoản tiền khổng lồ cho vũ khí hạt nhân.
Không chỉ các phương tiện truyền thông có những đánh giá như vậy mà ngay cả với các nhà hoạch định chính sách của Mỹ cũng có quan điểm tương tự.
Theo ông Andrei Lankov nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang có những động thái hợp logic để duy trì chế độ mà ông cầm quyền.
Tuy nhiên, theo chuyên gia nghiên cứu Triều Tiên thuộc đại học Tổng hợp Kookmin ở Seoul (Hàn Quốc), giáo sư Andrei Lankov, những nhận định trên là sai lầm. Theo ông nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đang có những động thái hợp logic để duy trì chế độ mà ông cầm quyền.
Có 3 mối đe doạ lớn đến chế độ mà nhà lãnh đạo Kim Jong-un đang theo đuổi.
Đầu tiên, đó là cuộc tấn công tiềm ẩn từ nước ngoài. Số phận của nhà lãnh đạo Libya Muammar al-Qaddafi là một bài học khắc nghiệt đối với Triều Tiên. Năm 2003, Libya đồng ý từ bỏ chương trình hạt nhân để đổi lấy những ích lợi kinh tế mà phương Tây hứa hẹn. Nhưng rốt cuộc, tất cả đã kết thúc bằng chiến tranh và cái chết bi thảm của nhà lãnh đạo Muammar al-Qaddafi.
Vì lẽ đó nên các nhà lãnh đạo Triều Tiên quyết bám lấy sự phát triển hạt nhân và coi vũ khí là sự đảm bảo cho an ninh nước mình.
Thứ hai là ngăn chặn nguy cơ một cuộc đảo chính quân sự. Vũ khí hạt nhân có thể giúp Triều Tiên phòng thủ từ bên ngoài nhưng điều đó không loại bỏ được nguy cơ của một cuộc đảo chính quân sự. Ông Kim Jong-un có đủ cơ sở để cho rằng một vài tướng lĩnh của ông có tinh thần chống đối. Vì lẽ đó nên, nhà lãnh đạo Triều Tiên thường xuyên tổ chức những đợt thanh lọc quy mô.
Mối đe doạ thứ ba là một cuộc nổi dậy, khi nền kinh tế đình trệ đang là một vấn đề nghiêm trọng tại Triều Tiên. Những năm 40, Triều Tiên có nền kinh tế công nghiệp tiên tiến hàng đầu Đông Á nhưng đó là chuyện quá khứ. Hiện giờ khoảng cách thu nhập bình quân của người dân giữa hai miền của Triều Tiên ngày càng lớn. Tỷ lệ thu nhập bình quân của Triều Tiên và Hàn Quốc hiện ở khoảng 1:14 cho tới 1:40.
Vì lẽ đó nên theo chuyên gia Lankov, các động thái của Triều Tiên đầy tính mạo hiểm nhưng cũng không phi lý theo quan điểm phát triển của Bình Nhưỡng. Hành động của Bình Nhưỡng có thể là bất hợp lý với thế giới nhưng trong nội bộ nước này, đó là giải pháp để tồn tại.
Xem thêm >> 100 ngày đầu nhậm chức: Chỉ Hillary Clinton mới hiểu được Trump
Đào Vũ
