Cho trẻ kinh doanh từ nhỏ, con dao hai lưỡi

Làm bài tập thuê lấy tiền tiêu vặt

Ngày trước, ngoài chơi trò đóng giả cô dâu chú rể, trẻ con rất khoái chơi trò buôn bán với nhau theo kiểu chơi đồ hàng. Các cháu thường lấy các loại lá cây giả làm tiền, hoặc lấy các tờ giấy ghi mệnh giá tiền để mua các món đồ lặt vặt như quả táo, quả ổi, cái kẹo, mua xong rồi lại trả lại để lấy đồ còn chơi tiếp. Ngày nay, những kiểu trò chơi đó đã thưa dần, chỉ còn đâu đó ở một vài làng quê vùng nông thôn. Rất nhiều bé, đặc biệt là trẻ em thành phố đã thể hiện "máu" kinh doanh ngay từ khi còn rất bé. Nhưng việc tự thành lập công ty như bé Hoàng Nhi là trường hợp hiếm hoi. Tuy nhiên, việc kinh doanh buôn bán của trẻ trong trường học là việc không còn hiếm.

Trong nhà không uống hết trà lipton, cháu Hà Anh ở một trường tiểu học ở quận Cầu Giấy, Hà Nội mang đến lớp bán với giá 1 nghìn đồng/gói. Bé cho biết, lúc đầu bé cũng mang cho các bạn khác, nhưng cho nhiều thấy tiếc nên chuyển sang bán lấy tiền. Số tiền thu được cháu dùng để thuê truyện tranh và mua kẹp tóc.

Không giống như Hà Anh, cháu Kiều Mai ở một trường trung học cơ sở ở Bắc Ninh lại có cách kiếm tiền khác. Hàng ngày, vào cuối buổi học cháu thường nán lại lớp để nhặt giấy vụn rơi trong các lớp. Số giấy này cháu tích lại đến cuối tuần để bán giấy vụn cũng được mấy chục nghìn. Bên cạnh việc tích giấy vụn, Mai còn mua giấy bìa cứng, hoa khô, bút nhũ, dây ruy băng về để tự sản xuất thiếp. Ngày thường Mai bán thiếp mừng sinh nhật, ngày nhà giáo, ngày quốc tế phụ nữ sẽ có thiếp đặc thù cho mỗi dịp. Với những thiếp được đặt hàng riêng cho một đối tượng đặc biệt sẽ làm cầu kỳ hơn và đắt hơn 1 - 2 nghìn đồng.

Trong khi đó, cháu Nguyễn Nguyệt Hương ở một trường tiểu học của quận Ba Đình, Hà Nội lại kiếm tiền bằng cách làm hộ bài tập cho các bạn. Cháu nhận làm hộ các bạn cùng lớp những bài tập thủ công, vẽ hộ bạn bài mỹ thuật, làm hộ toán. Những bài tập khó bạn Hương sẽ lấy tiền cao hơn những bài tập dễ. Hương tiết lộ, số tiền kiếm được từ việc làm hộ bài cho bạn giúp em rủng rỉnh tiền tiêu vặt mà không cần tiết kiệm tiền ăn sáng như trước nữa.

Được bố mẹ mua cho nhiều truyện tranh, Hùng (Đống Đa, Hà Nội) đã nghĩ kế cho các bạn trong lớp thuê lại để đọc. Chỉ sau thời gian ngắn, cậu trò này khá nổi tiếng với tài săn truyện. Học hành đâu chẳng biết nhưng hễ đến lịch xuất bản các tập truyện là Hùng tìm cách mua bằng được. Thấy "làm ăn" kiểu này lãi đơn lãi kép, cậu đâm mê. Tính ra mỗi cuốn truyện cho thuê, trừ gốc, Hùng lãi được 10-15.000đ. Tiền kiếm được Hùng dùng chơi games. Đến khi cô chủ nhiệm mời bố mẹ đến gặp, họ mới té ngửa. Từ một học trò ngoan, giỏi, Hùng trở thành học sinh lười biếng, dối trá, trốn học đi buôn, đi chơi.

Phản giáo dục!

Xung quanh việc trẻ con kinh doanh, buôn bán và kiếm tiền từ nhỏ có khá nhiều ý kiến khác nhau. Nhiều bậc phụ huynh cho rằng khuyến khích trẻ con lao động để kiếm tiền sẽ giúp các cháu chủ động trong cuộc sống, đồng thời biết quý trọng giá trị của đồng tiền. Trẻ sẽ phát huy sức sáng tạo và nuôi dưỡng đam mê kinh doanh ngay từ nhỏ. Nhưng cũng có những ý kiến phản đối việc này, cho rằng đó là việc làm quá sớm.

Trao đổi với PV Nguoiduatin.vn, TS. Nguyễn Tùng Lâm, chủ tịch Hội Tâm lý Giáo dục Hà Nội, hiệu trưởng Trường Đinh Tiên Hoàng cho biết: "Khuyến khích trẻ kiếm tiền từ nhỏ sẽ khiến trẻ chủ động trong mọi việc. Nhưng đó cũng là một việc có hai mặt. Nếu các cháu buôn bán với nhau như một trò chơi, cùng các bạn tạo nên niềm hứng thú là một việc làm rất tốt. Nhưng nếu lơ là việc học và bằng mọi cách thậm chí gian dối để đạt được mục đích kiếm tiền, là một việc làm cực kỳ nguy hại đến sự phát triển tư duy và nhận thức của trẻ”.

Theo ông Lâm, ở lứa tuổi nhi đồng cần giáo dục cho trẻ biết quý trọng đồng tiền. Những việc như tự dọn dẹp nhà cửa, giúp đỡ bố mẹ việc nhà không nên thưởng tiền cho trẻ. Bởi đó là những việc xuất phát từ tình thương, từ việc muốn được trở thành đứa con ngoan. Không nên lấy giá trị của đồng tiền để đo tất cả mọi thứ. Nó sẽ phản giáo dục.