Chuyện ít biết về 'quý bà Edison' làm thay đổi thế giới

Đến với phát minh bằng con số 0 tròn trĩnh

Nếu như những phát minh và tính ứng dụng các phát minh của Beulah nổi tiếng khắp thế giới thì những thông tin về đời tư của bà xuất hiện trên báo chí rất khiêm tốn. Dường như, chúng quá ít ỏi so với nhu cầu tìm hiểu của những nhà viết tiểu sử ngoại quốc. Không có gì ngạc nhiên, khi chính sự hạn chế thông tin đó lại càng thôi thúc người ta tìm hiểu về người phụ nữ tài ba này nhiều hơn.

Bất cứ thông tin gì liên quan đến Beulah đều trở thành một đề tài hấp dẫn cho truyền thông khai thác. Beulah Louise Henry là nhà nữ phát minh nổi tiếng không chỉ với hàng trăm công trình sáng chế mà còn bởi câu nói bất hủ: "Tôi muốn sáng tạo vì tôi không thể dừng".

Beulah Louise Henry sinh ngày 11/2/1887 tại Raleigh, miền Bắc Carolina (Mỹ) và được nuôi dưỡng trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Trong khi bố mẹ và anh trai của Beulah đều theo đuổi những ngành nghề liên quan đến nghệ thuật thì bà lại chọn cho mình con đường khác. Đam mê khoa học nên từ thuở nhỏ, cô bé Beulah đã tự phác thảo ra các phát minh mà mình hình dung trong đầu.

Bà tận dụng những đồ phế thải vứt đi như: Kim băng, kẹp tóc, cúc áo hay tất cả thứ gì có thể tận dụng được để sáng tạo ra những công trình nghiên cứu. Đến với khoa học chỉ bằng sở thích và đam mê chứ thực sự, với bà ban đầu những kiến thức liên quan đến khoa học chỉ là con số 0. Đó cũng chính là một điều đặc biệt có một không hai ở nữ phát minh lừng danh thế giới này.

Chân dung nữ phát minh tài ba  Beulah Louise Henry

Năm 1909, bà vào đại học Elizabeth ở Charlotte, Bắc Carolina. Nơi này là môi trường lí tưởng giúp Beulah tự do thỏa sức sáng tạo. Bà luôn tự nhận mình là một người mờ tịt về các định luật vật lý, hóa học. Nhưng chính câu nói nổi tiếng của Albert Einstein: "Trí tưởng tượng quan trọng hơn kiến thức" đã giúp bà tiếp thêm động lực theo đuổi đam mê của mình. Theo bà Beulah thì chỉ cần có đam mê sáng tạo và kiên trì, những người theo đuổi khoa học chắc chắn sẽ thành công chứ không nhất thiết bạn phải am hiểu sâu rộng về nhiều thứ.

Ý chí ấy cộng với niềm đam mê sẵn trong huyết quản và sức sáng tạo bền bỉ cuối cùng cũng mang lại cho Beulah kết quả ngoài mong đợi. Đó là phát minh ra chiếc máy làm kem đá. Ban đầu, bà phát minh nó với mục đích ứng dụng trong đời sống gia đình, trong một phạm vi hạn chế. Nhưng sau đó, nhờ những công dụng thần kì của chiếc máy làm kem này đã khiến giới khoa học chú ý. Năm 25 tuổi, bà đã được cấp bằng sáng chế cho phát minh đầu tiên của mình.

Có thể nói, thành công đến khá sớm với một người phụ nữ trẻ như bà nhưng cũng là một sự ghi nhận cho mọi cố gắng tưởng chừng như không thể. Vì hoàn cảnh xã hội lúc đó, rất ít người phụ nữ dám nghĩ, dám làm như Beulah. Bà dám mạo hiểm đánh đổi tất cả để theo đuổi đến cùng những công trình nghiên cứu của mình.

Hơn một năm sau, bà lại được cấp bằng sáng chế cho phát minh ra túi xách tay và ô che nắng. Chính phát minh lần này đã giúp tên tuổi của bà nhanh chóng được nhiều người biết đến. Phát minh khoa học này thực sự gây được tiếng vang lớn đối với nền khoa học công nghiệp chế tạo nước Mỹ thời bấy giờ. Bà vinh dự được lọt vào danh sách Những phát minh xuất sắc năm đó cùng phần thưởng đáng giá bằng tiền mặt.

Với số tiền đó, Beulah quyết định thuê một đội ngũ gồm những nhà thiết kế, thợ cơ khí, những nhà tạo mẫu giúp bà biến những phác thảo thành những sản phẩm mẫu. Thừa nhận những hạn chế về kĩ năng cơ khí và kĩ thuật của mình, bà nói: "Tôi chẳng biết sự hạn chế hiểu biết về cơ khí của tôi là một trở ngại hay là một thuận lợi nữa. Tôi chẳng biết gì về các thuật ngữ chuyên ngành và tôi sợ rằng những nhà thiết kế nghe tôi giải thích sẽ khó mà hiểu được ý tưởng của tôi. Nhưng tại các nhà máy nơi người ta đã biết tiếng tăm của tôi, tôi thấy họ kiên nhẫn lắng nghe bởi vì họ đặt lòng tin vào những phát minh của tôi".

Chính sự ngây thơ về khoa học ấy, thật khó tin lại là điều kiện thuận lợi giúp Beulah tạo ra được những phát minh mang tính đột phá, làm thay đổi lịch sử khoa học công nghệ trên thế giới.

Cho đến năm 1924, các phát minh của Beulah đã được cấp bằng sáng chế ở bốn nước và bà đã trở thành chủ tịch của hai công ty hợp doanh chuyên về máy móc, các phát minh mới trong khoa học ứng dụng ở tuổi 37.

Trong hai thập kỉ tiếp theo, Beulah cho ra đời hàng loạt những phát minh quan trọng như phát minh ra ô che nhiều màu có thể dễ dàng thay vải che (1924), máy khâu may được hai đường chỉ một lúc, máy khâu không sử dụng suốt chỉ đầu tiên (1940), máy kết hợp với máy đánh chữ cho ra bốn bản copy với cùng một tài liệu mà không cần sử dụng giấy than (1932), búp bê có thể đổi màu mắt và nhắm mắt (1935). Giai đoạn tiếp theo, bà liên tục giới thiệu các sản phẩm gia dụng và các phát minh thiết thực với đời sống như phát minh ra chiếc máy dán phong bì hàng loạt.

Một trong những phát minh của Beulah gây ngạc nhiên và tạo tiếng vang lớn đó chính là phát minh ra chiếc ô có thể dễ dàng thay đổi vải che. Phát minh này xuất phát từ ý tưởng tạo thuận lợi cho phụ nữ trong việc làm cho chiếc ô hòa hợp với trang phục của mình. Những nhà sản xuất ô trong nước nghe ý tưởng ấy của Beulah đều cười và cho rằng bà có ý tưởng điên rồ, chắc chắn bà không thể biến nó thành hiện thực được. Theo họ không thể dễ dàng tháo và dán vải che ô mà vẫn đảm bảo độ chắc chắn của nó khi được dùng trong những trường hợp có mưa hay gió to.

Khi Beulah cho trưng bày sản phẩm của bà tại cửa hàng của hãng Lord and Taylor, sản phẩm đã nhanh chóng thu hút được sự chú ý của rất nhiều người. Một nhà sản xuất đã mua quyền phát minh này với giá 50.000 đô la.

Một mẫu búp bê hậu duệ của búp bê Miss Illusion do Beulah Louise Henry phát minh

"Qúy bà" Edison của phụ nữ và trẻ em

Beulah được mệnh danh là nhà phát minh của phụ nữ và trẻ em. Suốt cuộc đời nghiên cứu của mình, bà đặc biệt quan tâm đến thế giới của những tâm hồn trẻ thơ và những người phụ nữ vốn phải chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội. Các phát minh của bà thể hiện sự quan sát tỉ mỉ và sự thấu hiểu tâm lý trẻ. Năm 1929, bà phát minh ra miếng xốp không thấm nước có thể đựng xà phòng thơm bên trong. Trẻ con vừa có thể sử dụng miếng xốp đó làm khăn tắm vừa có thể xoa xà phòng.

Một ưu điểm nữa của phát minh này là nó luôn nổi trên mặt nước nên trẻ em rất thích vì không phải tìm xà phòng trong bồn tắm mỗi khi đánh rơi. Beulah cũng phát minh ra nhiều đồ chơi mang tính giáo dục cho các em. Ngoài búp bê Miss Illusion, một con búp bê tóc vàng xinh xắn có thể đổi màu mắt và nhắm mắt lúc đứng lên hay nằm xuống, trò chơi dạy nói mang tên Kiddie Klock, bà còn là chủ nhân phát minh ra trò chơi tàu hỏa được các em nhỏ ở Mỹ rất ưa thích.

Trò chơi này mang tên Cross the country (Đi khắp đất nước). Nó phục vụ người chơi bằng một hệ thống đường ray thu nhỏ của nước Mỹ với những đoàn tàu mini. Người chơi phải cho đoàn tàu của mình chạy dọc các tuyến đường ray mà không được để tàu đâm phải tàu khác, nếu tàu nào bị đâm, tàu đó sẽ tự động bị đưa trở lại vạch xuất phát. Chơi trò này các em vừa vui, vừa học được tên các địa danh.

Tất cả những phát minh sáng chế của bà luôn khiến người ta phải ngả mũ thán phục, bởi không chỉ  mang tính ứng dụng cao mà còn có hình thức thẩm mỹ bắt mắt. Các phát minh này đã thực sự làm thay đổi bộ mặt khoa học, công nghệ của toàn thế giới. Cho đến bây giờ, chúng vẫn được ứng dụng hết sức rộng rãi.

Gia Lê