Họ là ai?
Họ là những người được học hành bài bản tại các trường chuyên nghiệp, ban ngày là nhân viên mẫn cán ở các nhà văn hóa, đoàn văn công hoặc làm công tác giảng dạy tại các trường nghệ thuật nhưng đến buổi tối sẽ đi làm thêm ở các tụ điểm ca nhạc của Hà Nội; còn lại là là lớp ca sỹ tự do (ca sỹ nghiệp dư) phần lớn là sinh viên đại học và những người yêu âm nhạc, có chút ít năng khiếu ca hát cũng như kiến thức về nhạc lý.
Ảnh minh họa
Dù hát ở các tụ điểm cao cấp hay bình dân thì các ca sỹ quán bar đều nhằm kiếm thêm thu nhập để trang trải cho cuộc sống cũng như việc học hành và cũng không ít người chọn nghề này để mưu sinh cả gia đình.
Cũng tùy vào độ hot của từng tụ điểm vui chơi, giải trí mà đẳng cấp cũng tự nhiên theo đó mà được định ra. Đối với những tụ điểm lớn thường là các khách sạn sang trọng: Fortuna, Daewoo, Sofitel thì ca sỹ hoạt động trong một band cố định (đủ cả cây chơi live bao gồm: 1 bass, 1 guitar, 1drum, 2 keyboard); còn ở các tụ điểm bình dân hơn như Hà Nội em và tôi (phố Hồ Đắc Di), Vọng (Phố Vọng) thì ca sỹ chỉ được hỗ trợ bởi 1 keyboad, 1 guitar. Thường hình thức này phổ biến ở những tụ điểm nhỏ hay quán bar sinh viên.
Dọc đường mưu sinh
Một buổi tối thường có 2 - 3 ca sỹ hát chính nên việc chạy sô từ tụ điểm này sang tụ điểm khác là việc thường ngày của các ca sỹ. Nhưng không phải ai cũng có được tầm ảnh hưởng rộng như thế bởi điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: giọng hát tốt, lối trình diễn lôi cuốn, mối quan hệ với chủ các phòng trà.
Khi được hỏi về thu nhập mỗi đêm, Thu My - ca sỹ của khách sạn T.L (Nghi Tàm, Tây Hồ, Hà Nội) - chia sẻ: Nếu chạy sô từ 2 - 3 nơi mỗi tối ở những tụ điểm có tiếng tăm thì thu nhập rơi vào khoảng 400 - 600 nghìn đồng /đêm còn đối với ca sỹ bình dân tại các tụ điểm ca nhạc sinh viên thì khoảng 120 - 170 nghìn đồng /đêm.
Ảnh minh họa
Cô cũng cho biết thêm: "So với TPHCM thì ở Hà Nội không phổ biến hình thức boa thêm cho ca sỹ mà dân trong nghề quen gọi đó là tiền tips hoặc nếu có đi chăng nữa thì cũng chỉ ở những khách sạn lớn, khi khách lui tới thường là những người có thu nhập cao hoặc khách nước ngoài, phổ biến là 100 - 200 nghìn đồng. Số tiền này bọn mình thường góp vào quỹ riêng của cả band nhạc để làm quỹ chung. Có những lần gặp khách nước ngoài mà được boa từ 50 - 100USD thì coi như cả tháng đó band nhạc được cải thiện.
Việc nhận các sô hát cho tiệc cưới, tiệc trà cũng là một hình thức kiếm thêm thu nhập. Thường các ca sỹ bình dân nhận các sô có phần xô bồ, ít kén chọn hơn so với các band chuyên nghiệp. Thù lao cũng vì thế mà cũng bèo bọt (khoảng 60 - 150 nghìn đồng /sô tùy theo số bài), chưa kể đến việc phải để lại hoa hồng cho người giới thiệu, thường là 10 - 20% của thù lao. Thu Lam - Ca sỹ chuyên hát nhạc dân ca cho các tiệc cưới - tâm sự: "Hồi mới làm thấy người ta ăn uống, cười nói rổn rảng mình cảm thấy bị xúc phạm ghê gớm nhưng mãi rồi cũng thành quen. Chỉ ngại nhất có những người bia rượu quá chén chạy lên sân khấu giật mic để thử làm ca sỹ khiến ca sỹ thật bao phen đứng như trời trồng vì không biết phải làm thế nào.
Đối với những ca sỹ tự do ở các quán nhỏ thì sự thay ngôi đổi chủ diễn ra như cơm bữa nên thường ca sỹ kiểu này sẽ làm nhiều quán khác nhau chứ không cố định ở một quán. Để lý giải cho sự lông bông này Nhật Minh - Sinh viên Đại học Bách khoa - nói: "Mình thấy thu nhập nơi nào cao hơn thì đi thôi. Có khi chủ quán thuê được người khác với giá thấp hơn mình thì việc bị sa thải cũng là điều tất yếu. Thanh Hà - Ca sỹ quen thuộc của P.V (Khu Bách khoa) - còn kèm theo cái nháy mắt: "Cũng có khi quán sập, đồng nghĩa mình mất việc. Chia sẻ rất thực tế này không phải không có lý bởi không phải chủ quán nào cũng có đủ kinh phí duy trì.
Sức hút đối với người ngoại đạo
Đó là trường hợp của những người đang làm những nghề tưởng như không hề liên quan đến lĩnh vực ca hát nhưng lại tìm thấy niềm vui được biểu diễn hằng đêm, thậm chí quyết tâm chọn nghiêp hát làm sự nghiệp của mình. Nhìn Tuấn - ca sỹ ruột của khách sạn S ít ai biết anh là một bác sỹ Đông y có tiếng với phòng khám riêng ở khu Hoàng Cầu. Anh không chỉ là một ca sỹ chính mà còn nghiễm nhiên trở thành thày lang chuyên bắt mạch đoán bệnh, bốc thuốc cho cả band. Tò mò đem chuyện đi hỏi về vị thày lang đặc biệt này thì anh vui vẻ kể cho tôi nghe một kỷ niệm: "Có khách đến phòng khám ồ lên khi nhận ra mình là ca sỹ quen thuộc tại S nơi anh thường lui tới nghe nhạc vào dịp cuối tuần.
Ảnh minh họa
Cũng có không ít những người quyết tâm lựa chọn lại từ đầu con đường sự nghiệp của mình khi chuyển sang theo học một cách bài bản tại các trường đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp. Mạnh - Cựu sinh viên khoa Kiến trúc (Đại học Xây dựng) đến năm thứ 4 thì quyết tâm gác giấc mơ trở thành một kiến trúc sư trẻ để theo học tại trường Văn hóa nghệ thuật quân đội và là một ca sỹ chính của band nhạc. Khi mình quyết định chuyển nghề đã vấp phải sự phản đối của gia đình vì cả nhà mình đều không có ai theo môn nghệ thuật này nhưng mình yêu nghề thì theo thôi - Mạnh tâm sự.
Những nỗi oan chỉ người trong nghề mới hiểu
Do tính chất công việc thường bắt đầu muộn và kết thúc muộn, sau giờ diễn họ thường nán lại ngồi với nhau ở các quán ăn đêm và lê la tán đủ mọi chuyện trên trời dưới biển nên thời gian về được đến nhà sớm thì 11h30 - 12h muộn thì 3 - 4h sáng hôm sau. Sự ấy cũng là thường đối với những người chưa lập gia đình nhưng đối với những ca sỹ đặc biệt là phái nữ thì việc thường xuyên đi đêm về hôm cũng gây không ít những phiền toái. Thanh Hà cười buồn khi chia sẻ về lý do tan vỡ gia đinh của mình: "Chồng mình làm xây dựng, không liên quan đến nghệ thuật nên việc không thông cảm được với tính chất trong công việc của mình cũng đúng thôi.
Vừa làm ca sỹ quán bar nhưng ít ai biết ban ngày Minh Ngọc - Ca sỹ có giọng hát tiếng Anh cực chuẩn lại tất bật với shop kinh doanh quần áo, giày dép trên mạng để kiếm thêm thu nhập trang trải cho hai em đang học đại học. Từ việc nhập hàng, vào mã số đến việc quảng bá sản phẩm rồi giao hàng tận nơi cũng đều một mình cô đảm nhiệm. Tối tối cô lại đều đặn xuất hiện ở bar H.G.X. Quay cuồng với công việc để mưu sinh nên Minh Ngọc không có cả thời gian để tìm hiểu, yêu đương. Những ngày lễ thì thời gian dành cho gia đình gần như không có vì cô bận chạy sô. Nhiều đêm đi diễn về mệt nhoài người nhưng nghĩ đến cảnh một mình cô độc trong căn phòng trọ mình lại thấy buồn tê tái - Minh Ngọc tâm sự.
Thu My kể có lần gặp vị khách nước ngoài uống quá chén nhất định chờ gặp bằng được cô để rủ đi vui vẻ. Mặc dù đã quá nửa đêm nhưng không nỡ để mặc vị thượng đế say mềm nên cô phải nhờ đến sự trợ giúp của mấy anh bảo vệ để gọi taxi đưa ông ta về khách sạn rồi mới về nhà. Hôm sau gặp lại vị khách cảm ơn rối rít và không ngớt xin lỗi về những hành động không kiểm soát được trong lúc say. My chia sẻ: "Làm ở môi trường phức tạp như thế này mình phải bản lĩnh thì mới không sa ngã hay làm mất lòng khách, bởi khi chủ quán nhận được những phản ánh không hay đồng nghĩa với việc mình sẽ không còn chỗ làm nữa.
Đối với những quán bar có tiềm lực kinh tế mạnh thì việc cuối tuần mời thêm các ca sỹ nổi tiếng được coi là một chiêu hút khách khá hiệu quả. Những hôm như thế thì việc vai trò ca sỹ quen thuộc của quán phút chốc bị lu mờ và trở thành người hát lót cho các sao những khi họ thay đồ. Thanh Hà ngậm ngùi kể về một kỷ niệm buồn: "Trong lúc chờ ca sỹ H.N.H quay trở lại sân khấu mình được chủ quán đạo diễn cho ra hát để lấp chỗ trống thì lập tức nhận được những tiếng la ó cùng những chì trích nặng nề. Lúc đó vẫn phải cố hát cho xong bài rồi vào trong phòng và khóc.
Không phủ nhận ca sỹ là những người có đóng góp không nhỏ vào sự thành công của bài hát, của đêm diễn nhưng thực tế với thu nhập bấp bênh cùng với việc đối xử thiếu công bằng của một bộ phận khán giả khiến không ít ca sỹ chạnh lòng. Đâu đây ở các quán bar khắp Hà thành những ca sỹ vô danh vẫn cuồng tín với nghề, vẫn say sưa ánh đèn sân khấu hàng đêm bởi ở đó họ tìm thấy những giây phút phiêu đầy ngẫu hứng để sân khấu có lửa hơn, sống động hơn một cách thực sự.
Linh Nhi
