Nhớ lại câu chuyện cách đây không lâu, luật sư Lâm Văn Quang, Đoàn Luật sư Hà Nội tâm sự, ông nhận bào chữa cho một bị can ở một tỉnh miền núi cách Hà Nội gần 300km. Buổi sáng, ông đang ở Hà Nội thì nhận được cuộc điện thoại của điều tra viên thông báo 2h chiều sẽ hỏi cung thân chủ mình. Ngay lập tức ông phải bỏ hết công việc, thuê vội chiếc taxi chạy về tỉnh này cho kịp.
Bởi theo luật sư Quang, nếu không dự buổi hỏi cung thì lần sau rất khó vì điều tra viên sẽ chối rằng đang bận hoặc trăm ngàn lý do khác. Lúc đó thì luật sư chỉ biết khóc ròng, bởi không phối hợp với điều tra viên thì không biết khi nào mới được gặp thân chủ trong trại. Trong khi đó, công việc của luật sư đâu chỉ bào chữa cho một thân chủ ở một nơi duy nhất.
Trong một sự vụ đầy oái oăm mà có lẽ đến giờ luật sư Tạ Quốc Cường, Đoàn Luật sư Hà Nội không thể quên là cuối năm 2011, luật sư Cường có nhận bào chữa cho một vụ ở Bình Phước. Lặn lội từ Hà Nội vào để gặp được thân chủ, ông phải mất ít nhất hai ngày chờ đợi, ngày đầu làm thủ tục, ngày thứ hai phải chờ điều tra viên sắp xếp lịch đi cùng, có đợt phải chờ đến vài ngày mới được tiếp xúc vì lý do điều tra viên đang… bận.
Thế nhưng, khi điều tra viên lấy lời khai, thông tin chỉ được thông báo ngắn ngọn cho luật sư trong ngày, thậm chí chỉ trước một hai tiếng đồng hồ. Thế nên, khi tiếp cận hồ sơ, luật sư Cường không thể nắm được thực hư bản chất vụ án là gì với quá nhiều bản khai thiếu logic của thân chủ. Thậm chí, có bản cung còn ngược lại hoàn toàn với nội dung mà luật sư được dự.
Trên cương vị là Giám đốc Công ty luật Hợp danh Sự Thật, luật sư Cường nói: "Thực tế, nhiều điều tra viên cho rằng, sự tham gia ngay từ giai đoạn điều tra của luật sư sẽ gây khó khăn cho công việc điều tra. Từ đó họ không muốn có mặt luật sư khi lấy lời khai. Vì vậy rất nhiều trường hợp các bị can từ chối luật sư mặc dù bản thân và gia đình mong muốn. Luật sư Cường còn kể mới đây ông bị cơ quan điều tra một cấp huyện cản trở tiếp xúc bị can mà không đưa ra lý do.
"Tôi nghĩ anh em cứ nói thật với nhau để cùng tìm cách tháo gỡ vướng mắc. Dù sao thì cán bộ điều tra và luật sư cùng thực hiện chức năng là bảo vệ công lý. Tôi biết nhiều khi cán bộ điểu tra quen lấy cung một mình, giờ có luật sư ngồi đó cũng cảm thấy khó chịu, khó hỏi nên mới có tâm lý ngại, sợ luật sư", luật sư Cường chia sẻ.
Trong khi đó, luật sư Lâm Văn Quang cũng cho rằng, cho luật sư tham gia ngay từ đầu cơ quan điều tra còn được tiếng là dân chủ, chấp hành tốt pháp luật. Còn những luật sư nào lợi dụng việc tiếp xúc để thông cung, cản trở việc điều tra sẽ bị xử lý theo quy định. Thêm nữa, điều đáng nói là quy định về cấp giấy chứng nhận bào chữa cho luật sư hiện mới là đơn phương của bộ Công an. Cần nghiên cứu ban hành một thông tư liên ngành hoặc một quy chế liên ngành về hiệu lực của giấy chứng nhận bào chữa.
Quyết Hạnh
