Nói về việc để ban hành được những VBQPPL đảm bảo các yêu cầu trên, theo GS. Nguyễn Minh Thuyết, trước hết, cơ quan xây dựng pháp luật cần phải phân tích đúng thực trạng và nguyên nhân của những bất cập trong lĩnh vực mà VBQPPL dự kiến điều chỉnh.
(Ảnh minh họa)
Khó nhất trong việc xác định nguyên nhân là phân biệt được nó với triệu chứng. Có thể hiểu nguyên nhân là hiện tượng làm nảy sinh hiện tượng khác; còn triệu chứng là biểu hiện bề mặt của một hoặc một số nguyên nhân nhất định.
"Vừa qua, khi phân tích nạn ùn tắc giao thông, có ý kiến cho rằng nguyên nhân là phương tiện giao thông cá nhân phát triển quá nhiều. Thực ra, đó chỉ là triệu chứng. Nguyên nhân ùn tắc giao thông ở các đô thị lớn là cơ sở hạ tầng và phương tiện giao thông công cộng quá yếu kém, không tương xứng với dân số tăng đã gấp nhiều lần trong hàng chục năm qua.
Chính vì phương tiện giao thông công cộng thiếu và không thuận tiện mà người dân phải tự lo việc đi lại bằng cách mua sắm phương tiện giao thông cá nhân. Không hiểu rõ điều này, chúng ta sẽ đề ra chính sách sai lầm", GS. Thuyết cho biết thêm.
Sau khi phân tích thực trạng, nguyên nhân và đề ra được giải pháp (là dự thảo VBQPPL) rồi, các cơ quan xây dựng, thẩm định, ban hành VBQPPL còn phải đánh giá tác động của các VB QPPL, tức là làm rõ ảnh hưởng của những quy phạm đó đối với các đối tượng khác nhau trong xã hội và đối với sự phát triển xã hội nói chung.
Ví dụ, thu phí hạn chế phương tiện giao thông cá nhân và phí lưu thông trong nội đô không chỉ người dân mà doanh nghiệp sản xuất, buôn bán ô tô, xe máy cũng bị ảnh hưởng. Thu phí như vậy chẳng khác nào "báo tử" doanh nghiệp ô tô, xe máy. Doanh nghiệp đóng cửa, hạn chế sản xuất, kinh doanh thì người lao động thêm một lần bị thiệt. Họ có thể bị giảm lương hoặc mất việc làm.
Về hình thức, thu phí có thể làm tăng ngân sách, nhưng thực chất lại không phải như vậy. Vì doanh nghiệp thất thu sẽ đóng thuế ít đi. Người lao động mất việc thì quỹ bảo hiểm lại phải chi bảo hiểm thất nghiệp. Như vậy thì thu phí chưa chắc Nhà nước đã có lợi.
Các luật hiện hành đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng và ban hành VB QPPL. Tuy nhiên, việc tồn tại song song hai văn bản luật cùng quy định về việc ban hành VB QPPL đã phát sinh những điểm không thống nhất dẫn đến những vướng mắc, khó khăn trong việc áp dụng, việc bố trí tổ chức bộ máy, biên chế, kinh phí.
Để khắc phục tình trạng này, cần phải có thời gian khảo sát, bàn bạc kỹ lưỡng; nêu rõ trách nhiệm của các cơ quan trong việc ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành luật. Việc rà soát các văn bản hướng dẫn thi hành luật cũng cần được cụ thể hóa hơn nữa để người dân các các tổ chức hiểu đúng và nhất trí cao.
| Nhiều văn bản vi phạm Theo báo cáo của bộ Tư pháp, 6 tháng đầu năm Bộ đã kiểm tra 1.071 văn bản. Theo đó, phát hiện 564 văn bản sai về thể thức, nội dung trình bày hoặc vượt thẩm quyền, nhiều luật do các cơ quan trực thuộc trung ương xây dựng đang rơi vào tình trạng chậm ban hành nghị định hướng dẫn. Trong đó, nhiều văn bản có dấu hiệu vi phạm pháp luật, thậm chí đã hết hiệu lực thi hành. |
C.T
