Tuổi thơ khó khăn
Năm 1970, ba của Kim Ngọc mất vì bệnh xuất huyết bao tử khi cô đang tập tuồng hát tại rạp Quốc Thanh. Chuyện đặt tên có vần có ý nghĩa của cha Kim Ngọc như là một lời tiên tri, ứng vào cuộc đời của Kim Ngọc. Kim Ngọc là vàng ngọc, nhưng lại không bằng giọt nước mắt người tình mùa phượng nở, nên Kim Ngọc chịu nghèo khổ khá lâu mới được rạng rỡ như ngày hôm nay.
Nghệ sĩ Kim Ngọc và con trai - danh hài Hiếu Hiền
Những năm 14, 15 tuổi, Kim Ngọc thường phải giúp mẹ, khi thì đi chợ Giồng Ông Tố phụ bán thịt heo, khi thì phải thay mẹ ở nhà chăm sóc đàn em. Kế bên nhà của Kim Ngọc, ông Ba Xậy có máy hát đĩa quay bằng tay, thường hát các đĩa vọng cổ của Út Trà Ôn ca Tổn Tẩn Giả Điên, Thái Sư Văn Trọng giáng thập điều, Tình anh bán chiếu... Kim Ngọc nghe riết rồi học ca theo, thuộc lòng các bản vọng cổ của thần tượng Út Trà Ôn.
Khi ngồi giặt áo quần cho các em, Kim Ngọc ca nghêu ngao những bài vọng cổ học lỏm đó, anh Minh Thành, thợ hớt tóc trong xóm, vốn là nhạc sĩ cổ nhạc, nghe Kim Ngọc có hơi ca tốt mà không rành nhịp điệu và bài bản, nên anh gọi Kim Ngọc đến mỗi ngày dạy Kim Ngọc ca ba nam, sáu bắc và vọng cổ. Khi Kim Ngọc ca rành rẽ các bài bản cổ nhạc, cô được thầy Minh Thành và cha dẫn đi ca tài tử trong các cuộc tiệc vui trong xóm.
Ông bầu Ba Bản thành lập đoàn Thủ Đô, nghe đồn giọng ca của Kim Ngọc, ông đã đến nhà xin cha mẹ Kim Ngọc cho cô theo đoàn ông để học hát. Nhưng gánh hát Thủ Đô của ông bầu Ban Bản mới thành lập, tập trung nhiều đào kép thượng thặng, nên Kim Ngọc chỉ được cho ngâm thơ hậu trường hay ca vọng cổ ngoài màn, chứ chưa có vai nào trong tuồng hát của đoàn. Năm sau, Kim Ngọc về đoàn hát Trùng Dương, rồi theo đoàn Tuấn Kiệt hát chung với Phương Quang, Phượng Liên.
Năm 1962, Kim Ngọc được báo chí kịch trường khen là cô đào trẻ đang lên nên ông bầu Minh Bằng (gia đình của nữ diễn viên Diệp Tuyết Anh) đến mời cô hát chính trong gánh hát của ông. Vở tuồng đầu tiên Kim Ngọc hát là vở Trăng lên đỉnh núi. Năm 1964, Kim Ngọc được ông bầu Thu An ký hợp đồng vế tập tuồng, chuẩn bị khai trương gánh hát Hương Mùa Thu nhưng chưa đầy một tháng sau, ông Bầu Xuân đoàn Dạ Lý Hương ký một số tiền contrat cao gấp đôi số tiền của đoàn Hương Mùa thu để Kim Ngọc về hát cho đoàn Dạ Lý Hương.
Nghệ sĩ Kim Ngọc cùng một số đồng nghiệp
Nổi danh nữ quái
Sau năm 1975, vì đoàn hát tư nhân bị giải tán, Kim Ngọc cũng như nhiều nghệ sĩ khác. Trong khi chờ chính phủ mới lập đoàn hát theo kiểu văn công hay tập thể, Kim Ngọc mỗi khuya ba giờ, cùng với cô con gái tên Kim Ngân xuống chợ Cầu Ông Lãnh, lột vỏ tôm mướn để kiếm sống qua ngày.
Sau đó, có đoàn hát, Kim Ngọc trở về với sân khấu. Nhưng thời hoàng kim của sân khấu cải lương đã qua rồi, Kim Ngọc sống chật vật với những vai tuồng mới, với đồng lương mới. Hoàng Long, chồng cô đã vượt biển với đứa con trai lớn là Hoàng Phương. Trước đó thì hai vợ chồng đã chia tay nhau vì những vụ ghen hờn. Kim Ngọc nuôi đứa con gái Kim Ngân.
Chuyển qua tấu hài, Kim Ngọc lập tức nổi danh Nữ Quái với vai Tư Xã Láng và diễn viên hài Quốc Hòa trong vai Hai Mưa Nắng trong nhiều chương trình truyền hình Chuyện trong nhà ngoài phố. Cặp diễn viên hài Kim Ngọc - Quốc Hòa diễn chung được nhiều năm, kiếm sống được vì khán giả thích được chọc cười.
Khoảng năm 1980, khi đi hát chung trong một đoàn hát, nhạc sĩ Đức Lang, người đàn chính cho đoàn hát Thanh Tú - Trang Bích Liểu mà Hồng Nga và Kim Ngọc đang cộng tác "trồng cây si" Kim Ngọc. Chỉ hát qua vài bến diễn, nhạc sĩ Đức Lang bèn chân thành ngỏ ý cưới Kim Ngọc. Các bạn diễn trong đoàn hát cũng tán thành cặp nghệ sĩ hiền hậu này, nên rồi chiều theo ý trời và lòng người, Kim Ngọc bước thêm bước nữa với nhạc sĩ Đức Lang. Hai người có với nhau một đứa con tài ba là nghệ sĩ hài Hiếu Hiền. Hiếu Hiền được Kim Ngọc dạy tấu hài nên Hiếu Hiền và Kim Ngọc trở thành một cặp diễn hài ăn khách nhất hiện nay.
Nữ quái Kim Ngọc vẫn say mê sân khấu, bà vẫn thèm muốn được hát một tuồng chín chắn như các tuồng hát hồi xưa. Nhưng Chu Chỉ Nhược xinh đẹp ngày xưa, giờ đây đã mập tròn và nặng gần tám mươi ký. Hết hát đào mùi được bà đành đem nụ cười lại cho khán giả, đó cũng là ước vọng của Kim Ngọc khi tuổi đã đến sáu mươi.
Sau này, nghệ sĩ Kim Ngọc còn hợp tác với Tấn Beo, Tấn Bo rồi con trai Hiếu Hiền lập nhóm tấu hài, đem cái duyên của mình phục vụ cho khán giả bình dân. Hai năm gần đây, về cộng tác với kịch Nụ Cười Mới, cái duyên hài của nghệ sĩ Kim Ngọc càng trở nên đậm đà hơn bởi có dịp sử dụng lại sở trường đóng bi và thiên về tâm lý.
Ra đi sau câu vọng cổ cuối cùng
Cái đáng quý ở nghệ sĩ Kim Ngọc là dù ở trong hoàn cảnh nào, bà vẫn là một nghệ sĩ hết lòng vì công chúng. Còn nhan sắc thì diễn đào đẹp, đào mùi, mập béo thì đi chọc cười, không nề hà vai lớn vai nhỏ, chỉ cần đứng dưới ánh đèn sân khấu, được phục vụ khán giả là niềm hạnh phúc rất lớn. Bao nhiêu năm qua, cái tên Kim Ngọc bền chặt trong lòng anh chị em nghệ sĩ và trong lòng khán giả cũng vì sự gần gũi, thân thuộc và bình dân, chất phác này.
Hiếu Hiền chia sẻ, đám cưới của anh chưa được bao lâu, cha anh là nghệ sĩ Đức Lang cũng vừa trải qua cơn bệnh hồi tháng 10, thì mẹ anh bỏ ra đi hết sức đột ngột. Với anh, nghệ sĩ Kim Ngọc không chỉ là một người mẹ của Hiếu Hiền mà còn là người thầy, đồng nghiệp và người bạn thân dẫn dắt, dạy bảo và chia sẻ với Hiếu Hiền từ những ngày đầu mới đi theo nghề nên chắc chắn, mất mát đột ngột này với Hiếu Hiền là quá lớn...
Bằng lời kể ngắt quãng, nghẹn ngào, Hiếu Hiền con trai nữ nghệ sĩ Kim Ngọc, kể lại những giây phút cuối cùng của mẹ: "Hôm qua mẹ tham gia một buổi họp mặt tại Đồng Nai, mẹ nhận lời đỡ đầu cho phong trào ca cổ tại đó mà. Mẹ lên ca hai câu vọng cổ, sau khi mẹ ca xong người ta lại yêu cầu ca thêm nữa, xong rồi mẹ về chỗ thì tự nhiên lịm xuống, lúc đó khoảng 10h sáng. Mọi người ngay lập tức đưa mẹ vào bệnh viện đa khoa Đồng Nai, nhưng bác sĩ nói mẹ bị nhồi máu cơ tim và mất lúc khoảng 11h hơn ngày 16/1".
Đến viếng cố nghệ sĩ Kim Ngọc tại nhà riêng có rất nhiều bà con, bạn bè và những người hâm mộ. Mặc dù người nghệ sĩ đã ra đi mãi nhưng trong lòng những người yêu quý "mẹ" Kim Ngọc, những câu ca cổ và những nụ cười mà người nghệ sĩ tài danh mang đến cho họ trong những tiểu phẩm của mình vẫn luôn còn mãi.
Phạm Phúc
