Làng quê nghèo bỗng dưng xáo động vì tin đồn nói trên, thậm chí một số kẻ gian còn nhân cơ hội trở thành "cò" kinh doanh nghĩa trang. Chính quyền địa phương đã tuyên truyền, làm công văn nêu rõ, xã không có chủ trương thu phí đất nghĩa trang, nhưng để ngoài tai, những ngày này, người dân vẫn ùn ùn kéo về chốn an nghỉ của người chết để giành suất chôn cất.
Tin đồn vô căn cứ
Những ngày này về đến đầu xã nghèo Đồng Văn, khắp các ngả đường đâu đâu chúng tôi cũng thấy người dân kéo từng xe bò lốp gạch táp lô lên nghĩa trang Núi Động. Khi hỏi sao đợt này người dân tổ chức xây dựng ở nghĩa trang nhiều thế? Một người đàn ông lên tiếng: "Chú chắc người nơi khác đến, không khoanh vùng trước đi thì sau này kiếm đâu ra chỗ chôn hả chú? Sắp tới nghĩa địa này sẽ chuyển cho thị trấn Dùng quản lý cộng với việc quy hoạch xây dựng nông thôn mới, chính quyền sẽ bán đất nghĩa địa với giá 1,2 - 1,5 triệu đồng một suất chôn cất đấy".
Nghe chuyện có vẻ khó tin, nên chúng tôi đã theo người dân lên thị sát tại nghĩa trang Núi Động. Ngay lối vào của nghĩa trang đã thấy cát, gạch đổ ngổn ngang, nhiều vùng với diện tích từ 4m2 đến vài chục mét vuông đã được người dân xây bờ bao kín, bên trong là những ngôi mộ giả được lập nên.
Vào sâu trong nghĩa trang, hàng chục người dân đang thi nhau xây vùng cho gia đình, dòng họ mình. Có những miếng chưa kịp xây thì người ta sắp gạch khoanh vùng. "Chỗ họ sắp gạch đấy là đất đã có chủ, họ chưa xây nên khoanh trước để “xí” phần, người nào chậm thì giờ cũng khó kiếm được một miếng chú ạ", anh T, người dân xóm Phú Xuân nói với chúng tôi.
Quan sát khắp nghĩa trang, chúng tôi thấy không còn một chỗ đất trống, những miếng đất trước đây chỉ để chăn thả trâu bò nay được người dân khoanh vùng, xây tường bao, gia cố cẩn thận. Hỏi chuyện một người thợ xây, ông cho biết: "Các chú mà lên cách đây khoảng hai tuần thì người đông như kiến ấy, chúng tôi phải bỏ công việc gia đình, ruộng vườn để lên kiếm 1 miếng chứ không sau này chết biết chôn ở đâu được, chú thấy đấy, nghĩa trang có còn một mảnh đất nào trống nữa đâu, nhà nào mà không nhanh tay giờ có người chết thì chẳng biết chôn ở đâu".
Rất nhiều ô trong nghĩa trang Núi Động đã được phân lô, xí phần để lo hậu sự tương lai
Cũng theo người đàn ông này thì những người đến đây giành phần không chỉ là người dân các xóm Phú Xuân, Luân Phú, Luân Phượng (xã Đồng Văn), thị trấn Dùng mà còn có cả người dân xã Thanh Ngọc và cán bộ trước làm ở đây giờ đã xuống Vinh cũng về khoanh vùng trước. Có hộ khoanh được hai, ba vùng thì để dành bán cho người khác.
Giữa cái nắng như thiêu như đốt đầu mùa hè, chúng tôi vẫn thấy người dân ở đây cần mẫn, hì hục xây "nhà" cho "tương lai".
Có hộ huy động cả nhà lên làm, nhà nào không biết xây thì thuê thợ để làm. Khi chúng tôi hỏi xã đã có quyết định gì về việc thu tiền đất chôn cất chưa thì một người dân trả lời: "Chúng tôi chỉ nghe nói là sắp tới họ thu thôi chứ chưa có quyết định nào cả, nhưng chờ cho có quyết định rồi thì làm gì còn đất nữa, thời đại này phải biết đón trước thời cơ chú ạ".
Giá cao “suất mua” vẫn hết
Anh Nguyễn Văn B., một người dân xóm Luân Phú nói với chúng tôi: "Mấy ngày trước cũng nghe bà con trong xóm nói nhưng nhà tôi nghèo không có tiền mua cát sỏi, gạch nên không tranh được miếng đất nào cả, không biết rồi đây chết đi lấy đất ở đâu mà chôn nữa".
Cùng chung tâm trạng như ông B, nhiều hộ nghèo ở 3 xóm Luân Phú, Phú Xuân, Luân Phượng cũng đang lo lắng rồi đây khi chết đi sẽ như thế nào. Ông N, trú ở xóm Luân Phượng tâm sự: “Nhà tôi có 5 đứa con đều đã ra cửa nhà và đi làm ăn xa cả, còn mỗi hai ông bà già nên chẳng kiếm được mảnh đất nào trên nghĩa trang. Hai vợ chồng chúng tôi đều đã gần đất xa trời, không biết rồi đây chết đi thì chôn ở đâu, tôi không lên nghĩa địa nhưng nghe nói họ khoanh vùng, xây kín hết rồi".
Không chỉ có những hộ nghèo mà nhiều đôi vợ chồng trẻ cũng hoang mang không kém. Lúc đầu họ cứ nghĩ là chỉ rộ tin đồn như kiểu tin đồn xăng tăng giá, được một thời gian nó sẽ lắng xuống nhưng không ngờ khi lên xem nghĩa trang thì đã không còn một chỗ trống.
Anh H, một người dân cho chúng tôi hay: "Mấy hôm trước tôi cũng nghe người ta nói là thời gian tới gia đình nào có người mất phải mua đất chôn từ 1,2 - 1,5 triệu đồng nhưng tôi nghĩ đó chỉ là tin đồn nhảm nhí chứ đất ở xã miền núi như chúng tôi thiếu gì mà phải mua, nhưng khi lên nghĩa trang xem thì tôi mới phát hoảng khi không còn một chỗ đất trống. Trước đó tôi đi đưa tang một người chôn ở trên nghĩa trang này thấy đất trống còn đầy, không ngờ họ lại xây nhanh thế".
Chính quyền chậm trễ?
Sau khi thị sát ở nghĩa trang Núi Động, chúng tôi đã có cuộc làm việc với ông Trần Đình Túy, Chủ tịch UBND xã Đồng Văn. Ông Túy thừa nhận trong thời gian qua có sự việc đó xảy ra. Ông cho biết, lãnh đạo xã sau khi nghe tin người dân 3 xóm đổ xô tranh nhau đi khoanh đất nghĩa trang đã cử người xuống kiểm tra thực tế và chỉ đạo xóm trưởng, các ban ngành cấp xóm đình chỉ ngay việc làm này, đồng thời tuyên truyền cho bà con hiểu đó chỉ là tin đồn thất thiệt của một số kẻ xấu nhằm lợi dụng vào sự cả tin của người dân để làm mất trật tự an ninh xã hội, trục lợi cá nhân.
Khi chúng tôi hỏi tại sao hiện nay vẫn có nhiều người dân vẫn đang tích cực khoanh vùng xây bao, thì được ông Túy cho hay, nghĩa trang Núi Động thuộc địa giới hành chính của xã Đồng Văn và thị trấn Dùng quản lý được phân giới ở đỉnh đồi, vì thế rất khó khăn trong việc ngăn chặn người dân ồ ạt khoanh vùng đất nghĩa trang ở Núi Động. Về phía địa bàn chúng tôi, sau khi kiểm tra chúng tôi đã đình chỉ không cho người dân tiếp tục xây, những hộ đã xây rồi thì sau khi tiến hành bầu cử xong chúng tôi sẽ có biện pháp xử lý, không để làm ảnh hưởng tới an ninh trật tự xã hội trong địa bàn xã.
Được biết sau khi nhận được tin báo xảy ra tình trạng tranh nhau đất nghĩa trang ở Núi Động, chính quyền xã Đồng Văn đã có công văn gửi cho Chủ tịch UBND thị trấn Dùng đề nghị phối hợp với chính quyền xã Đồng Văn để kiểm tra, giải quyết vấn đề trên nhưng không thấy trả lời. Chúng tôi đã liên lạc với ông Quý, Chủ tịch UBND thị trấn Dùng và được ông cho biết, sau khi nhận được công văn của Chủ tịch xã Đồng Văn gửi, chính quyền xã đã giao cho ban Tư pháp cùng đồng chí Phó chủ tịch phụ trách mảng văn hóa xã hội kiểm tra giải quyết.
Chỉ vì từ những lời đồn đại cửa miệng của một số kẻ, khiến hàng ngàn mét vuông đất Núi Động đang yên bình nay được xây cất tử tế, các lăng mộ giả hoành tráng mọc lên như nấm. Chứng kiến cảnh này nhiều người nơi khác đến đây xem chỉ biết lắc đầu ngán ngẩm.
Kim Thoa – Phạm Phạm
