Đề thi môn Tiếng Anh THPT Quốc gia 2017: Trao đi, đổi lại

Đề thi môn Tiếng Anh THPT Quốc gia 2017: Trao đi, đổi lại

Thứ 5, 03/08/2017 | 06:52
2
Vì các đồng nghiệp thúc giục, vả lại vì ý thức xã hội, tôi xin nêu một vài ý kiến xoay quanh một câu hỏi gây tranh cãi trong đề thi môn tiếng Anh THPT 2017. Cũng với tinh thần đó, tôi chắc rằng các nhà chuyên môn rất đông đảo của Việt Nam sẽ lên tiếng để làm an tâm mọi người liên quan.

Trong câu hỏi này, thí sinh phải chọn 1 trong 4 đáp án (A, B, C, D). Đây là câu hỏi:

The larger the area of forest is destroyed, ...

A. the most frequent natural disasters are

B. the most frequently natural disasters occur

C. the more frequent are natural disasters

D. the more frequently natural disasters occur

Rắc rối ở đây là Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng chỉ có đáp án D là đúng, trong khi thí sinh, chuyên gia độc lập,... cho rằng đáp án C cũng đúng. Xung quanh sự cố này có hai luồng ý kiến trái chiều nhau, một của Bộ GD&ĐT, còn bên kia là ý kiến của thày cô giáo, chuyên gia độc lập, biên tập viên tiếng Anh,... và đặc biệt là của thí sinh.

Không đóng vai là một trọng tài, nhưng sau khi đọc tất cả ý kiến của cả hai bên, tôi xin có mấy lời bàn về câu 3 của mã đề 421 dưới dạng các gạch đầu dòng. 

Giáo dục - Đề thi môn Tiếng Anh THPT Quốc gia 2017: Trao đi, đổi lại

Câu số 3 đề thi Tiếng Anh mã đề 421 gây nhiều tranh cãi.

Ảnh minh họa

 Cục Quản lý chất lượng đúng

Cục Quản lý chất lượng đúng ở chỗ viện dẫn quy ước cơ bản của sách GK và sách ngữ pháp.

- Phép so sánh này có các tên gọi như: correlative comparative/ parallel comparative/ double comparative, …tùy sách.

- Mẫu câu có hình thức cấu trúc tổng quát là “THE + COMPARATIVE, THE + COMPARATIVE”.
Thông thường, hai vế tương đồng (chủ yếu về syntax) trong cách hành văn trung tính, (stylistically neutral/non-affected), ví dụ, “The more I read, the less I understood”. Tuy nhiên, xét về mặt văn phong, phép so sánh này đã hàm thủ pháp tu từ – “Càng đọc, tôi càng không hiểu”.

- Xét về câu trắc nghiệm khách quan này, hai phương án “nhiễu” A và B lộ liễu nên đánh mất khả năng gây nhiễu mà nó phải có. Khi viết câu trắc nghiệm khách quan (TNKQ), cái khó nhất chính là viết thành phần nhiễu.

Có những nội dung/vấn đề trong ngôn ngữ khó có thể đặt câu hỏi MCQ (Multiple Choice Questions - Câu hỏi trắc nghiệm lựa chọn) có chất lượng vì không thể tìm được đủ 3 yếu tố “nhiễu”. Cố gắng soạn trong một thời gian hẹp sẽ dẫn đến câu không có chất lượng, theo kiểu “viết cho có”.

Người ta gọi nhưng câu như vậy bị exhausted (cạn kiệt) vì ngôn ngữ phải đảm bảo tính tự nhiên, tính xác thực chứ không thể “bịa”. Bàn sâu chuyện này bàn sẽ ở chỗ khác. Câu 3/421 là như vậy. Nếu vẫn muốn kiểm tra về kiến thức này, cần đầu tư công sức nhiều hơn.

Cũng theo quy ước của sách giáo khoa và các sách ngữ pháp Cục Quản lý chất lượng dẫn, vế 2 của câu 3 này không tương đồng với vế trước một cách chặt chẽ. Trong câu 3/421, phương án D (được xác định là đáp án đúng) nên được viết lại.

Giá như đáp án D được viết là “the more frequent natural disasters (are)” thì nó đảm bảo tính cân xứng như sách ngữ pháp nói. Có như vậy, nó mới là đáp án đúng.

Câu hoàn chỉnh sẽ là “The larger the area of forest is destroyed, the more frequent natural disasters are.”

Viết như trong đề thi “The larger the area of forest is destroyed, the more frequently natural disasters occur.” có thể được, nhưng không chặt chẽ theo quy ươc văn phạm của sách nói trên.

Song vấn đề rắc rối lại nằm ở phương án C.

Các ý kiến phản biện đúng

Các ý kiến phản biện có lý ở chỗ trong thực tế sử dụng vượt ngoài những gì được nói đến trong sách giáo khoa.

Qua những quan sát thực tế trong quá trình đọc, tôi thấy ý kiến của thày cô giáo, chuyên gia độc lập và học sinh rất đáng lưu ý.

Trong câu 3/421 này, phương án C được coi là 1 trong 3 thành phần “nhiễu”. Tuy nhiên, đảo ngữ là có thể, (như phương án C câu 3/421), trong trường hợp:

- Người viết/nói muốn tạo ra hiệu ứng tu từ, ví dụ để nhấn mạnh, khiến người đọc chú ý hơn,…, nhất là khi vế 2 (subordinate) bắt đầu bằng một tính từ ở cấp so sánh đi với động từ TO BE. Về phương diện văn phong, tự thân phép so sánh loại này đã hàm ý mức độ nhấn mạnh nào đó; hoặc

- Vị ngữ của vế 2 phức hợp hoặc động từ ở vị trí xa chủ ngữ.

Mặc dù đảo ngữ không phải là phổ biến ở vế 2, nhưng không phải là không có trong thực tế.

Cục Quản lý chất lượng coi mấy địa chỉ mà thí sinh kêu cứu là không tin cậy. Tôi có thể khẳng định ngươc lại.

Một vài ví dụ của thí sinh:

The nearer a house is to the city centre, the higher is the rent.

Hoặc thông dụng hơn:

+ The nearer a house is to the city centre, the higher the rent (is).
(http://random-idea-english.blogspot.com/2014/09/exploring-inversion-and-fronting.html)

+ The closer an object is to another object, the greater is the gravity between the two objects.
(http://www.testmagic.com/Knowledge_Base/lists/grammar/inversion.htm)

Và đây là câu có tính thời sự trong việc tranh cãi đóng cửa đài Aljazeera ở Trung Đông:

The stronger their pressure to stop us, the stronger was our determination to uphold our right to journalism.

...

Như vậy, cấu trúc của phép so sánh này có thể viết viết với vế 2 có đảo ngữ:

THE + COMPARATIVE EXPRESSION + S + (V), THE + COMPARATIVE EXPRESSION + V + S

Về nguyên tắc ngữ pháp sản sinh, từ một cấu trúc mẫu, ngươi ta có thể sản sinh ra vô số câu có nghĩa.

Xin nói thêm, trong ví dụ do Cục Quản lý chất lượng nêu “The faster the pedal cadence, the faster the controller will make the motor to spin”, câu được viết một cách cẩu thả. Chiếu theo luật ngữ pháp thông dụng, câu này không có “to”, tức là “... make the motor spin” mới đúng.

Tham khảo thêm

Những nhận xét bổ ích cho những ai quan tâm sâu hơn nữa về inversion:

- Grammatically, the comparative correlative is a type of paired construction; rhetorically, the comparative correlative is often (but not always) a type of parison.(https://www.thoughtco.com/what-is-comparative-correlative-grammar-1689769)

- Ở mức độ cao hơn nữa, so sánh liên đới thậm chí có thể có cấu trúc hàm ẩn vế trước, vế sau có thể dùng đảo ngữ để nhấn mạnh, ví dụ:

Giáo dục - Đề thi môn Tiếng Anh THPT Quốc gia 2017: Trao đi, đổi lại (Hình 2).

(Cambridge Grammar of English, Ronald Carter & Michael McCarthy)

Hoặc một số sách khác có cả bản điện tử:

- “English Inversion A ground-before-figure Construction” (Cognitive Linguistics Research)

https://books.google.com.vn/books?id=RxS8si9GvqsC&pg=PA2&lpg=PA2&dq=inversion+types&source=bl&ots=pQ_kJI7tNo&sig=3SyqL7F38XlkhGcYSMYiNKtVJZY&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjA67mZoavVAhVCnJQKHXLrDtUQ6AEIkwEwFA#v=onepage&q=inversion%20types&f=false

- “Inversion in Modern Written English: Syntactic Complexity, Information ...”

https://books.google.com.vn/books?id=f7tsgVfQmN0C&pg=PA121&lpg=PA121&dq=inversion+types&source=bl&ots=OXktjT4L7b&sig=ii7Hds2NJZ1hnBfN54nRQ3LnUvY&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwi_5tj3pavVAhXDmZQKHc99Cxc4ChDoAQhOMAs#v=onepage&q=inversion%20types&f=false

Kết luận

Ngoài những quy ước cơ bản trong sách ngữ pháp, cấu trúc so sánh này trong thực tế sử dụng không phải luôn luôn bắt buộc vế hai phải nhắc lại cấu trúc và trật tự từ của vế trước, đặc biệt trong trường hợp tạo hiệu ứng tu từ như mô tả trong nhận xét trên.

Một yêu cầu nữa là câu viết/nói, ngoài việc đúng văn phạm, cần đảm bảo tính tự nhiên. Biết rằng không có người phi bản ngữ nào giỏi hơn người bản ngữ có đào tạo, ngoài các đồng nghiệp trong nước, tôi đã trao đổi với một số bạn là người bản ngữ tiếng Anh, họ cũng cho biết C là tự nhiên hơn.

Do vậy, đáp án C thuộc câu 3 Mã đề 421 (2017) có thể chấp nhận được.

Còn, nếu C bị coi là sai thì D cũng không đáp ứng được yêu cầu làm đáp án đúng vì lý do không cân xứng như bàn ở trên. Nếu vậy, câu hỏi này không có giá trị trong đề thi.

Cũng như từ điển, sách ngữ pháp cũng có đối tượng cụ thể, những viện dẫn do Bộ GD&ĐT nêu ra hoàn toàn đúng nhưng thực chỉ tế sử dụng không chỉ đóng khuôn trong sách giáo khoa. Một ví dụ nhỏ khác (có thể làm một bài viết dài sau này): theo quy ước, các tổ hợp viết tắt như UNICEF, NATO,… phải như vậy, hoặc phải có dấu chấm (.) sau mỗi chữ cái. Song, trong nhiều văn bản, báo chí,… nó đã trở thành Unicef, Nato,… Rõ ràng, cách sử dụng trong thực tế không còn như trong sách. Sinh ngữ luôn vận động.

Vả lại, Bộ không quy định rằng thí sinh không được chọn phương án ngoài sách giáo khoa.

Đúng-sai là chuyện muôn thuở. Tiếng Anh có câu “To err is human” làm người là có lúc mắc lỗi. Đôi khi cái sai là bất khả kháng vì không ai có thể biết hết, đôi khi nó nằm ngoài khuôn khổ sách vở. Ngôn ngữ cũng vậy.

Vả lại sách, như từ điển, sách tra cứ ngữ pháp không bao giờ có thể cung cấp cho người đọc mọi chi tiết từ cấp độ thấp đến cấp độ cao. Nó chỉ đưa ra những rule cơ bản để từ đó người sử dụng có thể vận dụng trong quá trình nói và viết. Từ một mẫu cơ bản, người ta có thể sản sinh ra vô số câu có nghĩa.

Cũng là người phi bản ngữ như những đồng nghiệp khác, chúng ta nên tham khảo rộng rãi những người bản ngữ am hiểu để rõ hơn. Học không bao giờ thừa.

Huỳnh Văn Giáo

Cùng tác giả

Sợ viễn cảnh độc quyền sách giáo khoa

Thứ 4, 20/07/2022 | 14:26
Độc quyền là nguyên nhân chính dẫn đến giá thành cao và chất lượng thấp của bất kỳ loại hàng hoá, dịch vụ nào, trong đó có sách giáo khoa.

Tướng Tô Ân Xô nói về việc "vây thầu" trong vụ bắt Chủ tịch Vimedimex

Thứ 5, 02/12/2021 | 20:19
Chánh Văn phòng Bộ Công an cho biết, bà Phạm Thị Loan, Chủ tịch HĐQT Công ty Vimedimex, bị khởi tố do sai phạm liên quan tới đấu thầu đất đai.

Thứ trưởng Bộ Y tế: Tăng thời hạn vắc-xin không ảnh hưởng chất lượng

Thứ 5, 02/12/2021 | 20:05
Ông Trần Văn Thuấn cho biết, việc tăng thời hạn vắc-xin thêm 3 tháng hoàn toàn không ảnh hưởng đến chất lượng.

Chuẩn bị cho nhân dân đón Tết an toàn, vui vẻ

Thứ 5, 02/12/2021 | 18:35
Thủ tướng yêu cầu làm tốt công tác dự báo, tính toán, cân đối để bảo đảm không để thiếu hàng hóa, nhất là trong dịp Tết Dương lịch 2022, Tết Nguyên đán Nhâm Dần.

“Một số địa phương lựa chọn SGK không quan tâm đến ý kiến của cơ sở”

Thứ 3, 09/11/2021 | 18:51
Bên hành lang Quốc hội, ĐBQH Nguyễn Thị Kim Thuý (Đoàn Đà Nẵng) đã có trao đổi với Người Đưa Tin về vấn đề xã hội hoá SGK.
Cùng chuyên mục

Hà Nội giao bổ sung 2.648 biên chế giáo dục từ năm học 2023-2024

Thứ 6, 29/03/2024 | 13:30
HĐND Tp.Hà Nội thông qua Nghị quyết "Về việc điều chỉnh tổng biên chế sự nghiệp Thành phố năm 2024 và giao bổ sung biên chế viên chức giáo dục từ năm học 2023-2024.

Cần trang bị kỹ năng lái xe an toàn cho học sinh

Thứ 6, 29/03/2024 | 07:00
Khoảng 7,8% số nạn nhân thương vong do tai nạn giao thông ở độ tuổi trẻ em, tương đương 2.100 em nên vấn đề an toàn khi tham gia giao thông cho trẻ em đang được rất nhiều người quan tâm.

Chủ tịch hội đồng Trường Quốc tế Mỹ bị cấm xuất cảnh

Thứ 5, 28/03/2024 | 23:01
Cơ quan chức năng đang thực hiện biện pháp cấm xuất cảnh đối với bà Nguyễn Thị Út Em, Chủ tịch HĐQT Trường Quốc tế Mỹ Việt Nam (AISVN) do nợ thuế thu nhập cá nhân.

Lâm Đồng: Triển khai mô hình Cổng trường an toàn giao thông

Thứ 5, 28/03/2024 | 20:31
Nhằm đảm bảo ATGT tại các trường THPT, Công an Tp.Bảo Lộc triển khai mô hình Cổng trường ATGT và Tổ tự quản đảm bảo TTATGT tại các trường học.

Diễn biến mới nhất vụ hàng ngàn học sinh Trường Quốc tế Mỹ dừng học

Thứ 5, 28/03/2024 | 19:13
Đại diện nhóm phụ huynh cho rằng, chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc năm học, nên mong muốn con mình được học trực tuyến.
     
Nổi bật trong ngày

Dự báo thời tiết ngày 28/3/2024: Hôm nay có nắng nóng gay gắt?

Thứ 5, 28/03/2024 | 05:00
Tin tức dự báo thời tiết mới nhất trong hôm nay (28/3). Cập nhật tin tức dự báo thời tiết nhanh và chính xác nhất trên Người Đưa Tin.

Bản tin 28/3: Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh

Thứ 5, 28/03/2024 | 06:00
Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh; Phẫu thuật thành công ung thư đường tiêu hóa cho cụ bà 95 tuổi...

HLV Park Hang Seo, vợ chồng Văn Hậu dự lễ cưới Quang Hải-Thanh Huyền

Thứ 6, 29/03/2024 | 07:00
Trong lễ cưới của Quang Hải - Chu Thanh Huyền được tổ chức ở nhà trai (Đông Anh, Hà Nội), có sự tham dự của vị khách đặc biệt Park Hang Seo, vợ chồng Văn Hậu.

Lập chợ cho phụ nữ đơn thân tại Cần Thơ: Dân mạng hào hứng tranh luận

Thứ 5, 28/03/2024 | 18:37
Giám đốc Sở Công Thương Cần Thơ Hà Vũ Sơn cho biết đang liên hệ với chủ đầu tư về việc thành lập chợ dành cho phụ nữ đơn thân.

Dự báo thời tiết ngày 29/3/2024: Hôm nay có mưa to, gió lớn?

Thứ 6, 29/03/2024 | 05:00
Tin tức dự báo thời tiết mới nhất trong hôm nay (29/3). Cập nhật tin tức dự báo thời tiết nhanh và chính xác nhất trên Người Đưa Tin.