Theo Bloomberg, ông Doval từng là nhân viên tình báo hoạt động bí mật trong vòng 7 năm tại Pakistan, nắm quyền phụ trách đàm phán với Pakistan trong bối cảnh Ấn Độ và Pakistan vốn có nhiều mâu thuẫn.
Kể từ khi ông Modi trở thành người đứng đầu New Delhi, ông đã lựa chọn Ajit Doval trở thành “cánh tay phải” của mình với việc đảm nhiệm vị trí Cố vấn An ninh Quốc gia.
Ajit Doval xuất hiện lần cuối trước truyền thông sau cuộc họp cấp cao của bộ Nội vụ vào tháng 7/2016
“Kể từ khi Doval đảm nhận vị trí, ông là nhân vật chủ chốt trong các chương trình nghị sự quốc gia, khi thì cứng rắn với các nước láng giềng thù địch, lúc lại mềm mỏng nhịp nhàng. Mỗi chiến lược của Ấn Độ đều có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia theo cách rất đặc biệt”, cựu Giám đốc tình báo R. K. Sawhney, người biết Doval gần 2 thập kỷ nhận xét về ông.
Nếu những ai tiếp xúc với cựu điệp viên này, đều ấn tượng về một người đàn ông dáng người thấp, trang phục gọn gàng, hay đeo kính. Thông tin từ 6 người thân cận với ông Doval nói rằng: “Doval đang giám sát các vấn đề ngoại giao nhạy cảm nhất của Ấn Độ, vì đặc thù công việc nên ông rất ít khi xuất hiện trước công chúng”. Vài người trong số đó được yêu cầu giữ kín danh tính vì ông không thích bị dư luận chú ý.
Từ xuất hiện cho tới sự thành công mà Doval có hiện nay vẫn là một ẩn số đối với không chỉ giới chính trị Ấn Độ mà của truyền thông quốc tế. Những gì thế giới biết về ông chỉ qua những người đã từng may mắn gặp Doval một vài lần, hay “vô tình” ông tiết lộ.
Trong một bài diễn thuyết hồi đầu năm 2015 tại Mumbai, ông tiết lộ sinh năm 1945 tại một vùng phía bắc Ấn mang tên Uttarakhand. Hồi tháng 11/2014, “điệp viên 007” của Ấn Độ công khai chuyện từng phẫu thuật thẩm mỹ để loại bỏ các dấu vết của việc xuyên lỗ tai, dấu hiệu chứng tỏ nguồn gốc Hindu của ông.
Business Insider có điểm lại những đóng góp quan trọng của “điệp viên 007” đối với sự phát triển Ấn Độ. Doval là đại diện đặc biệt phụ trách đàm phán với Trung Quốc về tranh chấp biên giới, một nhiệm vụ ngày càng khó khăn khi Trung Quốc có kế hoạch đầu tư 45 tỷ USD cho các tuyến giao thông đi qua Kashmir, khu vực mà cả Ấn Độ và Pakistan đều tuyên bố chủ quyền. Cuối năm 2015, Doval đã đến Bangkok để tham dự cuộc họp bí mật với người đồng cấp Pakistan với nỗ lực khởi động lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa hai quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân.
“Ông ấy được biết đến như một James Bond (điệp viên 007) của Ấn Độ. Có nhiều câu chuyện đặc biệt về ông ấy với tư cách là Cố vấn An ninh Quốc gia”, Sadanand Dhume, nghiên cứu sinh ở Viện Doanh nghiệp Mỹ tại Washington nói.
Một trong những giai thoại về Doval được nhiều người ca tụng đó là năm 1988 khi ông hoạt động tình báo ở Đền Vàng, Amritsar, phía Tây Bắc Ấn Độ, ngôi đền thiêng liêng nhất đối với những tín đồ đạo Sikh trên toàn thế giới. Trong một vùng đất mà chính Doval không thông thạo, Doval đóng giả người kéo xe để thâm nhập vào trong.
Bằng sự khôn khéo, ông đã thuyết phục các chiến binh trong đền rằng ông là điệp viên Pakistan và đến giúp họ thành lập một quốc gia độc lập mang tên Khalistan. Dù trước đó, quân đội Ấn Độ đã nhiều lần tấn công ngôi đền này trong 4 năm trước đó. Cao trào nhất là hai vụ bao vây năm 1984 khiến hàng trăm binh sĩ và người hành hương thiệt mạng. Vụ việc làm dấy lên sự phẫn nộ của người Sikh trên toàn thế giới và gây ra vụ ám sát cựu Thủ tướng Indira Gandhi, người đã ra lệnh thực hiện vụ tấn công năm 1984.
Ajit Doval (thứ 2 từ trái sang) cùng các cán bộ cấp cao khác đang kiểm tra một vụ nổ bom tại Ấn Độ tháng 10/2014.
Ông cũng nổi tiếng trong giới chính trị với những phân tích lập luận sắc bén. Trong bài báo được đăng tải trên truyền thông New Delhi, Doval đã lập luận về một chính sách đối ngoại quyết đoán cùng việc phát triển quân đội. Ông cảnh báo rằng sự phát triển của Trung Quốc là không phải là một sự trỗi dậy đảm bảo hòa bình. Cố vấn An ninh Quốc gia còn thẳng thắn nhìn nhận: “Ấn Độ vẫn chưa phát huy tối đa tiềm lự. Chúng ta phải tăng sức mạnh của mình và đưa ra những cú hích tương ứng”.
Chính những tài năng, thành công của ông đối với sự phát triển của Ấn Độ đã khiến Doval vấp phải không ít sự chỉ trích từ các phe phái đối lập, bất mãn với chính quyền của Thủ tướng Modi. “Đất nước Ấn Độ muốn biết ai đang dẫn dắt chính sách đối ngoại? Điệp viên Doval hay các nhà ngoại giao? Chúng ta là sao an toàn được khi để một điệp viên dẫn dắt”, ông Ashutosh một lãnh đạo thuộc đảng Aam Aadmi, Ấn Độ phát biểu sau cuộc gặp bất ngờ của ông Modi với người đồng cấp Pakistan tại Lahore.
Dù có nhiều ý kiến trái chiều về người đàn ông quyền lực này, song những đóng góp mà Doval mang lại khiến giới chính trị Ấn Độ không thể phủ nhận.
Phương Anh
