Giải mã tục thờ chó đá

Giải mã tục thờ chó đá

Mai Thị Thu Hằng
Thứ 7, 10/02/2018 | 13:00
0
Người Việt xưa đã coi loài chó là một linh vật. Chó bình thường chỉ coi được phần dương, muốn xua đuổi vận khí xấu, mang lại nhiều may mắn cho gia chủ thì phải “nuôi” chó đá.

Nói về tục thờ chó đá, PGS,TS. Phạm Ngọc Trung (nguyên Trưởng khoa Văn hoá và Phát triển, học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho biết thêm, có rất nhiều tài liệu lịch sử cũng ghi chép về việc thờ cúng chó đá. Trong cuốn Lịch triều hiến chương loại chí, Phan Huy Chú viết: “Nghi môn ở điện Lam Kinh có hai con chó đá rất thiêng” ở phần Dư địa chí ghi chép về trấn Thanh Hoa.

Hay trong cuốn Việt Nam văn hóa sử cương, học giả Đào Duy Anh từng nhắc: “Xưa kia, cửa ngõ thường không làm đúng chính giữa nhà và sân để cho người ngoài đừng nhìn thẳng vào trung tâm nhà. Người ta cũng thường kiêng không để cho con đường đâm thẳng vào nhà, hay là có đền chùa ở trước nhà. Nếu bất đắc dĩ không tránh được những điều kỵ ấy thì người ta chôn ở trước nhà một con chó đá hay là treo một cái gương ở trên cửa chính để yểm tà khí”.

Văn hoá - Giải mã tục thờ chó đá

PGS,TS. Phạm Ngọc Trung chia sẻ với PV về tục thờ chó đá.

PGS.TS. Phạm Ngọc Trung cho biết, chó đá thường được đặt ở những nơi như cổng đình, chùa, miếu... đó là những công trình tâm linh. Đặt đôi chó đá trước cổng với mục đích cầu phúc, mang may mắn và bất kỳ ai muốn xâm phạm cũng phải dè chừng. Những công trình tâm linh khi đặt chó đá cũng phải chú ý đến tư thế đặt. Tại tất cả các công trình tâm linh, khi đặt chó đá thì thường  theo đôi với một con cái và một con đực thì mới phát huy hết sức mạnh, ý nghĩa của chúng theo quan niệm tâm linh.

Đôi chó đá phải đặt ở tư thế ngồi, đầu ngóc lên và nhìn thẳng, dáng uy nghiêm để thể hiện sức mạnh của nó. Chỉ cần nhìn thấy đôi chó đá là không ai dám phá hoại các di tích đó. Nhiều vùng, đôi chó đá còn được đặt ở cổng làng bởi quan niệm “đất có thổ công, sông có hà bá”. Chó đá thể hiện sự uy nghiêm, khi vào làng cần phải tuân thủ những quy định.

Văn hoá - Giải mã tục thờ chó đá (Hình 2).

Mỗi địa phương sẽ có hình thức thờ cúng chó đá khác nhau.

Không chỉ ở những nơi linh thiêng mà chó đá còn rất phổ biến ở khu vực nông thôn. Ở một số vùng quê hiện nay vẫn thường đặt chó đá trước cửa nhà hoặc chôn chó đá trước cổng nhà. Tuy nhiên, khi đặt ở các gia đình thì chó đá thường có dáng vẻ hiền lành, nhỏ nhắn hơn so với chó đá đặt ở các công trình kiến trúc tâm linh như đình, chùa, miếu, phủ.

Từ việc linh thiêng hóa, tạo tình cảm, niềm tin cầu mong bảo vệ cho cuộc sống con người nên mới có tục thờ cúng chó đá. Việc thờ cúng này xuất phát từ thực tiễn, nhưng mỗi vùng quê lại có việc thờ cúng chó đá khác nhau. Như tộc người Tày, Nùng sẽ chọn ngày lành tháng tốt để đặt con chó đá ở trước cổng nhà. Chó đá được đặt ngay trước cửa tạc to bằng chó thật. Hai chân trước đứng hiên ngang, hai chân làm trụ theo thế đứng bệ vệ. Chó đá luôn được tạo thế phục mồi, mồm và mắt chúng phải nhìn nhằm vào một điểm ở phía trước, sẵn sàng tư thế tấn công.

Trong ngày Tết, chó đá được tắm bằng lá bưởi đun nóng, sau đó được gia chủ quàng trên cổ những vòng vải đỏ hoặc giấy hồng điều. Những ngày này, chó đá được cúng kẹo, cúng cơm. Khi chúc Tết, mọi người có thể có bao đỏ mừng tuổi cho chó đá để biết ơn nó đã giúp gia chủ và láng giềng một năm bình yên.

Còn đối với người Dao, hình ảnh con chó đá được thể hiện qua các bộ trang phục truyền thống. Người Dao đỏ trong ngày cưới còn đội một chiếc mũ hình đầu chó, mặc váy có hình đuôi chó... Trên trang phục người Dao ta còn bắt gặp hình ảnh đôi chó ngộ nghĩnh quay lưng lại nhau. Trong quan niệm của tộc người Pa Cô còn coi con chó như vật tổ truyền nên họ kiêng giết và ăn thịt chó...                               

Hiện nay các tỉnh thành nước ta vẫn duy trì được tục thờ chó đá đặc trưng như: Lạng Sơn, Bắc Ninh, Hà Nội, Hưng Yên... Tuy nhiên, mỗi nơi sẽ có hình thức thờ cúng khác nhau. Đây được coi là một nét văn hóa đặc trưng của người Việt nên được gìn giữ”.

Tại sao lại có tục ăn rượu nếp vào ngày Tết Đoan Ngọ?

Thứ 2, 29/05/2017 | 21:35
Trong 5 loại thực phẩm chuẩn bị cho ngày Tết Đoan Ngọ 5/5 có món rượu nếp hoặc cái rượu. Nhiều người cũng thắc mắc không hiểu vì sao lại có tục ăn rượu nếp vào ngày Tết Đoan Ngọ.

Phong tục Tết độc đáo của Người Dao ở Lào Cai

Chủ nhật, 07/02/2016 | 07:00
Tết về, từ đầu làng đến cuối làng, nhà nào cũng có một đống lửa để sưởi ấm ở sân, phụ nữ thì ngồi xung quanh chuyện trò và thêu áo. Đàn ông thì uống rượu, đổi chén chúc tụng nhau.

Tục thờ chó đá và lời thề trai gái hai làng không kết duyên

Thứ 5, 27/12/2012 | 23:48
Trải qua hàng trăm năm, trai gái hai làng Địch Vĩ và Hát Môn không bao giờ được lấy nhau.
Cùng tác giả

Nghệ sĩ chưa hiểu rõ luật hay e ngại không muốn "làm tới cùng” khi bị "khai tử" trên mạng xã hội?

Chủ nhật, 05/07/2020 | 19:45
Luật sư La Văn Thái cho rằng, việc danh hài Thúy Nga hay một số nghệ sĩ khác từng bị “khai tử” trên mạng xã hội cần phải xử lý thật nghiêm đối tượng tung tin đồn. Danh hài Thúy Nga nên làm đơn yêu cầu xử lý, thậm chí khởi kiện ra toà để bảo vệ quyền lợi cho mình cũng như phòng ngừa cho những người khác.

Băng ổ nhóm chính chưa được diệt tận gốc, dễ lọt lưới và tiếp tục gây họa

Thứ 5, 11/06/2020 | 14:11
Vụ 200 người náo loạn ở Q.Bình Tân, TP.HCM một lần nữa khiến dư luận xã hội lo ngại về hoạt động của các băng, ổ nhóm tội phạm hoạt động có quy mô, có thể tập hợp lượng lớn người gây mất an ninh trật tự trên địa bàn, bức xúc dư luận xã hội…

Nguyên tắc sống còn của “hiệp sĩ chống dịch”: “3 diệt” và bao vây dập dịch

Chủ nhật, 22/03/2020 | 14:00
Ở tuổi 70, với gần 40 năm gắn bó với chuyên ngành Truyền nhiễm mà ngày nay gọi là chuyên ngành các bệnh Nhiễm trùng và Nhiệt đới, bác sĩ Ngô việt Hùng đã trải qua không biết bao nhiêu vụ dịch từ lúc mới ra trường. Với ông nghề nghiệp chọn ông chứ không phải do ông chọn.

Cán bộ có con được nâng điểm thi ở Sơn La: “Không quy hoạch, không bổ nhiệm, kiểm điểm có hình thức”

Thứ 4, 09/10/2019 | 07:59
Đó là lời khẳng định của ông Cầm Văn Hoan - Chi cục trưởng cục Kiểm lâm Sơn La khi trao đổi với PV báo Người Đưa Tin về việc sẽ xử lý ông Bùi Minh Hải - cán bộ kiểm lâm có con được nâng điểm thi trong kỳ thi THPT Quốc gia 2018.

Sự việc cô giáo liên tục tát học sinh: Không có phương pháp giáo dục không nên làm thầy

Thứ 2, 07/10/2019 | 16:04
Nhiều chuyên gia giáo dục cho rằng, việc cô giáo liên tục tát học sinh trong giờ học là người thiếu phương pháp dạy học và chưa đủ tình yêu với học sinh của chính mình. Có lẽ, họ đang bế tắc và lựa chọn sai con đường.
Cùng chuyên mục

Đám cưới Quang Hải–Chu Thanh Huyền: Nữ MC xinh đẹp gây tò mò

Thứ 6, 29/03/2024 | 15:15
Top 15 Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2019 Vũ Quỳnh Trang không khỏi hồi hộp khi được giao vai trò dẫn dắt cho đám cưới của Quang Hải và Chu Thanh Huyền.

Về nơi đầu tiên được chọn xây dựng buôn OCOP du lịch của Đắk Lắk

Thứ 6, 29/03/2024 | 15:00
Với nhiều tiềm năng, thế mạnh, buôn Kuốp đã được công nhận là buôn du lịch cộng đồng và được chọn xây dựng buôn OCOP du lịch đầu tiên của Đắk Lắk.

Nam NSƯT là chủ nhân biệt thự gần 2 triệu USD: Sau 3 lần mổ, phải cắt bỏ nửa lá gan, cuộc sống hiện ra sao?

Thứ 6, 29/03/2024 | 14:20
Đây là nam nghệ sĩ sở hữu cơ ngơi tiền tỷ trên đất Mỹ. Cuộc sống sung túc, viên mãn của ông khiến nhiều người ngưỡng mộ.

Hotmom Elly Trần vẫn sở hữu vóc dáng gợi cảm dù trải qua 2 lần sinh nở

Thứ 6, 29/03/2024 | 10:30
Elly Trần là hotmom Vbiz đình đám nhờ vẻ ngoài xinh đẹp cùng vóc dáng gợi cảm. Dù trải qua 2 lần sinh nở nhưng Elly Trần vẫn giữ được vòng eo 56.

Ca sĩ Hồng Duyên: Dám khác biệt để toả sáng

Thứ 6, 29/03/2024 | 10:19
Giọng hát của Hồng Duyên mềm mại ra chất Huế nhưng lại hiện đại trẻ trung và nhạc sĩ Dương Cầm đã biến hoá, thổi hồn cho lợi thế ấy để tạo khác biệt.
     
Nổi bật trong ngày

Dự báo thời tiết ngày 28/3/2024: Hôm nay có nắng nóng gay gắt?

Thứ 5, 28/03/2024 | 05:00
Tin tức dự báo thời tiết mới nhất trong hôm nay (28/3). Cập nhật tin tức dự báo thời tiết nhanh và chính xác nhất trên Người Đưa Tin.

Bản tin 28/3: Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh

Thứ 5, 28/03/2024 | 06:00
Nhiều ngành sức khỏe "khát" thí sinh; Phẫu thuật thành công ung thư đường tiêu hóa cho cụ bà 95 tuổi...

HLV Park Hang Seo, vợ chồng Văn Hậu dự lễ cưới Quang Hải-Thanh Huyền

Thứ 6, 29/03/2024 | 07:00
Trong lễ cưới của Quang Hải - Chu Thanh Huyền được tổ chức ở nhà trai (Đông Anh, Hà Nội), có sự tham dự của vị khách đặc biệt Park Hang Seo, vợ chồng Văn Hậu.

Về nơi đầu tiên được chọn xây dựng buôn OCOP du lịch của Đắk Lắk

Thứ 6, 29/03/2024 | 15:00
Với nhiều tiềm năng, thế mạnh, buôn Kuốp đã được công nhận là buôn du lịch cộng đồng và được chọn xây dựng buôn OCOP du lịch đầu tiên của Đắk Lắk.

Lập chợ cho phụ nữ đơn thân tại Cần Thơ: Dân mạng hào hứng tranh luận

Thứ 5, 28/03/2024 | 18:37
Giám đốc Sở Công Thương Cần Thơ Hà Vũ Sơn cho biết đang liên hệ với chủ đầu tư về việc thành lập chợ dành cho phụ nữ đơn thân.