Hoa tiêu “ăn xén” hành trình
Hồi 23h40 ngày 7/11, tàu Eleni (quốc tịch Marshall Islands) trên đường từ cảng Phú Mỹ Steel ra phao số 0 đã đâm vào tàu Heung A Dragon (quốc tịch Hàn Quốc) làm tàu Heung A Dragon bị thủng và chìm trong phạm vi khu vực gần phao số 2, luồng Vũng Tàu - Thị Vải.
Ngày 12/11, các thợ lặn đã tiến hành lặn khảo sát toàn bộ đáy tàu Eleni và phát hiện bánh lái của tàu Eleni bị cuốn chặt bởi xích neo của phao báo hiệu luồng số 2 thuộc luồng Vũng Tàu - Thị Vải.
Tiếp tục tìm hiểu, được biết, khi đến phao số 4, tàu Eleni phải giảm tốc độ để đón trả hoa tiêu. Lúc này, nước thủy triều đang rất lớn khiến tàu bị đẩy dạt sang bên trái luồng, có thời điểm đi ra ngoài luồng Vũng Tàu - Thị Vải.
Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Vũng Tàu Lê Văn Chiến cho biết: "Chúng tôi sẽ tiến hành thẩm vấn thủy thủ đoàn, giải mã "hộp đen", nhưng với hiện trường để lại, đây có thể là nguyên nhân chính khiến tàu Eleni mất lái".
Cảnh tàu chìm Eleni chìm cùng nhiều hàng hóa giá trị.
Điều tra làm rõ, các cơ quan chức năng “giật mình” trước tình trạng “cắt xén” hợp đồng của hoa tiêu dẫn tàu Võ Việt Đức. Theo đó, tàu Eleni xuất phát từ Cảng thép Phú Mỹ (Tân Thành-Bà Rịa- Vũng Tàu) vào lúc 21h ngày 7/11.
Theo yêu cầu bố trí hoa tiêu của Đại lý hàng hải VTOSA, đơn vị này đề nghị hoa tiêu dẫn tàu đi từ Cảng thép Phú Mỹ ra đến phao số 0. Nhưng khi dẫn tàu đến phao số 4, hoa tiêu Võ Việt Đức đã tự ý rời tàu, để tàu tự đi ra phao số 0. Do không được dẫn ra đến phao số 0 nên tàu Eleni ra đến phao số 2 thì xảy ra tai nạn nghiêm trọng khiến tàu Heung A Dragon khiến tàu này bị chìm cùng 666 container hàng hóa. Lúc này trên cả hai tàu đều không có hoa tiêu dẫn tàu.
Theo quy định của Bộ Giao thông vận tải, ở Vũng Tàu có hai vùng đón trả hoa tiêu là vùng 1 ở gần phao số 5 và vùng 2 nằm ngoài phao số 0. Vùng đón trả hoa tiêu số 1 dành cho các tàu có mớn nước nhỏ hơn hoặc bằng 10 m; vùng đón trả hoa tiêu số 2 dành cho tàu có mớn nước hơn 10 m, tàu dầu và tàu chở hóa chất độc hại.
Theo các quy định nêu trên, tàu Heung A Dragon và tàu Eleni đều có thể đón trả hoa tiêu ở vùng đón trả 1. Tuy nhiên, theo điều 173 Bộ luật Hàng hải Việt Nam, "hoa tiêu hàng hải phải thực hiện mẫn cán nghĩa vụ của mình. Việc dẫn tàu của hoa tiêu hàng hải kết thúc khi tàu đã thả neo, cập cầu cảng, đến vị trí thỏa thuận an toàn" thì hoa tiêu dẫn tàu Eleni đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật bởi yêu cầu bố trí hoa tiêu của VTOSA là xin dẫn tàu đến phao số 0 Vũng Tàu.
Trao đổi với chúng tôi, ông Hà Kiên Cường, Công ty Vtosa, cho biết: Trong giấy yêu cầu bố trí hoa tiêu, chúng tôi đã đề nghị rõ ràng là dẫn tàu tới phao số 0 Vũng Tàu, nhưng không hiểu vì sao hoa tiêu chỉ dẫn tàu đến phao số 4".
Hậu quả đặc biệt nghiêm trọng
Vụ tai nạn giữa hai tàu Eleni và Heung A Dragon đã làm hàng chục container trên tàu Heung A Dragon bị chìm và trôi dạt trên biển, thiệt hại ban đầu ước tính hàng chục triệu USD. Ðến thời điểm hiện nay, nhiều container vẫn chưa được phát hiện.
Công tác khắc phục hậu quả vẫn đang phải tiến hành và nguy cơ mất an toàn hàng hải, ô nhiễm môi trường tiếp tục rình rập. Ðây được xem là vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng, sau hàng loạt các vụ tai nạn hàng hải xảy ra trong thời gian vừa qua trên vùng biển Vũng Tàu.
Bộ Giao thông vận tải ngay sau đó đã có công văn hỏa tốc gửi các tổng công ty bảo đảm an toàn hàng hải, cảng vụ hàng hải, các đơn vị hoa tiêu tăng cường thực hiện nghiêm các quy định về an toàn hàng hải, đồng thời chỉ đạo giám sát chặt chẽ việc đón trả hoa tiêu tại khu vực, kiên quyết xử lý các cá nhân, đơn vị hoa tiêu có hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự- an toàn hàng hải nói chung và vi phạm về đón trả hoa tiêu dẫn tàu nói riêng.
Ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, cơ quan chức năng đã thu thập nhiều tài liệu liên quan, trong số đó có cả hóa đơn tài chính do Vungtauship xuất cho VTOSA, ghi rõ hành trình dẫn tàu từ Phú Mỹ Steel đến phao số 0 với chiều dài 24 hải lý (trong khi thực tế, khoảng cách từ cảng Phú Mỹ Steel đến phao số 0 chỉ khoảng 20,7 hải lý).
Hóa đơn.
Như vậy, hoa tiêu dẫn tàu không chỉ “ăn xén” hợp đồng khi không dẫn tàu ra tới phao số 0 mà còn cố tình tính sai cả hành trình dẫn tàu thêm hơn 2 hải lý. Quá trình điều tra cũng cho thấy, việc “ăn xén” hợp đồng này đã diễn ra một cách có hệ thống, bài bản song không bị các cơ quan chức năng xử lý kịp thời.
Chưa hết, sau khi hoa tiêu Võ Việt Đức dẫn tàu Eleni gây ra tai nạn vào ngày 7/11, Xí nghiệp Hoa tiêu Vũng Tàu không đình chỉ việc dẫn tàu của hoa tiêu Đức. Ngày 8/11, xí nghiệp này tiếp tục phân công hoa tiêu Võ Việt Đức dẫn tàu Anne Sofie từ phao số 0 vào Cảng PTSC vào lúc 12 giờ.
Tàu Anne Sofie đã bị mắc cạn tại vị trí giữa phao số 2 và phao số 4 luồng sông Dinh. Rất may sau đó khoảng hai tiếng, nước lớn đã đẩy tàu ra khỏi ngầm cạn. Nếu không, mọi hoạt động của Công ty PTSC và Vietsopetro phải ngưng trệ do tàu thuyền không thể vào các cảng trong khu vực.
Ðược biết, nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng trên là do định biên tối thiểu theo quy định của Hoa tiêu Vũng Tàu đang thiếu nghiêm trọng (sau khi hoa tiêu dẫn tàu Eleni Võ Việt Ðức bị đình chỉ nhiệm vụ, hiện Vungtauship chỉ còn sáu hoa tiêu ngoại hạng, trong khi quy định của ngành phải có tối thiểu tám hoa tiêu ngoại hạng). Điều này làm ảnh hưởng không nhỏ đến công tác bảo đảm an toàn hàng hải trên các tuyến luồng mà đơn vị này được giao nhiệm vụ bố trí hoa tiêu dẫn tàu. Nguy cơ xảy ra các vụ tai nạn hàng hải tiếp theo trong thời gian tới có thể xảy ra bất cứ lúc nào.
Hai Huỳnh
