Suốt những ngày qua, triệu triệu đồng bào, và ngay chính báo chí trong nước cũng như toàn thế giới đã bị sự kiện, tình cảm cuốn đi một cách tự nhiên và mãnh liệt. Những câu chuyện, hình ảnh xúc động đã quá lâu chưa từng xảy ra đang diễn ra khắp mọi miền đất nước - tự thân nói lên tất cả.
Vô vàn những bức ảnh không cần lời chú thích. Vô vàn gương mặt, con người vô danh với biết bao thân phận, tuổi tác, không cần biết từ đâu đến, lặng lẽ vai kề vai, rồi choàng siết lấy nhau trong nỗi xúc cảm khôn cùng. Tái hiện lại hình ảnh, thành lũy lớn vô biên tưởng chừng chỉ còn trong quá khứ: Lòng Dân!
Không ai có thể tưởng tượng ra một “kịch bản” vĩ đại như thế. Dẫn đến hết bất ngờ này đến bất ngờ khác. Trừ Nhân dân.
Dân đồng lòng tiếc thương một Con Người vĩ đại mà vô cùng thanh bạch, tận trung, tận hiến với Nước, với Dân đến hơi thở cuối cùng. Dân đang hướng về nhau, nhìn nhau với đau đáu nỗi niềm, rằng vì sao tâm thế nhiều lúc rã rời, mệt mỏi, nhạt nhòa niềm tin, hành xử với nhau như cừu địch. Dân đang hướng về các vị lãnh đạo lớn nhỏ đương quyền với biết bao câu hỏi. Rằng có còn thấu hiểu, có còn đo được lòng dân hay không?
Và có lẽ, phải đến tận lúc này, nhiều thập kỷ sau chiến tranh, nhìn vào những hình ảnh này, nhân dân thế giới và cả những “cựu thù” một thời mới thực sự vỡ lẽ ra rằng vì sao dân tộc Việt Nam đã chiến thắng, những đội quân hùng mạnh phải thất bại.
Ngày 12-10, ngày đầu viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Nhà tang lễ Quốc gia, biết bao tình cảm, biết bao dòng nước nước mắt nhớ thương ông. Tại TP Hồ Chí Minh, Quảng Bình, Cao Bằng... và khắp nơi trên đất nước, những giọt nước mắt tiêc thương Vị Đại tướng của nhân dân tuôn chảy.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị ghi trong sổ tang: "Cuộc đời hoạt động cách mạng liên tục trên 80 năm của Đại tướng là tấm gương tiêu biểu sáng ngời về lòng trung thành vô hạn với lý tưởng cách mạng, với tinh thần tận trung với nước, tận hiếu với dân, suốt đời phấn đấu cho độc lập, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân... Tên tuổi và sự nghiệp của Đại tướng sống mãi cùng non sông đất nước”.
Người người tới nhà tang lễ Quốc gia tiễn Đại tướng Võ Nguyên Giáp - vị tướng của nhân dân, Hà Nội ngày 12/10/2013
Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nói với phóng viên ngay sau khi viếng Đại tướng rằng, hạnh phúc lớn của dân tộc ta là đã có một người con suốt đời cống hiến cho Tổ quốc. Ông nói: "Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người suốt đời phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Nhân dân đánh giá công lao của Đại tướng, quân đội đánh giá công lao của Đại tướng và những người cộng sản đánh giá công lao của Đại tướng- chính điều ấy là hạnh phúc lớn nhất cho dân tộc và cho bản thân Đại tướng”.
Cho đến chiều tối ngày 12/10, từ mọi ngả đường, dòng người đổ về Nhà tang lễ Quốc gia mỗi lúc một đông. Hàng chục vạn người xếp hàng để chờ đến lượt được vào viếng Đại tướng và con số này sẽ còn nhiều thêm lên khi Ban tổ chức lễ Quốc tang quyết định: Sẽ mở cửa thâu đêm và chỉ kết thúc lễ viếng vào 6 giờ sáng mai (13/10). Chiều qua, nhân dân xếp thành hai hàng lần lượt nối gót nhau vào viếng Đại tướng, dòng người mỗi lúc một nối dài hơn 2 cây số, từ vườn hoa Pasteur đến hết đường Nguyễn Công Trứ, ai cũng chung mong muốn được một lần nữa thấy Đại tướng.
Đêm qua, 12/10, Hà Nội không ngủ, ai ai cũng muốn thức cùng Đại tướng một đêm cuối, trước khi ông vĩnh viễn trở về lòng đất mẹ.
Muôn vàn tiếc thương - Nhà tang lễ Quốc gia Hà Nội ngày 12/10/2013
Bà Hoàng Thanh Bình, Chủ tịch MTTQ Việt Nam tỉnh Cao Bằng đến viếng Đại tướng từ sớm. Trao đổi với phóng viên, bà Bình kể:
-Năm 1994 tôi là giáo viên của trường Sư phạm Cao Bằng. Lần đó, Đại tướng đến thăm trường. Tôi là một trong số những người được may mắn lên tặng hoa cho Đại tướng. Tôi còn nhớ như in những câu nói của Đại tướng với cá nhân tôi. Đại tướng bảo: "Cháu là người dân tộc Nùng mà có thành tích xuất sắc như vậy, đã học đại học rồi trở về trường để tiếp tục sự nghiệp trồng người là rất đáng quý. Cháu hãy cố gắng dạy tốt nhé để gieo cái chữ đến đồng bào ta”. Hôm nhận được tin Đại tướng mất lại trùng đúng vào ngày 4-10; tôi bỗng nhớ lại câu chuyện của ngày 4/10/1994 khi Đại tướng trở lại Cao Bằng và đến thăm ngôi trường tôi đã công tác. Tôi không ngăn nổi những tiếng nức nghẹn nghào từ trong trái tim mình. Từ ngày nhận được tin Đại tướng mất, người Cao Bằng hầu như không ngủ.
Tấm lòng nhân dân thật vô cùng rộng lớn, người dân khắp nơi khóc Đại tướng, thèm khát được viếng Đại tướng.
Những ngày này, bàn thờ Đại tướng Võ Nguyên Giáp được lập khắp mọi miền Tổ quốc với niềm tôn kính thiêng liêng.
Mặc dù mang trong mình hai căn bệnh tiểu đường, tai biến, đi đâu cũng phải chống theo gậy bên mình, nhưng từ sáng sớm ngày 12/10, bà Nguyễn Thị Mây, 75 tuổi, phố Nguyễn Cao đã "trốn con” để có mặt ở vườn hoa Yersin ngồi chờ đến giờ để vào viếng. Bà cùng mọi người ngồi xếp hàng ngay ngắn, hồi hộp chờ đợi đến lượt. "Tưởng nhớ Đại tướng của nhân dân, nên người dân cũng ý thức hơn, đoàn kết gắn bó nhau hơn”, bà Mây nói.
Thật cảm động với chị Mai Hoa, 55 tuổi đến từ Cẩm Phả (Quảng Ninh), đêm hôm trước đã đến vườn hoa Yersin, ngủ lại trên ghế đá không chịu dời đi vì sợ không thể vào vĩnh biệt bác Giáp. Còn chị Nguyễn Thị Na, 54 tuổi, cựu chiến binh tỉnh Hòa Bình xúc động nói: "Tôi đã có may mắn được gặp và hát cho bác Giáp nghe hai bài là "Quảng Bình quê ta ơi”, và "Qua miền Tây Bắc”. Lúc đó, bác đã bắt tay tôi và ân cần hỏi thăm. Khi được bác bắt tay, tôi cảm nhận được bàn tay bác rất ấm, và có thể nhìn thấy từng mạch máu đang chảy trong bàn tay bác”.
Trong dòng người đau buồn đến vĩnh biệt đại tướng, có cả những người từng cầm súng bên kia chiến tuyến. Ông Nguyễn Hoàng Phước (71 tuổi) cho biết năm 1972, khi Mỹ đánh bom Hà Nội rồi phao tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp trúng bom B52, đã có không ít sỹ quan, lính cộng hòa cầu nguyện cho Đại tướng “Việt Cộng” tai qua, nạn khỏi. “Chúng tôi đã rất buồn, thương tiếc. Không cùng chiến hào nhưng tài năng kiệt xuất của Đại tướng trong chiến thắng Điện Biên Phủ đã hoàn toàn chinh phục nhiều sỹ quan, binh lính chế độ miền Nam” - ông Phước nhớ lại.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chia buồn cùng gia quyến Đại tướng
Ông Lê Xuân Lộc, Lễ Xanh đạo Cao Đài sau khi cùng Đoàn UBT ƯMTTQ Việt Nam vào viếng Đại tướng đã nói, "Các bổn đạo chúng tôi cũng như đồng bào cả nước thấy đây là một mất mát rất lớn vì Đại tướng là người chúng tôi yêu mến và kính trọng. Trước anh linh của người, chúng tôi xin hứa sẽ sống tốt đời đẹp đạo, cùng chung tay đi tiếp con đường mà Bác Hồ và Đại tướng đã chọn và đã mang đến cho chúng ta cuộc sống hôm nay”. Còn Đại đức Thích Đức Thiện, Phó Tổng thư ký Ban trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho rằng, sự ra đi của Đại tướng là tiếng chuông tập hợp sức mạnh Đại đoàn kết toàn dân tộc. Ông cho biết, tăng ni phật tử không phải chỉ hôm nay mà suốt những ngày qua đã tự nguyện làm các đại lễ cầu tăng thiên thọ cho Đại tướng. "Sự ra đi của Đại tướng là dịp để mỗi chúng ta nghĩ về mình, sống làm sao có trách nhiệm để xứng đáng với tấm gương của Đại tướng. Mong Đại tướng yên giấc ngàn thu ở cõi cực lạc luôn phù hộ cho nước Việt Nam hòa bình, thịnh vượng, đoàn kết, phát triển”, Đại đức Thích Đức Thiện nói.
Đại đức Thích Đức Thiện Phó Tổng thư ký Ban trị sự Trung ương
Ngày 12/10, Thành ủy TP.Hồ Chí Minh, Bộ Tư lệnh Quân khu 7 đã trang trọng tổ chức lễ viếng Đại tướng tại Hội trường Thống Nhất, TP.Hồ Chí Minh. Hàng vạn người dân Nam bộ đã viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Ngay từ sáng sớm, dòng người từ các nơi hướng về Hội trường Thống nhất ngày càng đông. Những đường phố Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Hàn Thuyên, Lê Duẩn, Nguyễn Du... rất đông.
Đúng 7 giờ 30 phút, đoàn Thành ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ TP.Hồ Chí Minh do ông Lê Hoàng Quân - Chủ tịch UBND TP dẫn đầu đến viếng Đại tướng. Tiếp theo là các đoàn đại diện các cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn TP. HCM; đoàn đại biểu các tỉnh, thành phố; Đoàn đại biểu Bộ Tư lệnh Hải quân; …dâng nén tâm hương lên Đại tướng. Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đã ôn lại cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng, khẳng định: Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng trên 80 năm, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có nhiều công lao to lớn đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Là người học trò xuất sắc và gần gũi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là Đại tướng đầu tiên và Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam, đồng chí được nhân dân yêu mến, kính trọng, bạn bè quốc tế ngưỡng mộ, là niềm tự hào của toàn Đảng, toàn dân ta và các thế hệ cán bộ, chiến sỹ toàn quân và dân tộc ta. Đại tướng mất đi là một tổn thất to lớn đối với Đảng, Nhà nước, Nhân dân và Quân đội ta.
Viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ông Trần Quốc Hưng, nguyên Trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng, người từng chỉ huy lực lượng tình báo Việt Nam đã khóc ngất: "Tôi biết anh Văn từ khi tôi còn nhỏ. Hằng ngày tôi cùng ăn, cùng uống với Đại tướng, rất gần gũi, gắn bó. Lúc Đại tướng bệnh, tôi thường xuyên vào thăm. Tôi biết sẽ có ngày anh Văn ra đi nhưng sao khi nghe tin tôi thấy bàng hoàng quá. Tim tôi đau thắt”. Hòa trong dòng người đến viếng Đại tướng, bà Phan Lương Cầm, phu nhân cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt xúc động nói: "Trong lòng tôi tràn đầy nỗi tiếc thương. Biết là sự ra đi của bác là lẽ thường, vì bác đã trên 100 tuổi nhưng vẫn không khỏi ngậm ngùi trước nỗi đau này. Bác là anh hùng dân tộc, là vị tướng tài ba, huyền thoại của thế giới”.
Bà Hoàng Thị Lan 59 tuổi xúc động khi xem lễ truy điệu Đại tướng qua màn hình tại vườn hoa Yersin đối diện nhà tang lễ. Bà cho biết quê hương của bà cách nhà Đại tướng chỉ một con sông. Ngay trong đêm 12/10 bà đã về Quảng Bình để kịp đón Đai tướng, đưa Người về nơi an nghỉ.
Sáng 13/10 nữ cựu binh đã có mặt trong dòng người Quảng Bình chờ đón Đại tướng ở sân bay Đồng Hới.
Tại Quảng Bình, quê hương Đại tướng, sáng ngày 12/10, đã tổ chức trọng thể Lễ viếng Đại tướng- người con thân yêu của quê hương, đất nước.
Trời Quảng Bình những ngày này bỗng đổ mưa nhưng dòng người từ khắp nơi nườm nượp đổ về hội trường lớn của UBND tỉnh để vĩnh biệt Đại tướng. Từ mờ sáng, người cựu binh già Đào Minh Tâm, thương binh hạng 2/4 đã dùng chiếc chân còn lại, đạp chiếc xe đạp cọc cạch từ phường Đức Vịnh Đông, thị xã Đồng Hới đến đứng lặng dưới mưa, chờ được vào viếng Đại tướng. Ông Tâm tay run run siết chặt đôi nạng sắt. Từ đôi mắt nhăn nheo, hằn dấu thời gian của ông nước mắt không ngừng rơi.
Có mặt tại lễ viếng Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ông Nguyễn Hữu Hoài, chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho biết: Cho đến thời điểm này mọi công việc tổ chức lễ tang Đại tướng đã hoàn tất. Tại khu vực Vũng Chùa – nơi an táng thi hài của Đại tướng, mọi công tác chuẩn bị cũng đã được tỉnh gấp rút hoàn thành. Trong đó, đoạn đường 2km với mặt đường rộng 7m, đến sáng ngày 12/10, đơn vị thi công đã hoàn thiện.
Tại nhà riêng của Đại tướng ở huyện Lệ Thủy, suốt ngày 12/10, hàng chục ngàn người đổ về thắp hương tưởng nhớ ông. Khắp các ngả đường, hàng trăm em học sinh thuộc các trường THCS Lộc Thuỷ, Thanh Thuỷ…cầm trên tay di ảnh của vị Đại tướng huyền thoại với niềm tiếc thương và tự hào vô hạn.
Chúng tôi đã gặp và trò chuyện với bác Uông Văn Sử (86 tuổi) trú tại xã Thanh Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ (Quảng Bình), người được 3 lần gặp Đại tướng. "Mỗi lần gặp, ông đều dặn dò chiến sĩ chúng tôi là "Quân đội lao động giỏi, học tập giỏi, chiến đấu giỏi, có thể đi khắp các chiến trường”. Lời nói ấy cứ in đậm trong tôi, những lời Đại tướng căn dặn dường như vẫn đang còn đâu đây, mặc dù chiến tranh đã lùi xa”, ông Sử nói trong nước mắt.
Tình cảm, nhân cách của Đại tướng đã làm rung động biết bao trái tim, trong đó có những người đã và đang làm nhiệm vụ tại di tích Ngã ba Đồng Lộc. Chị Đặng Thị Yến (người được mệnh danh là Cô gái thứ 11 ở Ngã ba Đồng Lộc) cho biết: "Đại tướng tặng cho Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc một cây đa và một cây anh đào, mới ngày nào đó mà hai cây này đã tươi tốt làm mát cho vùng đất vốn bị bom đạn xới nát. Đặc biệt, cây anh đào đã che mát cho khu mộ 10 cô, tỏa hương ngào ngạt tựa như tấm lòng của Đại tướng dành cho 10 liệt nữ anh hùng”.
Sáng 13/10, hàng ngàn người dân từ các tỉnh miền Trung, các huyện miền núi Quảng Bình người mang di ảnh, người mang hoa đang tập trung kín dọc Quốc lộ 1A đoạn hai huyện Bố Trạch và Quảng Trạch (Quảng Bình) - nơi linh cữu Đại tướng sẽ đi qua. Các quán cà phê quanh khu vực này không còn chỗ trống bởi người dân vừa theo dõi qua ti vi vừa chờ linh cữu Đại tướng.
Hôm nay, 13/10, cả nước tiễn đưa người anh hùng dân tộc- Đại tướng của nhân dân Võ Nguyên Giáp về nơi an nghỉ cuối cùng tại quê hương ông: núi Rồng, khu vực Vũng Chùa- đảo Yến, xã Quảng Đông, huyện Quảng Trach, tỉnh Quảng Bình.
Xin vĩnh biệt Đại tướng!
Giang Lee (tổng hợp)
