Hôn nhân thực tế đang ‘đứng’ ngoài luật

Hôn nhân thực tế đang ‘đứng’ ngoài luật

Thứ 5, 18/04/2013 | 20:15
0
Báo cáo tổng kết 12 năm thực hiện Luật hôn nhân và gia đình của Bộ Tư pháp đã chỉ ra những bất cập, hạn chế trong những quy định về hôn nhân thực tế. Dường như quy định hiện hành đang không “phủ sóng” hết những phát sinh thực tiễn đối với những trường hợp chung sống như vợ chồng mà không có đăng ký kết hôn.

>>Đủ tuổi kết hôn nhưng không thể ly hôn vì thiếu tuổi

>>Phong tục tập quán về kết hôn có đi ngược với pháp luật?

Báo cáo của Bộ Tư pháp đã chỉ ra bốn nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn.

Thứ nhất là do trình độ dân trí còn thấp, không đồng đều nên chưa nhận thức được các quyền và nghĩa vụ, hậu quả pháp lý của việc chung sống như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn; Thứ hai, là do ảnh hưởng của yếu tố tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo về kết hôn ở địa phương và cộng đồng. Thứ ba, là tác động của tình trạng “hôn nhân thử” có xu hướng mở rộng trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế và tự do cá nhân; Cuối cùng, là do thủ tục đăng ký kết hôn có nhiều cứng nhắc, chưa bảo đảm thuận lợi cho người dân thực hiện quyền kết hôn của mình, nhất là khi cá nhân có sự di biến động rất lớn giữa nơi có hộ khẩu với nơi học tập, làm ăn, sinh sống.

Luật sư - Hôn nhân thực tế đang ‘đứng’ ngoài luậtẢnh minh họa

 

Một trong những điểm mà Luật hôn nhân và gia đình hiện nay chưa đề cập đến đó là pháp luật mới chỉ quy định việc chung sống như vợ chồng dưới góc độ hôn nhân thuần túy mà chưa nhìn nhận các bên sống chung hình thành một gia đình với đầy đủ các nhu cầu của một thiết chế xã hội; chưa quy định cụ thể quan hệ nhân thân, con, tài sản chung và giao dịch phát sinh của các trường hợp trên trong quá trình chung sống, gây khó khăn cho việc giải quyết khi có tranh chấp trên thực tế.

Ngay cả việc công nhận hôn nhân thực tế, pháp luật HN-GĐ hiện hành công nhận các trường hợp chung sống như vợ chồng trước năm 1987 là hợp pháp nhưng chưa có tiêu chí xác định chung sống như vợ chồng và cơ quan nào xác nhận điều đó. Tuy nhiên, trường hợp vừa sống chung với nhau và có con chung, sau đó lại kết hôn với một người khác thì xác định hôn nhân nào là hợp pháp theo nguyên tắc một vợ một chồng là điều không đơn giản cho việc công chứng văn bản giấy tờ liên quan. Trong khi khai nhận hay phân chia di sản thừa kế của người đó, hay khi xác định tài sản chung, riêng để định đoạt trong một giao dịch dân sự thì việc xác định có tồn tại quan hệ chung sống như vợ chồng và có hợp pháp hay không lại là một thủ tục không thể thiếu.

Trong thực tiễn vẫn xảy ra nhiều trường hợp nam, nữ sống chung như vợ chồng vì hoàn cảnh hoặc lý do khác nhau, họ không đăng ký kết hôn, trong đó có cả những trường hợp do chủ quan, tin tưởng lẫn nhau nên không xem việc đăng ký kết hôn là quan trọng.

Những cặp nam nữ này vẫn sống một cách bình thường, hạnh phúc như các cặp nam nữ có đăng ký kết hôn, có trường hợp đã có Sổ hộ khẩu trong đó ghi tên đầy đủ một trong hai bên là chủ hộ, còn bên kia là chồng hoặc vợ của chủ hộ, tên con cái đầy đủ, con có giấy khai sinh trong đó tên cha mẹ ghi đầy đủ (qua thủ tục nhận cha mẹ con), có cặp đã lớn tuổi có cả Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ghi tên đầy đủ hai người với tư cách là vợ chồng, là tài sản chung của vợ chồng hình thành trong thời kỳ sống chung như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn. Trong trường hợp này, nếu nam nữ ly hôn và áp dụng quy định pháp luật thì việc chia tài sản như trường hợp hủy kết hôn trái pháp luật là chưa hợp lý.

Điều 87 Luật HN-GĐ năm 2000: “Trong trường hợp không đăng ký kết hôn mà có yêu cầu ly hôn thì Toà án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều 11 của Luật này; nếu có yêu cầu về con và tài sản thì giải quyết theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 17 của Luật này”

Khoản 3 Điều 17 quy định: “Tài sản được giải quyết theo nguyên tắc tài sản riêng của ai thì vẫn thuộc quyền sở hữu của người đó; tài sản chung được chia theo thoả thuận của các bên; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết, có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên; ưu tiên bảo vệ quyền lợi chính đáng của phụ nữ và con”

 Giang Quyết

Nên 'mở cửa' với hôn nhân đồng tính

Thứ 3, 16/04/2013 | 10:45
Nhiều cơ quan đồng loạt kiến nghị Bộ Tư pháp khi xây dựng Luật Hôn nhân - Gia đình (sửa đổi) nên chấp nhận hôn nhân đồng tính.

Hôn nhân sóng gió và tù tội của vợ chồng cựu bộ trưởng Anh

Thứ 3, 16/04/2013 | 08:45
Kế hoạch trả thù của người vợ nhằm hạ bệ chồng cũ là cựu Bộ trưởng Năng lượng xứ sở sương mù đã khiến ông này phải thân bại, danh liệt.