Nghị định này quy định rõ về quyền và nghĩa vụ của những người tham gia chơi họ, thế nhưng trên thực tế, việc chơi hụi, họ vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Khi "bát" họ được mở, đa phần người chơi đều không sử dụng số tiền ấy vào mục đích cần thiết mà mang đi cho vay nặng lãi, cờ bạc, cầm đồ. Đây chính là những nguyên nhân tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro, có thể mất trắng số tiền. Đây là đặc thù của biến tướng trong hình thức huy động vốn dân gian hụi, họ.
Thời gian gần đây, có rất nhiều vụ vỡ hụi, họ xảy ra trong cả nước khiến nhiều gia đình rơi vào cảnh tan vỡ, nhiều người vì không có tiền trả nợ mà phải tha hương cầu thực nơi đất khách quê người. Bởi trên thực tế, việc chơi hụi, họ đã được quy định, thế nhưng những hình thức biến tướng của nó ngày càng tinh vi hơn.
Trao đổi với PV báo Nguoiduatin.vn về vấn đề này, luật sư Trương Quốc Hòe, trưởng văn phòng Luật Interla (đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho biết: "Chơi hụi, họ thực chất là một hình thức huy động vốn nhằm giúp đỡ nhau có tự xa xưa. Nhiều người cùng cho một người vay và chu kỳ này lặp lại trong vòng quay của nhóm đó. Trong nhóm thường có một quy ước (chứ không phải điều lệ) do mọi người trong nhóm tạo dựng lên.
Khi có những tranh chấp xảy ra trong phạm vi họ, pháp luật vẫn thụ lý và giải quyết vì nó được coi là một giao dịch dân sự, được pháp luật bảo vệ. Với những trường hợp người giao dịch bằng miệng, không có văn bản giấy tờ nhưng có nhiều căn cứ khẳng định giao dịch là thực thì pháp luật vẫn bảo vệ. Hành vi vỡ họ, cầm tiền họ rồi bỏ trốn tuỳ theo mức độ sẽ bị xử lý trước pháp luật. Nếu cơ quan công an tìm ra việc vỡ họ được tính toán từ đầu (có ý định lừa đảo chiếm đoạt tài sản) thì có thể bị khởi tố về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản hoặc lừa đảo, khi đó vụ việc trở thành vụ án hình sự chứ không còn là quan hệ dân sự nữa.
Luật sư Trương Quốc Hòe, trưởng văn phòng Luật Interla.
Với trường hợp người chơi họ sử dụng đúng mục đích, chẳng hạn đến kỳ họ đầu tư vào lĩnh vực chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp nhưng không may mùa vụ thất bát thì đó là tình huống bất khả kháng và trong trường hợp này, tất cả những người chơi cùng phải chịu rủi ro.
Đối với trường hợp lợi dụng chơi họ để lừa đảo thì đã có chế tài xử phạt theo số lượng tiền chiếm giữ. Về hình thức, sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, kể cả khi chủ "bát" bị đi tù thì người chơi cũng khó lòng lấy lại tiền của mình. Về vấn đề này, theo luật sư Quốc Hòe, nếu trong trường hợp hành vi bị truy tố trách nhiệm hình sự, nguyên nhân do chủ họ mà tài sản vẫn còn thì tài sản của người chủ họ sẽ bị kê biên để đảm bảo thi hành nghĩa vụ trả nợ. Trường hợp chủ họ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, muốn lấy lại tiền, người chơi chỉ còn cách kiện chủ họ ra tòa theo luật Dân sự, nhưng muốn kiện thì phải có chứng cứ.
Trường hợp tài sản đó là tài sản của hai vợ chồng được hình thành trong hôn nhân thì người chồng đương nhiên vẫn phải chịu trách nhiệm trả nợ cho vợ (nếu vợ là chủ "bát" họ). Thường thì trong những trường hợp này người chồng sẽ cố tình nói không biết trốn trách nhiệm nhưng để chứng minh cũng khá giản đơn, nếu hành vi đó được lặp đi lặp lại nhiều lần mà chồng biết không cản thì việc người chồng bảo không biết là không có căn cứ.
Với những hệ lụy từ việc chơi hụi, họ, ông Hòe nhấn mạnh, pháp luật không cần điều chỉnh vì tôn trọng những giao dịch trong dân sự. Vấn đề là người chơi họ phải theo dõi sát sao, phải có quy định để quản lý tiền chơi họ, tránh "mất bò mới lo làm chuồng"!
| Điều 479 Bộ luật Dân sự 2005 quy định: Hụi (hay còn gọi là họ, biêu, phường) là một hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lãnh hụi, quyền, nghĩa vụ của các thành viên, nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật. |
Vân Thanh - Dương Yến
