Bình Định: Khai thác đá trên núi Hòn Chà cần mạnh tay xử lí vi phạm

Thời gian qua, hoạt động khai thác đá bừa bãi, hoặc lợi dụng việc mở rộng cơ sở sản xuất của các doanh nghiệp (DN) để khai thác đá trái phép trên núi Hòn Chà thuộc địa bàn 2 phường Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân (TP.Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) đã gây tác động xấu đến môi trường, cảnh quan, hạ tầng Khu Công nghiệp (KCN) Phú Tài. Để kiểm soát, ngăn chặn vấn nạn này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng vào cuộc xử lý.

Nhiều hệ lụy

Đến nay, giấy phép khai thác đá được bộ TN&MT và UBND tỉnh Bình Định cấp cho các DN khai thác đá tại khu vực phía Đông núi Hòn Chà đã hết hạn. Mặc dù vậy, thời gian qua nhiều DN và các cá nhân vẫn tiếp tục lén lút khai thác. Đứng ở quốc lộ 1, không khó để nhìn thấy những ngọn núi lớn với những vách đá cheo leo ở đây đã bị xới tung, hầm hố loang lổ. Vết bánh xe chạy đã tạo ra những con đường ngoằn ngoèo, lồi lõm từ phía dưới lên đến lưng chừng núi.

Chưa hết, việc khai thác đá ở khu vực này lại tiếp giáp với KCN Phú Tài đã phá vỡ kết cấu mặt bằng, nên có mưa lớn xảy ra thì đất, đá trên đỉnh núi đổ dồn xuống các cống ngầm, gây tắc nghẽn dòng chảy; đồng thời, chảy tràn vào các khu dân cư nằm dọc quốc lộ 1. Bên cạnh đó, nhiều xe có tải trọng lớn phục vụ việc khai thác đá hoạt động ngày đêm đã và đang phá hỏng hạ tầng giao thông trong KCN Phú Tài; phát tán bụi bặm làm ô nhiễm môi trường, gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân và DN trong quá trình vận chuyển.

Ông Vương Phiêu Linh, Giám đốc công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Bình Định (chủ đầu tư hạ tầng KCN Phú Tài), bức xúc nói: Các DN khai thác đá ở phía Đông núi Hòn Chà, đến nay, giấy phép khai thác đã hết hạn. Nhưng, hiện có vài DN được UBND tỉnh cho chủ trương để cải tạo mặt bằng, mở rộng cơ sở sản xuất, song thực chất là “núp bóng” để tiếp tục khai thác đá. Có DN còn đưa cả xe “bò vàng” đã quá “đát” lên chở đá, khiến mặt đường của nhiều trục đường trong KCN bị hư hỏng. Để khắc phục sự cố này, đầu năm 2017 đến nay, Công ty đã bỏ ra 7 tỷ đồng để thực hiện công tác duy tu, bảo dưỡng các tuyến đường cũng như nạo vét đất, đá tồn đọng trong các tuyến mương thoát nước.

"Sau cơn bão số 12, mưa lớn xảy ra liên tục đã làm hàng ngàn mét khối đất, đá trên núi Hòn Chà đổ xuống gây bồi lấp các cống, mương thoát nước ở KCN, chảy xuống các khu dân cư. Tuy rất bức xúc, nhưng chúng tôi không thể làm gì được do không có chức năng xử lý. Tôi kiến nghị UBND tỉnh cần thu hồi chủ trương cho phép các DN mở rộng mặt bằng sản xuất nhà máy chế biến, kết hợp tận thu đá ở phạm vi ngoài KCN Phú Tài. Đồng thời, UBND tỉnh cần chỉ đạo kiên quyết các đơn vị chức năng đẩy mạnh kiểm tra, xử lý các trường hợp khai thác hoặc lợi dụng việc mở rộng cơ sở sản xuất của các DN để khai thác đá trái phép”, ông Linh cho biết thêm.

Thu hồi chủ trương, xử phạt kiên quyết

Về góc độ quản lý ở địa phương, ông Trần Quý Dương, chuyên viên phòng TN&MT TP.Quy Nhơn, cho hay: Đoàn kiểm tra liên ngành của TP dù đã thành lập nhằm tăng cường xử lý hoạt động khai thác đá trái phép trên núi Hòn Chà. Song, điều chúng tôi qua ngại hiện nay là có không ít DN lợi dụng việc mở rộng cơ sở sản xuất hoặc hoàn thổ, phục hồi môi trường để tiếp tục có các hoạt động khai thác đá; trong khi phạm vi ranh giới giới thiệu địa điểm, cho thuê đất để các DN mở rộng nhà máy sản xuất được được cấp có thẩm quyền công bố chưa cụ thể, rõ ràng, khiến việc xử lý gặp nhiều khó khăn, trở ngại.

Ông Huỳnh Quang Vinh, Phó Giám đốc sở TN&MT Bình Định, nhìn nhận: Hoạt động khai thác đá trên núi Hòn Chà ở 2 phường Trần Quang Diệu và Bùi Thị Xuân ít nhiều gây tác động tiêu cực đến cảnh quan, môi trường. Đến nay, các DN khai thác đá ở đây giấy phép khai thác đều đã hết hạn. UBND tỉnh đã yêu cầu công ty TNHH Xuân Nguyên, công ty CP Sản xuất đá granite Phú Minh Trọng, DNTN Thiên Phú, công ty TNHH Tân Phước chấm dứt việc tận thu đá tại núi Hòn Chà (phường Trần Quang Diệu). Trước đó, công ty TNHH Đá Hoa Cương và công ty TNHH Nam Á (phường Bùi Thị Xuân) đã dừng hoạt động.

Về vấn đề này, tại văn bản số 211/TB-UBND ngày 6/10/2017, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Trần Châu đã có ý kiến chỉ đạo sở TN&MT chủ trì, phối hợp với sở Xây dựng, sở Kế hoạch và Đầu tư, sở Công Thương, BQL Khu Kinh tế, UBND TP.Quy Nhơn đề xuất điều chỉnh lại diện tích UBND tỉnh đã cho các DN thuê để mở rộng mặt bằng nhà máy theo hướng chỉ cho thuê diện tích nằm trong KCN Phú Tài, trên cơ sở đó tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi chủ trương giới thiệu địa điểm, quyết định cho thuê đất của UBND tỉnh đối với các DN có diện tích nằm ngoài KCN Phú Tài.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo, ông Hà Văn Đức, Chi cục trưởng chi cục Quản lý đất đai (sở TN&MT Bình Định) nói: Đến nay, Chi cục đã báo cáo sở TN&MT tham mưu UBND tỉnh ra quyết định thu hồi chủ trương đầu tư xây dựng mở rộng mặt bằng nhà máy chế biến đá đối với công ty TNHH Xây dựng Phú Thành và nhà máy chế biến gỗ của công ty TNHH Tân Phước. Đồng thời, Chi cục đã rà soát, báo cáo sở TN&MT làm tờ trình tham mưu cho UBND tỉnh thu hồi chủ trương cho thuê đất để mở rộng nhà máy chế biến đá đối với DNTN Thiên Phú. Hiện nay, Chi cục đang rà soát, lập thủ tục, báo cáo Sở làm tờ trình tham mưu UBND tỉnh thu hồi chủ trương cho công ty CP Sản xuất đá granite Phú Minh Trọng đầu tư Dự án Khu sản xuất các sản phẩm từ chất thải bột đá và đá phế phẩm và công ty TNHH Xuân Nguyên để mở rộng nhà máy.

“Sau khi UBND tỉnh ban hành các quyết định thu hồi chủ trương giới thiệu địa điểm, hoặc quyết định cho thuê đất đối với các DN, Sở sẽ phối hợp cùng ngành chức năng yêu cầu các DN phải cải tạo, phục hồi môi trường đối với diện tích đã thu hồi nằm ngoài KCN Phú Tài. Đồng thời, lực lượng Thanh tra Sở thường xuyên phối hợp cùng các đơn vị liên quan kiểm tra, xử lý kiên quyết các hoạt động khai thác đá trái phép tại khu vực phía Đông núi Hòn Chà”, ông Vinh khẳng định.

Theo Hoàng Nguyên (Báo Tài nguyên & Môi trường)