Tôi không thể ngờ rằng bé trai có khuôn mặt trắng trẻo, bầu bĩnh Đặng Minh H., 14 tuổi, hộ khẩu gốc ở quận Ba Đình - Hà Nội kia lại là tên tội phạm nhí nguy hiểm và liều lĩnh trong băng nhóm "Phi đội bay" chuyện cướp dật ở cầu Long Biên cách đây vài năm.
Học viên tại Trung tâm
H. sinh ra và lớn lên trong một gia đình khá giả, so với bạn bè cùng trang lứa thì cậu được bố mẹ chăm ẵm chiều chuộng, cuộc sống vương giả và xa hoa của gia đình cậu là niềm mơ ước của bao nhiêu người. Nhưng những ngày còn bé thơ ấy, H. đâu biết được rằng đằng sau những đồng tiền xanh đỏ kia chính là "tiền bẩn", mang đầy tội ác mà bố mẹ nó đã đem về đắp lên người cậu.
Mãi đến khi bố mẹ cậu bị bắt, cậu và hai đứa em trở thành bơ vơ, đói ăn, mặc rét và khát thèm vòng tay của bố mẹ, khát thèm mái ấm gia đình H. mới ngỡ ngàng kịp hiểu chuyện gì xảy ra với anh em H. Ba anh em nhà H. "bay" được người bác ruột đưa về cưu mang. Nhưng khổ nỗi, cậu đã lớn, đã nhận thức đủ điều thiệt hơn ở đời. Tai tiếng xấu xa do bố mẹ em để lại quá lớn, mọi người nhìn em thiếu thiện cảm, ngay cả đám bạn trước kia bá vai bá cổ với những lời có cách là "huynh đệ" để moi tiền của cậu thì giờ lại tẩy chay, xa lánh và khinh bỉ em. Có kẻ còn ra vẻ khiêu khích: "ối giời! Con nhà buôn ma túy. Đồ bỏ đi".
Những tai tiếng ở đời đẩy em vào mặc cảm nặng nề, H. lầm lì, cứ ứa nước mắt mà không không nói nên lời, ai đụng đến là em đánh trả rất lạnh lùng, làm cho cả lớp cả trường ai cũng sợ. Hết buổi học, em lại đi lang thang cho đỡ "chán đời". Ở tuổi đó em đã biết "chán đời" thì thật đáng sợ. Vậy là H. lao vào con đường ăn chơi lập hội nhóm đánh nhau, cướp giật, chích hút... Con đường tội lỗi như ma lực, khiến em quên sầu, em bỏ học cũng là lúc xóm em kêu ca mất đồ rất nhiều. Có ngày, H. "chôm" 3- 4 cái xe đạp đem đi cầm đồ để chơi lô đề. Rồi em trở thành “đại ca” của nhóm "Phi đội bay" thực hiện nhiều vụ cướp giật.
Dạo đó H. và đồng bọn chuyên thực hiện các phi vụ khu vực cầu Long Biên. Có vụ còn đánh người gây thương tích bằng kiếm, ống típ. Ai đi đêm qua cầu một mình, cứ nghe tiếng bô xe nổ xé trời là lại sợ đến co người. Cho đến một vụ, Hùng “bay” ngồi sau xe cướp ĐTDĐ, bị truy đuổi liền cuống cuồng quăng tài sản vừa cướp được xuống Sông Hồng. Sau vụ đó, Hùng "bay", một tay chạy xe khét tiếng là "bay" bị bắt, nhóm "phi đội bay" bị phá, kết thúc những ngày làm dân anh chị của cậu bé mới hơn 10 tuổi đầu.
Kể từ ngày vào Trung tâm Hùng được học chữ, học văn hóa và các thầy cũng dạy cho nghề may. Thầy giáo, trung tá Nguyễn Văn Biên, Hiệu phó nhà trường kể: "Cháu Hùng đã ngoan lên nhiều lắm, em thông minh và học may rất khéo, được làm lớp trưởng hướng dẫn và đầu tàu cho các tội phạm vị thành niên mới được công an thành phố đưa vào. Tương lai ra trường là em sẽ có nghề may kiếm ăn lương thiện. Nhà trường sẽ tạo điều kiện hoàn tất hồ sơ giới thiệu cho em được đi làm.
Hồi mới vào Hùng bướng lắm, chống trả cán bộ của trường, đánh các em khác, còn chích ma túy trắng trợn. Chúng tôi đã phải dùng các biện pháp nghiệp vụ của ngành để quản thúc các cháu. Tuy nhiên, phải bằng sự quan tâm, tình thương mới cảm hóa, cai nghiện được cho các cháu. Vì bản thân Hùng cũng như hơn trăm học viên, tuổi thơ đã bị đời đánh cắp mất rồi."
Thầy Biên cho biết: "Ngày trước nhắc tới bố mẹ, Hùng ứa nước mắt ra có vẻ căm thù. Nhưng giờ em đã hiểu hơn về mọi chuyện. Em còn viết thư vào trại cho bố mẹ, báo cho tin vui và động viên cải tạo tốt mong ngày đoàn tụ gia đình, âu cũng là niềm đáng mừng."
Một giờ học tại trường giáo dưỡng số 1 Hà Nội
Cháu Nguyễn Văn Thắng, 13 tuổi, vóc người bé nhỏ và gầy teo tóp, có vẻ hơi nhút nhát so với bạn bè cùng trường. Kể cũng tội, so với bạn bè Thắng lại có chính quãng đời tuổi thơ đầy bi kịch, gia đình chính là nguồn cơn tội lỗi của Thắng. Khi vừa lên ba tuổi, người bố của Thắng phải đi tù vì tội phạm buôn ma túy.
Gia đình Thắng có hộ khẩu ở Long Biên (Hà Nội), bố làm xe ôm một nắng hai sương mà không đủ ăn. Còn mẹ Thắng, người đàn bà ngoa ngoắt và son phấn, suốt ngày chỉ lô đề, cờ bạc. Bố Thắng kiếm được bao nhiêu đều bị vợ lột sạch và nướng vào các cuộc chơi cho đến khi tàn canh tay trắng. Về nhà lại đè bố con Thắng ra mà tru tréo. Mấy lần chở con nghiện đi mua thuốc, bố Thắng thấy cơ hội làm ăn đã tới, liền bắt mối đưa hàng về Long Biên. Thế là bố Thắng cũng nghiện theo cơn lốc phê "hàng trắng" rất thịnh hành, càng "phê", càng kiếm ra nhiều tiền, bố Thắng lún sâu vào tội ác.
Cho đến khi bị bắt quả tang, đi tù, ông mới nhận ra sự sụp đổ của một gia đình. Lúc bố Thắng đi chỉ nhắn lại ông bà nội rằng cố nuôi Thắng thành người, tránh xa con đường tội lỗi của bố đã đi. Lúc đó Thắng mới 3 tuổi, có biết tai họa ập đến gia đình mình đâu. Chỉ biết những ngày dài thiếu vắng mặt bố, Thắng khóc đòi khàn cả tiếng. Nhưng rồi bi kịch gia đình chưa dừng ở đây, người mẹ của Thắng lúc này mới bộc lộ hẳn là người đàn bà hư hỏng quá quắt.
Vắng chồng, bà bồ bịch và hẹn hò để lấy tiền ăn chơi cho thỏa đời, bỏ Thắng với ông ba nội. Rồi ngày kia, Thắng đợi mãi, khóc đến cạn nước mắt mà mẹ cậu vẫn không về. Về sau có người báo bà đã trốn sang Trung Quốc, vượt biên cùng một gã đàn ông mong tìm kiếm hạnh phúc trái đạo lý luân thường nơi miền đất bên kia biên giới.
Thắng được ông bà nội nuôi cho ăn học, nhưng càng lớn, Thắng càng sa chân vào cảnh chán sống, căm thù người mẹ đoạn tình đoạn nghĩa. Rồi Thắng bị nhà trường đuổi học vì phát hiện em chơi ma túy. Từ đó Thắng đi lang thang dặt dẹo, hết trộm cắp lại cướp giật, vận chuyển ma túy thuê, Thắng trở thành con nghiện thâm niên, 6 năm sống bụi là 6 năm "phê" thuốc đến lồi mắt. Ở các tụ điểm nhạy cảm như Thanh Nhàn - nơi bố Thắng từng đi qua, hay chợ Long Biên, gầm cầu, người ta thấy Thắng tả tơi không ra người. Người ta xua đuổi em như đuổi ma, còn Thắng kiếm được thuốc để "phê", có cái để ăn, chỗ để ngủ là sung sướng lắm cho đời trẻ "lạc" ngoài vòng pháp luật.
Bây giờ vào trường, Thắng học và vui cùng bạn bè, em bảo, mỗi khi ngồi nghĩ lại cái thời tội lỗi đầy mình ấy mà phát khiếp. Tôi cũng tin rằng, em sẽ xóa được mặc cảm trở về con đường hoàn lương trong nay mai. Thắng còn bảo, khi thấy ai đó tụt quần ra chích là Thắng lại lên cơn sốt vì sợ và ám ảnh cái thời còn gà gật ở đầu đường xó chợ và cướp giật, cái thằng nhí nghiện lồi mắt năm nào, cứ ngồi đâu ngủ đấy, tựa đâu là quờ tay "nặn mụn" trên cơ thể do di chứng của thuốc thì giờ đây đã khác, da dẻ cậu trở lại hồng hào, tăng cân dần dần. Và điều đặc biệt, nụ cười hồn nhiên đã trở lại trên khóe môi em, trong điệu cười, có một chút gì đó hồn nhiên của tuổi thơ, ít ra em đã kịp giũ bỏ được tội lỗi, mưu mô côn đồ ngoài "giang hồ".
Tú Văn
