Mùa xuân, tháng Giêng năm Đinh Sửu (1397) Lê Quý Ly (tức Hồ Quý Ly) sai Lại bộ thượng thư kiêm Thái sư lệnh Đỗ Tỉnh đi xem đất và đo đạc động An Tôn, phủ Thanh Hóa, đắp thành đào hào, lập nhà tông miếu, dựng đàn xã tắc, mở đường phố, có ý muốn dời kinh đô đến đó, tháng 3 thì công việc hoàn tất. Trước đó, triều đình bàn bạc chưa xong, hành khiển Phạm Cự Luận khuyên nên thôi. Quý Ly nói: "Ý ta đã định từ trước rồi, ngươi còn nói gì nữa! . Đến đây thì thực hiện”. (Đại Việt sử ký toàn thư).
Trước những phản ứng đó, Trần Thuận Tông không có quyết sách gì để mặc cho Quý Ly định đoạt, thế rồi đến mùa đông, tháng 11, Quý Ly ép vua dời kinh đô đến phủ Thanh Hóa (Đại Việt sử ký toàn thư).
Nhằm thực hiện mưu đồ cướp ngôi nhà Trần, nhưng vì trước đó đã có lời thề với Thượng hoàng Nghệ Tông rằng: "Nếu thần không biết dốc lòng trung, hết sức giúp Quan gia để truyền đến con cháu về sau thì trời sẽ ghét bỏ thần, vì thế Lê Quý Ly đành “thực hiện lời thề” đó bằng ép Trần Thuận Tông nhường ngôi cho con là Trần Án mới lên 3 tuổi để lên làm Thái thượng hoàng. Như vậy đúng với lời thề là giúp truyền đến đời cháu của Nghệ Tông, đồng thời Trần án cũng là cháu ngoại của Lê Qúy Ly nên ông càng thuận lợi hơn trong việc nắm giữ toàn quyền định đoạt tại triều đình.
Sau khi ép Trần Thuận Tông xuất gia, Lê Quý Ly “sai Nội tẩm học sinh Nguyễn Cẩn đi theo để trông coi. Vua hỏi rằng: Người theo hầu ta muốn làm gì chăng? Cẩn không nỡ trả lời” (Đại Việt sử ký toàn thư). Sợ có biến, Lê Quý Ly quyết định giết Trần Thuận Tông đồng thời cũng là con rể của mình, ông lấy chuyện của Dương Nhật Lễ (tức Hôn Đức Công) và Trần Phế Đế (tức Linh Đức vương), những vị vua bị truất ngôi rồi bị giết để ép Trần Thuận Tông tự tử. Trong bức thư gửi vua, Lê Quý Ly viết: "Tiền hữu dung ám quân, Hôn Đức cập Linh Đức. Hà bất tảo an bài, Đồ sử lao nhân lực. (Nghĩa là: Trước đã có vua hèn ngu là Hôn Đức và Linh Đức. Sao bây giờ không sớm tự liệu đi, đừng để cho người khác nhọc sức).
Tiếp đó Lê Quý Ly bí mật cho người đưa một bức thư khác đến chỗ Nguyễn Cẩn, trong thư viết ngắn gọn: "Nguyên Quân không chết thì ngươi phải chết” (Nguyên Quân là ý chỉ Trần Thuận Tông).
Nhận được thư, Nguyễn Cẩn liền lấy thuốc độc ép vua phải uống rồi bắt uống thêm nước dừa, lại không cho ăn gì để thuốc phát tác nhanh nhưng Trần Thuận Tông vẫn không chết. Nghe tin báo bức tử không thành, Lê Quý Ly bèn sai Xa kỵ vệ thượng tướng quân Phạm Khả Vĩnh đến dùng dây lụa thắt cổ giết chết vua.
Luật nay: Có dấu hiệu của tội giết người
Với hành vi bỏ thuốc độc ép vua phải uống của Nguyễn Cẩn đáng bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Ngày nay, sau khi sự việc xảy ra, có đơn trình báo thì cơ quan chức năng phải cho người đi điều tra làm rõ hành vi đó. Ai là thủ phạm bỏ thuốc độc giết vua? Sau khi có đủ chứng cứ buộc tội về hành vi bỏ thuốc độc giết vua, Nguyễn Cẩn phải bị trừng phạt. Căn cứ Điều 93 BLHS 1999 về tội giết người quy định: Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm, tù chung thân hoặc tử hình. Đối với hành vi giết người của Nguyễn Cẩn sẽ bị xử theo điểm q khoản 1: Vì động cơ đê hèn.
Như vậy Nguyễn Cẩn có mục đích cướp đi sinh mạng của người khác đến chết. Khi điều tra tuỳ vào hành vi cụ thể hay tính chất mức độ của hành vi Nguyễn Cẩn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giết người.
Tường Linh
