Tên khoa học của hiện tượng trên đó là khói mù quang hóa. Nó có nguồn gốc từ phát xả ô nhiễm dưới mặt đất, trong đó có khí giao thông, lò gạch, khí thải công nghiệp…
“Khói mù xuất hiện là do sự tổ hợp của nhiều yếu tố mà nguyên nhân chính là việc đốt rơm rạ (bởi thời điểm này đang là lúc thu hoạch vụ mùa). Tuy nhiên, năm nào cũng có hiện tượng đốt rơm rạ nhưng không có biểu hiện rõ nét gây khói mù như những năm trở lại đây” - TS Nguyễn Lan Châu, nguyên Phó giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương nhận định trên báo Giáo dục Việt Nam.
Khói mù trên đường Nguyễn Trãi (Ảnh chụp lúc 21h ngày 5/7)
Để tìm hiểu rõ hơn về nguyên nhân làm trầm trọng thêm tình trạng khói mù quang hóa trong những ngày qua, PV Nguoiduatin.vn đã có tìm đến một số khu vực ngoại thành Hà Nội và ghi nhận được thực trạng đốt rơm rạ tràn lan trên các trục đường.
Có mặt trên Quốc lộ 21B đoạn Bích Hòa (Thanh Oai, Hà Nội), chúng tôi bắt gặp cạnh lề đường những đống rơm ẩm ướt, cháy nham nhở. Có nhiều đoạn, người dân còn trực tiếp đốt những mớ rơm ẩm ướt ngay trước cổng nhà để chạy mưa. Những ngọn khói bốc cao, thi thoảng theo chiều gió lại xộc thẳng vào các nhà lân cận hoặc xiên sang ngang đường.
Những đống rơm cháy nham nhở còn âm ỉ bốc khói (Ảnh chụp tại Quốc lộ 21B, đoạn qua Bích Hòa, Thanh Oai, Hà Nội)
Tiếp chuyện với chị Nguyễn Thị Thanh (quê ở Thái Bình) làm nghề bán kính dạo trên đoạn đường này, chị cho biết: “Vào vụ mùa thu hoạch có rất nhiều người dân tuốt lúa ngay trên mặt đường, sau đó lại chất những đống rơm to, chờ một vài ngày sau hanh khô thì đốt ngay tại chỗ".
"Mỗi lần đốt, khói bốc cao nghi ngút. Khổ nhất cho những nhà ở đúng hướng gió tạt vào. Không những thế, việc khói mù mịt cũng đã khiến xảy ra một vụ va chạm giữa một xe bus và một xe máy trên đoạn đường này rồi”, chị Thanh cho biết thêm.
Đốt rơm giữa trưa nắng nóng (Ảnh chụp tại Quốc lộ 21B, đoạn qua Bích Hòa, Thanh Oai, Hà Nội)
“Thời tiết dạo này mưa nắng thất thường, rơm rạ vì thế cũng không khô hong nên khi đốt rất khói. Rơm rạ lại thường đốt vào thời điểm chập tối nên trời đã tờ mờ, thêm khói lại càng khó nhìn. Có lần tôi suýt đâm vào một chú nhóc chạy qua đường vì đi qua đoạn đường có đống rơm đang cháy”. – Anh Đào Anh Dũng (Quốc Oai, Hà Nội) bức xúc nói.
Khói xộc thẳng vào trong nhà dân (Ảnh chụp tại Quốc Oai, Hà Nội) Dọc một đoạn đường dài ngập khói (Ảnh chụp tại Đại lộ Thăng Long, đoạn cách trung tâm Hà Nội 15km)
Ý thức được tác hại của việc đốt rơm rạ, đặc biệt là rơm rạ ẩm ướt gây ra khói mù làm ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường và giao thông đi lại nhưng nhiều người dân biện minh rằng nếu không đốt thì cũng không còn cách xử lý nào khác.
“Cuộc sống bây giờ khá giả hơn trước, nhà nào cũng đầy đủ bếp ga, bếp điện, chẳng còn mấy nhà thu rơm về nhà để đun. Đó là chưa kể việc vận chuyển về nhà, phơi hong không những không có diện tích mà còn tốn nhiều công sức” – vừa dọn rơm trên đường cô Nguyễn Thị Chiến (Phú Lương, Hà Đông, Hà Nội) chia sẻ với chúng tôi.
Khi đoạn đường này cùng bốc cháy? (Ảnh chụp tại Xốm, Phú Lương, Hà Đông)
Hiện tượng đốt rơm rạ tràn lan ngày càng gây ra những ảnh hưởng không tốt. Trên thực tế, một số vùng trồng lúa tại Nam Định, Thái Bình đã có những cách xử lý hữu hiệu và phù hợp với điều kiện gấp rút để gieo trồng vụ mới. Sau khi thu hoạch lúa, rơm rạ được gom gọn lại một góc ruộng và phun thuốc hóa học. Một thời gian ngắn sau, số rơm rạ tươi đó sẽ tự phân hủy thành phân bón cho khu ruộng của từng hộ sản xuất.
Phạm Hạnh
