Trước tình hình trên, Hiệp hội kinh doanh vàng phối hợp cùng một số doanh nghiệp đã tổ chức cuộc gặp gỡ báo chí để thông tin chi tiết về sự việc.
Đánh lừa cả máy X - quang
Giới kinh doanh vàng cho biết, mới chỉ có các doanh nghiệp nhập khẩu, kinh doanh vàng bạc gặp phải một vài trường hợp vàng độn. Hiện chưa có cá nhân nào thông báo việc mình mua phải vàng "rởm".
Cụ thể, do máy móc của các tiệm vàng chỉ "đọc" được chất lượng của lớp vàng phủ trên bề mặt sản phẩm nên một số đối tượng lừa đảo đã phủ lên bề mặt sản phẩm vàng kém chất lượng một lớp vàng đạt chất lượng 9999 để đánh lừa các chủ tiệm vàng, các tiệm cầm đồ.
Hình minh họa
Theo các chuyên gia, vàng độn trên thị trường hiện nay có dạng độn vonfram và một số kim loại nặng khác ở thể khối. Kẻ gian có thể dùng thủ đoạn đặt vào giữa miếng vàng một khối kim loại.
Chúng cũng có thể sử dụng một thủ đoạn khác tinh vi hơn là độn bột vonfram cho vào vàng lúc đang nóng chảy. Khi nung vonfram với nhiệt độ nóng chảy của vàng (tức 1.062 độ C), vàng sẽ nóng chảy và bao quanh hạt vonfram (khi đó chưa đạt nhiệt độ nóng chảy).
Hình thức tinh vi này sẽ tạo thành một lớp vàng bao bọc bên ngoài lõi vonfram mà mắt thường không thể phát hiện ra được vì nhìn toàn diện miếng vàng vẫn vàng óng. Khi chiếu tia X-quang vào bề mặt vàng để xác định vàng thật - giả, tia X-quang chỉ chiếu được sâu xuống dưới bề mặt vàng khoảng 4 phần nghìn millimet. Do đó, nếu kẻ gian đúc lõi vàng có pha trộn các loại hợp kim khác và phủ lên bề mặt lớp vàng thật, chất lượng 9999, với độ dày phù hợp sẽ "đánh lừa" máy chiếu X-quang thử vàng. Thậm chí, nếu dùng máy đo tỷ trọng, người ta khó có thể nhận thấy sự khác biệt do tỷ trọng của vàng và vonfram là tương đương nhau (19,3g/cm3). Kẻ gian đã lợi dụng những phép kiểm tra thông thường này để đánh lừa các doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng.
Ông Nguyễn Ngọc Khôi, Giám đốc Trung tâm Ngọc Học và Giám định Vàng bạc Đá quý cho biết: "Khi đun nóng chảy vàng nguyên chất rồi trộn khoảng 10%-30% lượng bột vonfram sẽ tạo ra hợp kim có màu sắc như vàng thật, mắt thường khó nhận diện. Ngay cả nhiều loại máy thử vàng hiện đại tại Việt Nam cũng khó phát hiện do chưa cài đặt phần mềm nhận diện được nguyên tố vonfram".
Theo nhận định của Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuyến, Viện trưởng Viện Hóa học Việt Nam, hợp chất vonfram trong vàng là một kim loại chuyển tiếp có màu từ xám thép đến trắng, rất cứng và nặng, chịu nhiệt khối lượng riêng lớn và nhiệt độ nóng chảy rất cao, bền trong không khí ở nhiệt độ thường, tan trong hỗn hợp axitniric và axit flohidric. Các khoáng vật chính là Vonframit, seelit, tungstit.
Có nguồn gốc từ nước ngoài
Các doanh nghiệp vàng tính toán, hiện một lọ chứa 100g vonfram tinh khiết trong phòng thí nghiệm giá khoảng 2,4 triệu đồng (khoảng 100.000 đồng một chỉ vonfram). Khi trộn với vàng, các đối tượng lừa đảo có thể lấy cắp được 2 chỉ trong 1 lượng vàng và thay thế bằng 2 chỉ vonfram. Giá vàng hiện nay khoảng 3,7 triệu đồng/chỉ, kẻ gian có thể thu về một khoản lợi nhuận lớn: Khoảng 10 triệu đồng/cây vàng. Điều này cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp và người tiêu dùng nếu không may mua phải loại vàng độn này cũng sẽ mất oan số tiền tương tự.
Theo ông Vũ Minh Châu, Ủy viên BCH Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam, Tổng Giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Bảo Tín Minh Châu, vàng chất lượng kém có nguồn gốc từ nước ngoài giống hệt vàng nhập khẩu chính ngạch, có khả năng là vàng xách tay và được nhập vào Việt Nam trong khoảng tháng 3 - 4/2011. Cuối năm 2010, thị trường vàng thế giới đã từng chấn động khi đối tượng lừa đảo phủ lên bề mặt của hàng trăm ounce vàng nhiều hỗn hợp kim loại rồi giao dịch trong một thời gian dài mà vẫn không bị phát hiện.
Cũng theo ông Nguyễn Minh Châu, sự cố vàng giả thời gian này thực sự là "cuộc khủng hoảng đối với thị trường vàng Việt Nam". Tại thời điểm này, chưa có người dân nào khiếu nại vì mua phải vàng giả nhưng doanh thu vàng, trang sức giảm từ 30 - 40% so với 1 - 2 năm trước. Một số doanh nghiệp kinh doanh vàng do không chịu được sức ép đã phải đóng cửa, không ít doanh nghiệp cũng đã bỏ vàng sang kinh doanh lĩnh vực khác. Nhẩm tính, giá vàng Bảo Tín Minh Châu và SJC mua vào 3,731 triệu/chỉ, bán ra 3,741 triệu/chỉ, "lãi chỉ đủ tiền que kem" như lời ông Châu nói.
Những cách nhận biết vàng bị pha tạp chất
Chuyên gia khuyến cáo các doanh nghiệp có thể phân biệt vàng độn với vàng thật bằng cách cán mỏng xuống 1,5zem - 1,8zem. Khi cán mỏng, bề mặt sẽ xuất hiện những hạt kim loại lạ nổi lên lấm tấm, đó là những hạt kim loại độn trong vàng. Ngoài ra, khi vàng bị độn kim loại lạ, dù hàm lượng chất độn rất ít cũng làm cho khối vàng này cứng hơn bình thường vì vậy có thể phát hiện bằng cách thử bẻ cong hoặc bóp méo. Nếu thấy cứng thì có thể đã bị pha tạp chất vì vàng nguyên chất mềm, dễ bẻ cong. Ngoài ra, nếu vàng pha tạp chất khi dùng kim loại gõ sẽ có tiếng kêu trong và ngân, còn vàng nguyên chất sẽ kêu lạch cạch và rất đục.
Cũng theo một số chuyên gia, có thể cắn thử lên miếng vàng để xem xét là thật hay độn. Vàng độn sẽ không để lại bất kỳ vết cắn nào trong khi vàng thật sẽ có, nguyên nhân là do vàng thường mềm hơn các kim loại khác. Kiểm tra trên bề mặt vàng, nhìn một cách cẩn thận, nếu có bất kỳ điểm màu xanh lá cây hoặc màu đen, thì đó là vàng độn. Đặc biệt chú ý đến các cạnh khi kiểm tra bề mặt vàng vì sự đổi màu thường xuất hiện ở đây.
Khi mua trang sức bằng vàng 99.9 và 99.99%Au, người dân có thể xì nóng chảy một điểm, để nguội thấy có nhiều sạn và váng là vàng độn. Khi hơ lửa, để nguội, ngâm xuống nước bóp mềm mềm, êm êm là vàng thật. Trong trường hợp phát hiện thấy vàng khả nghi, có thể mang nấu chảy vàng ở một nồi gốm và để nguội tự nhiên. Quan sát khi nóng chảy, bề mặt của vàng gợn sóng, có nhiều váng màu đen, xám... chạy trên mặt là vàng đã độn vonfram. Vàng thật khi kết tinh bề mặt bóng và có một lõm sâu. Khi nhấc mặt sau của miếng vàng lên bề mặt vẫn nhẵn bóng như trên mặt lõm.
Anh Đức
