Loạn thị trường vaccine thú y giá rẻ, không rõ nguồn gốc

Đây cũng là "đầu mối" tiêu thụ của các cửa hàng thuốc thú y nhỏ lẻ của nhiều địa phương các tỉnh phía Bắc. Khi đến đây, khách hàng không khó để tìm mua được những loại vaccine cần thiết mà không cần thông qua trạm thú y hay cơ sở chăn nuôi gia súc, gia cầm nào. Thậm chí giá chỉ bằng nửa giá niêm yết. Điều đó đặt ra câu hỏi, chất lượng của những loại "thần dược" miễn dịch trong ngành thú y nằm ở đâu?

Khi vaccine toàn hàng "xách tay"!

Để tìm hiểu về thị trường vaccine "lậu" mà xưa nay giới đầu nậu vẫn kháo nhau được bán ở phố Trường Chinh, tôi và anh bạn đồng nghiệp quyết định "đóng vai" vợ chồng tay buôn chuyên thu mua vaccine số lượng lớn về phân phối, bán lẻ. Gọi theo số điện thoại có ghi sẵn trên trang quảng cáo, tôi giật mình khi nhận được một "tràng tiếp thị" từ chủ cửa hàng tên Đ.M.T. Sau khi biết tôi có nhu cầu mua một lượng vaccine tai xanh với số lượng lớn để về cung cấp cho một số cơ sở trên địa bàn tỉnh Hà Nam, chị chủ hàng nhanh chóng cho tôi một cuộc hẹn.

 Đúng 9h30, tôi cùng anh bạn đồng nghiệp có mặt tại "điểm hẹn" để chọn sản phẩm và thỏa thuận giá cả. Trong ki-ốt chưa đầy 15m2, các loại vaccine được trưng bày la liệt từ kệ đỡ, giá treo cho đến cả... sàn nhà. Chị chủ cửa hàng, tỏ vẻ là người "sành khách" đã nhanh chóng dẫn chúng tôi vào cửa hàng bên trong để giới thiệu sản phẩm, tại đây có rất nhiều thùng vaccine để ngổn ngang mà không hề có biện pháp bảo quản nào cả.

Khi tôi tỏ ý nghi ngại về cách bảo quản sơ sài như thế liệu thuốc có đảm bảo chất lượng không thì chị chủ cửa hàng khoát tay: "Các em yên tâm, chỗ vaccine này chị mới bỏ ra ngoài, chứ bình thường phải để ngăn mát và có dụng cụ bảo quản hẳn hoi mới đảm bảo hiệu quả của thuốc".

Nhưng theo quan sát của chúng tôi, "dụng cụ bảo quản" mà chị chủ cửa hàng nhắc đến chính là những bình nước đá, túi nước đá được đậy lên trên các thùng vaccine một cách cẩu thả. Còn có rất nhiều loại vaccine không có nguồn gốc rõ ràng, không có phụ đề tiếng Việt nên người tiêu dùng rất khó để nhận biết được liều lượng và cách sử dụng. Nhưng theo chủ cửa hàng, lọai vaccine này là loại đang được ưa chuộng nhất hiện nay, bởi ưu điểm của nó là giá thành rẻ và rất dễ sử dụng. Rẻ bằng 1/5 đến 1/6 giá trị của các loại vaccine nhập khẩu trên thị trường.

Cụ thể giá vaccine "xách tay" tại đây có giá từ 100.000-150.000 đồng/vỉ/20 liều. Hoặc có loại khác đắt hơn, tầm 170.000-200.000 đồng/vỉ/10 liều. Còn nếu mua với số lượng lớn sẽ được "fix" nhiều hơn.

Rời cửa hàng Đ.M.T lúc đã quá trưa, chúng tôi tiếp tục sang một kiốt khác  để so sánh giá cả. Chủ cửa hàng là một người phụ nữ luống tuổi, béo ục ịch đon đả chào mời khách. Theo giới thiệu, cửa hàng bán thuốc thú y của chị có thâm niên hơn hai mươi năm, rất uy tín và giá cả phải chăng.

Khi chúng tôi "đề cập" muốn mua số lượng vaccine lớn để về phân phối tại địa phương, người chủ cửa hàng này phấn khởi: "Vậy là các em đến đúng địa chỉ rồi, cửa hàng chị là nơi quy tụ nhiều sản phẩm thú y nhất dãy phố này. Không có loại gì trên thị trường có mà bọn chị không có".

Chưa kịp để cho chúng tôi ý kiến, bà ta tiếp lời luôn: "Các em mà mua với số lượng lớn thì yên tâm chị sẽ tính giá mềm nhất. Bọn chị bán buôn là chủ yếu, nếu em đến muộn thì sẽ không còn hàng mà lấy đâu. Loại 1 vỉ 20 liều chị lấy giá 80.000 đồng nhé". Khi tôi hỏi những loại vaccine này nhập từ đâu về mà giá rẻ hơn nhiều so với thị trường thì được trả lời: "Đây toàn hàng "xách tay" không qua thuế nên rẻ là đúng rồi. Nhưng chất lượng thì y chang thuốc nhập khẩu"?!

Thông thường vaccine là một loại sản phẩm y tế được quy định nghiêm ngặt trong khâu nhập khẩu, phân phối và sử dụng nhưng dường như ở đây mọi việc buôn bán trở nên dễ dàng, đơn giản. Chỉ cần có cầu ắt sẽ có cung, người ta mua vaccine thú y mà dễ như mua mớ rau, con cá vì không nhất thiết phải thông qua chỉ định hay hướng dẫn của bác sĩ thú y hay người có chuyên môn nào.

Vaccine dễ thành vô hiệu - người chăn nuôi luôn chịu thiệt

Vaccine là chế phẩm sinh học chứa các mầm bệnh đã bị làm yếu đi hoặc đã chết để không còn khả năng gây bệnh. Sau khi đi vào cơ thể, chế phẩm này kích thích cơ thể sinh ra kháng thể đặc hiệu để giúp cơ thể miễn dịch. Vì thế, các loại vaccine sử dụng để phòng bệnh gia súc, gia cầm cần phải được tuân thủ quy tắc, liều lượng cũng như cách bảo quản đúng quy định. Chứ không thể bày bán tràn lan "vô tội vạ" như kiểu "buôn rau, bán cá" như ở đây. Vaccine cũng như những loại thuốc thú y khác, yêu cầu rất nghiêm ngặt trong việc bảo quản. Chỉ cần nhiệt độ bảo quản sai lệch một chút, công dụng và hiệu quả của thuốc sẽ thay đổi.

Theo chuyên gia, bác sĩ thú y Trần Thị Liên- Trạm thú y thị xã Hồng Lĩnh- Hà Tĩnh thì việc bảo quản vaccine là khâu quan trọng nhất để đảm bảo hiệu quả của vaccine. Chuyên gia cho biết: "Điều kiện thích hợp nhất đối với các loại vaccine là ở nhiệt độ từ -2 đến 15°C, và một điều quan trọng nữa là các loại vaccine phải bảo quản trong điều kiện râm mát, tránh ánh nắng trực tiếp từ mặt trời. Cần chú ý đây là một điều kiện cực kỳ quan trọng vì trong thực tế, nhiều người đi mua vaccine dùng túi nilông có đựng đá bên trong nhưng rất tiếc khi đi đường lại để ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp vào túi đựng vaccine, như vậy sẽ làm ảnh hưởng tới chất lượng và tác dụng của vaccine sẽ trở nên vô hiệu”.

“Để bảo quản vaccine trong điều kiện tốt nhất khi vận chuyển phải đựng vào hộp xốp hoặc phích đá; nếu mua với số lượng ít, nơi mua gần thì bảo quản bằng túi nilông, tốt nhất là loại nilông tối màu có giấy bọc. Trong quá trình bảo quản, vận chuyển cần bao gói kỹ, tránh hiện tượng va đập và đặc biệt không cho ánh nắng trực tiếp chiếu vào để đảm bảo chất lượng và hiệu quả phòng bệnh của vaccine", bác sĩ Liên cho biết.

Gia Lê