Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải

Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải

Thứ 4, 03/05/2017 | 00:22
0
Khu vực này là một trong những điểm lợi ích của Trung Quốc và đang đặt ra những thách thức ngày càng lớn với Bắc Kinh.

Lợi ích và tham vọng

Một trong những điểm nhấn của cuộc gặp hồi đầu tháng 4 giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại bang Florida (Mỹ) là thời khắc ông chủ Nhà Trắng thông báo với người đồng cấp Trung Quốc rằng, những quả tên lửa Tomahawk đã được phóng tới Syria.

Với những căng thẳng đang bùng lên trên bán đảo Triều Tiên, cùng nỗ lực của ông Trump yêu cầu Trung Quốc gây sức ép với Bình Nhưỡng, không có gì đáng ngạc nhiên khi nhiều người cho rằng đợt phóng tên lửa vào Syria của Washington nhằm phô diễn sức mạnh quân sự. Đó cũng như một lời cảnh báo về quyết tâm của Mỹ về những hành động tương tự, nếu Bắc Kinh không hợp tác.

Tiêu điểm - Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải

 Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp mặt tại Mar-a-Lago, bang Florida, Mỹ (Ảnh: AFP). 

Tuy nhiên, giới học giả và báo chí Trung Quốc còn nhìn nhận những diễn biến trên từ quan điểm chiến lược của Bắc Kinh tại khu vực Trung Đông và hơn nữa là Địa Trung Hải rộng lớn.

Trong quá khứ, chính sách đối ngoại của Trung Quốc đối với sự hiện diện của Mỹ tại khu vực Địa Trung Hải là tương đối mơ hồ. Một mặt, Bắc Kinh coi sự có mặt của Washington ở Trung Đông là tích cực, vì theo một cách nào đó, Mỹ sẽ “lơ là” việc xoay trục sang châu Á và bảo vệ những công ty Trung Quốc ở khu vực. Mặt khác, Mỹ đã bị chỉ trích nặng nề vì những can thiệp quân sự trong khu vực.

Tuy nhiên, Bắc Kinh đang dần chú ý tới khu vực này bởi những đe dọa trực tiếp tới lợi ích của Trung Quốc đang ngày càng gia tăng do hành động của Mỹ. Ông Liu Zhongmin, Giám đốc viện Nghiên cứu Trung Đông thuộc Đại học Quốc tế Thượng Hải nhận định rằng, khi sự hiện diện về kinh tế và ngoại giao của Trung Quốc trong khu vực được mở rộng, Bắc Kinh cũng trở nên nhạy cảm hơn với những diễn biến trong chính sách của Mỹ ở đây.

Vì vậy, điều quan trọng là phải hiểu rõ sự hiện diện của Trung Quốc ở Trung Đông có mục đích gì ngoài những vấn đề liên quan tới năng lượng và liên minh với Nga tại khu vực.

Đầu tư kinh tế mạnh mẽ

Trước tiên, chúng ta phải thống nhất với nhau rằng khu vực Địa Trung Hải rộng lớn ở đây kéo dài từ Vịnh Ba Tư tới Vịnh Aden, qua biển Địa Trung Hải bằng kênh đào Suez. Khu vực này bao gồm nhiều quốc gia khác nhau, tạo nên một hệ sinh thái phức tạp với con người và hàng hóa được luân chuyển nhịp nhàng từ nơi này tới nơi khác thông qua con đường hàng hải.

Tiêu điểm - Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải (Hình 2).

 Một tàu chở hàng của Trung Quốc. 

Vì thế, lợi ích kinh tế, sau đó là chính trị của Trung Quốc cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi những yếu tố đó. Kênh đào Suez rộng mở, những tiến bộ trong kỹ thuật đóng tàu và khả năng tiếp nhận của các bến cảng là những yếu tố khiến Địa Trung Hải trở nên càng quan trọng hơn đối với thương mại Trung Quốc.

Trong những năm gần đây, sự đầu tư của Trung Quốc đối với những các bến cảng từ Abu Dhabi đến Suez và Hy Lạp, đã tăng lên đáng kể. Djibouti, một quốc gia ở Đông Phi, đang trở thành trung tâm thương mại, tài chính và quân sự mới của Trung Quốc trong khu vực.

Hơn nữa, Trung Quốc đã xây dựng được mối liên kết chặt chẽ trong lĩnh vực năng lượng đối với các quốc gia trong khu vực vùng Vịnh. Trong 1,5 thập kỷ qua, họ đã cung cấp cho Bắc Kinh khoảng 40% lượng nhập khẩu năng lượng hàng năm (tương đương với khoảng 10% lượng tiêu thụ mỗi năm của Trung Quốc). Trung Quốc trong nhiều năm liên tục là một trong những đối tác thương mại của tất cả các nước ở Nam  Âu, Bắc Phi và Trung Đông.

Tiêu điểm - Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải (Hình 3).

 Trung Quốc vẫn tích cực đầu tư vào khu vực châu Phi. 

Dù so với châu Âu và các nền kinh tế phát triển khác, hầu hết những quốc gia Trung Đông và Bắc Phi đều chưa phải thị trường quan trọng với Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh đang hướng tới việc kết hợp những nước này vào chuỗi sản xuất toàn cầu của mình trong khuôn khổ sáng kiến Một vành đai – Một con đường (OBOR) và gây dựng những nhãn hiệu hàng hóa “made in China” mới hơn, hiện đại hơn và hiệu quả hơn.

Theo thống kê, số hợp đồng sản xuất ký với các công ty Trung Quốc tại khu vực tăng mạnh trong mấy năm trở lại đây. Cú sốc của cuộc khủng hoảng Lybia năm 2011 chỉ có ảnh hưởng mang tính chất tạm thời và không đáng kể.

Toan tính của các chiến lược gia Trung Quốc

Tuy nhiên, dù Trung Quốc có nhiều đối tác kinh tế, nhưng mối quan hệ chính trị với khu vực và các cường quốc khu vực này khá phức tạp và mong manh.

Iran và Thổ Nhĩ Kỳ thường được các học giả Trung Quốc nhắc đến với vai trò quan trọng trong việc kiểm soát khu vực, đặc biệt là khi họ nghĩ tới việc mở rộng Tổ chức Hợp tác Thượng Hải.

Tuy nhiên, vì Iran có thể cân nhắc lại chiến lược kinh tế, ưu tiên những sản phẩm châu Âu, hoặc vì sự bất ổn ngày càng gia tăng do chủ nghĩa dân tộc ở Thổ Nhĩ Kỳ, nên các chiến lược gia Trung Quốc tỏ ra khá thận trọng trong cách tiếp cận hai quốc gia này.

Các quốc gia châu Âu hầu như không được coi là những đối tác hữu ích với Trung Quốc bởi những hoạt động quân sự của họ tại Lybia khiến Bắc Kinh hiểu, đó là một động thái tiêu cực. Nếu có hợp tác với họ, Bắc Kinh cũng không muốn mình bị coi là một diễn viên thứ yếu, đặc biệt là ở châu Phi. Một học giả Trung Quốc gần đây vừa đưa ra lời khuyên rằng, Bắc Kinh nên hợp tác an ninh trực tiếp với những nước Bắc Phi và Trung Đông chứ không nên thông qua một bên nào khác.

Tiêu điểm - Chiến lược và tham vọng mới của Trung Quốc ở Địa Trung Hải (Hình 4).

 Nga, Trung Quốc được cho là đồng minh của nhau trong khu vực nhưng cả hai có những mục tiêu khác nhau. 

Mặc dù được miêu tả là đồng minh của Nga tại khu vực đang cố gắng làm cản trở Mỹ nhưng Trung Quốc nhận thức rõ rằng mục tiêu của họ và Moscow là không hoàn toàn giống nhau. “Ngoại giao cơ hội” của Nga trong khu vực có thể gây ra những xáo động đối với Trung Quốc.

Đối mặt với khó khăn trong việc lựa chọn những đồng minh tin cậy, việc Trung Quốc ngày càng nhiệt tình hơn trong các nhiệm vụ gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc là một điều dễ hiểu. Không bất ngờ khi sau đó, Trung Quốc đặt mục tiêu đưa một trong những sĩ quan của mình vào vị trí lãnh đạo trong đơn vị gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Trong tương lai, không còn nghi ngờ về sự tham gia kinh tế tích cực của Trung Quốc với khu vực Địa Trung Hải dưới sáng kiến Một vành đai – Một con đường. Tuy nhiên, các chiến lược gia Trung Quốc cũng nhận thức rõ về sự cần thiết phải tránh bị cuốn quá sâu vào những vấn đề khu vực, đặc biệt là khi việc sử dụng quân sự là một phần của các cuộc tranh luận. Do đó, Trung Quốc có thể sẽ không hoàn toàn đứng về một phía nào trong số các đối tác nêu trên. Lợi ích của Mỹ và Trung Quốc ở Địa Trung Hải, sẽ là một bài toán cho cả hai bên.

Xem thêm: Lý do bà Merkel tới thăm ông Putin vào tháng 5

Danh Tuyên

Cùng tác giả

Syria: Lý do SDF ngừng tấn công vùng đập Tabqa trên sông Euphrates

Thứ 5, 21/03/2019 | 18:45
Lực lượng chiến binh do Mỹ hậu thuẫn cho hay, họ tạm thời ngừng các hoạt động quân sự ở gần đập thủy điện Tabqa ở trên sông Euphrates vào hôm đầu tuần để các kỹ sư của chính quyền Syria tiếp tục tiến hành công việc của mình.

[VIDEO] Xem tiêm kích Su-35 hộ tống Bộ trưởng Quốc phòng Nga qua vùng trời Syria

Thứ 5, 21/03/2019 | 15:39
Một đoạn video vừa được công bố đã cho thấy góc nhìn độc đáo về các máy bay chiến đấu của Nga khi đang thực hiện nhiệm vụ tại quốc gia bị chiến tranh tàn phá Syria. Đoạn video được quay từ bên trong máy bay của Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu đang được hộ tống bởi Su-35.

Bộ trưởng Quốc phòng Nga gửi lời nhắn của TT Putin cho ông Assad

Thứ 4, 20/03/2019 | 19:45
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã đến Syria vào ngày 19/3 và gửi một thông điệp từ Tổng thống Nga Vladimir Putin tới lãnh đạo Syria Bashar al-Assad, bộ Quốc phòng cho biết.

Bất ngờ cáo buộc công ty sản xuất đường của Pháp cấp nguyên liệu làm vũ khí cho IS

Thứ 4, 20/03/2019 | 18:34
Công ty sản xuất đường lớn thứ hai thế giới Tereos của Pháp, đã bác bỏ cáo buộc cho rằng họ đã cung cấp chất làm ngọt cho IS để sử dụng tạo ra chất tạo nhiên liệu tên lửa khi trộn với kali nitrat.

Syria: Lý do người Kurd chỉ trích “ngôn từ đe dọa” của chính quyền Damascus

Thứ 4, 20/03/2019 | 18:27
Lực lượng người Kurd Syria hôm 19/3 đã lên tiếng chỉ trích “những ngôn từ đầy tính đe dọa” của Bộ trưởng Quốc phòng Syria, Tướng Ali Abdullah Ayoub. Ông Ayoub khẳng định Chính phủ Syria sẽ chiếm lại tất cả các khu vực đang nằm dưới sự kiểm soát của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) thông qua một “thỏa thuận hòa giải” hoặc “bằng vũ lực”.
Cùng chuyên mục

Hàng nghìn người thiệt mạng vì mưa lũ, Pakistan cầu cứu thế giới

Chủ nhật, 28/08/2022 | 17:28
Lũ quét do mưa gió mùa lớn gây ra trên phần lớn Pakistan đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, khoảng 1500 người bị thương và phải di dời.

Tình báo Anh: Nga sắp “mất nhuệ khí”, Ukraine sẽ "lật ngược tình thế"?

Thứ 6, 22/07/2022 | 19:00
Lãnh đạo Tình báo Anh nhận định, Nga sẽ ngày càng gặp khó khăn trong việc bổ sung nhân lực vài tuần tới và điều đó sẽ tạo cơ hội cho người Ukraine phản công.

Mục tiêu của Nga không dừng lại ở miền Đông Ukraine?

Thứ 5, 21/07/2022 | 15:47
Giới chức Nga tuyên bố, các mục tiêu quân sự của Nga ở Ukraine hiện đã vượt ra ngoài khu vực Donbass ở miền Đông và xác nhận các cuộc đàm phán đã đóng băng.

Ukraine tuyên bố quyết tâm “phải thắng Nga trước mùa Đông”

Thứ 4, 20/07/2022 | 16:00
Giới chức Ukraine mới đây tuyên bố, nước này phải thắng Nga trước mùa Đông để ngăn Moscow giành được lợi thế lâu dài.

Nga - Ukraine “đấu khẩu” căng thẳng, hòa đàm liệu có “chết yểu”?

Thứ 3, 19/07/2022 | 19:00
Giới chức Nga-Ukraine liên tục cáo buộc lẫn nhau gây cản trở cho cuộc đàm phán hòa bình nhằm tìm kiếm giải pháp chấm dứt xung đột, trong bối cảnh chiến sự vẫn chưa c
     
Nổi bật trong ngày

Nơi đáng sợ nhất hành tinh, hơn cả tam giác quỷ Bermuda

Thứ 6, 29/03/2024 | 11:01
Gây nên hàng loạt vụ mất tích của hàng chục nghìn người mà không để lại dấu vết nào,  Alaska còn bí ẩn và đáng sợ hơn tam giác quỷ Bermuda. 

Vụ tai nạn tại Nam Phi: Chỉ duy nhất bé gái 8 tuổi sống sót

Thứ 6, 29/03/2024 | 11:36
Vụ tai nạn xe buýt nghiêm trọng khiến 45/46 người thiệt mạng tại Nam Phi. Người sống sót duy nhất là một đứa trẻ 8 tuổi.

Giải xổ số độc đắc 28.000 tỷ đồng đã có chủ

Thứ 6, 29/03/2024 | 07:00
Giải độc đắc Mega Millions đã công bố chủ nhân chiếc vé trúng thưởng trong kỳ quay số trị giá 1,13 tỷ USD sau 30 lượt quay trước đó mà không tìm ra người chiến thắng

Khoảnh khắc tên lửa dẫn đường Nga tấn công, hệ thống P-18 của Ukraine nổ tung, bốc cháy dữ dội

Thứ 5, 28/03/2024 | 13:55
Hai video vừa được công khai cho thấy, tên lửa Nga tấn công chính xác, hai hệ thống radar giám sát trên không và cảnh báo sớm P-18 của Ukraine nổ tung.

Sau trận chiến kéo dài, Nga vào Krasnoe, Ukraine nỗ lực phản công

Thứ 5, 28/03/2024 | 09:55
Lá cờ của Lực lượng Dù Nga đã được treo ở thị trấn Krasnoe, phía tây nam Artyomovsk.