Mới đây, cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với cục Cảnh sát điều tra tội phạm có sử dụng công nghệ cao phá vụ án sử dụng sim điện thoại để chiếm đoạt tài sản trong ngân hàng. Việc này đã dấy lên những lo ngại về loại hình tội phạm mới. Luật sư có thể nói rõ hơn về loại tội phạm này?
Trên thế giới, khái niệm tội phạm công nghệ cao (CNC) xuất hiện vào cuối thế kỉ XX cùng với sự phát triển của các ngành khoa học, công nghệ như công nghệ hóa học, công nghệ vật lý hạt nhân, công nghệ sinh học... Đặc biệt là công nghệ thông tin và sự ra đời của máy vi tính cùng với hệ thống mạng Internet kết nối toàn cầu. Theo đó đã xuất hiện những khái niệm về loại tội phạm mới như tội phạm máy tính, tội phạm đột nhập (hacker), tội phạm tin học.
Hiện nay, các nhà tội phạm học trên thế giới đã đưa ra nhiều khái niệm về tội phạm CNC như tội tạo ra và lan truyền virut máy tính, tội phạm lợi dụng Internet, tội phạm không gian điều khiển học, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt bất hợp pháp các cuộc gọi trên hệ thống điện thoại, lừa đảo tín dụng...
Hiện nay đa phần các đối tượng sử dụng công nghệ cao để phạm tội chủ yếu nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người khác. Những trường hợp này người phạm tội sử dụng các thành tựu khoa học tiên tiến của công nghệ thông tin và mạng Internet hoặc các công nghệ hiện đại khác để thực hiện hành vi gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản.
Đối tượng Đinh Xuân Lợi bị công an bắt giữ. Ảnh Thái Thanh/VNE.
Ở Việt Nam hiện nay đã xuất hiện một số thủ đoạn gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản qua việc sử dụng khoa học công nghệ hiện đại như: Làm, sử dụng thẻ tín dụng giả để mua hàng hóa, rút tiền ở các máy trả tiền tự động của các ngân hàng; Tìm kiếm mật mã số tài khoản của các cá nhân, tổ chức và sử dụng để mua hàng hóa qua mạng Internet; Sử dụng mật mã tài khoản do thu nhập bất hợp pháp mà có, giả danh chủ tài khoản ra lệnh chuyển tiền từ ngân hàng nước ngoài về Việt Nam hoặc ngược lại; Sử dụng CNC để tẩy xóa, sửa chữa mệnh giá của séc, ngân phiếu; Sử dụng phương pháp hóa học để lừa dối chủ tài khoản bằng hình thức dùng đôla đen hoặc biến giấy trắng thành đôla...
Với những thủ đoạn như trên cho thấy hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản có sử dụng nhiều ngành khoa học công nghệ để thực hiện hành vi lừa dối chủ tài sản nhưng chủ yếu hiện nay thường gặp là công nghệ tin học. Cho nên, tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản có sử dụng CNC có thể được hiểu là trường hợp người phạm tội dùng thủ đoạn gian dối qua việc sử dụng các phương tiện kỹ thuật công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực tin học và mạng Internet hay các lĩnh vực khoa học công nghệ khác để lừa dối nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác.
Luật sư có thể chỉ ra một số đặc điểm của loại tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản có sử dụng công nghệ cao?
Thủ đoạn gian dối được thực hiện thông qua việc sử dụng phương tiện khoa học công nghệ tin học và mạng Internet. Người phạm tội có thể ở bất kỳ nơi nào, bất kỳ thời điểm nào cũng thực hiện được hành vi phạm tội nên rất khó xác định địa điểm phạm tội. Tội phạm có nhiều khả năng mang tính xuyên quốc gia. Dấu vết của tội phạm có thể xóa bỏ một cách nhanh chóng, dễ dàng nên gây khó khăn cho công tác điều tra, phát hiện. Chủ thể thực hiện tội phạm phần lớn là những người có trình độ tin học nhất định. Việc làm mất quyền sở hữu về tài sản của chủ tài sản và tạo quyền đó cho người phạm tội hoặc cho người khác mà người phạm tội quan tâm chỉ thông qua các lệnh của máy tính và việc chiếm đoạt chỉ diễn ra trong thời gian được tính bằng giây mà không phải là sự chuyển dịch tài sản như các trường hợp lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quan niệm truyền thống về hành vi chiếm đoạt.
Trong thời gian qua, tình hình tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản nói chung và tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản có sử dụng CNC nói riêng đang có chiều hướng diễn biến phức tạp. Nhất là trong điều kiện bùng nổ của công nghệ thông tin và sự hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế nước ta với các nước trên thế giới trong WTO. Vì vậy, theo tôi việc đấu tranh phòng ngừa các loại tội phạm sử dụng CNC nói chung cũng như tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản có sử dụng CNC nói riêng ở nước ta là rất cần thiết.
Xin cảm ơn luật sư!
Hà Khê
