Xã hội hoá thông qua "cò"!?
Việc thất bại trong lôi kéo khách hàng đến tham quan và mua sắm tại hội chợ và cùng với đó, đơn kiến nghị đòi bồi hoàn tiền chi phí của 50 quầy hàng trên tổng số 200 quầy hàng tham gia là việc chưa từng xảy ra từ trước tới nay của một hội chợ lớn.
Được biết, để kêu gọi các doanh nghiệp tham gia, một chương trình hoành tráng được ban tổ chức đưa ra và báo tin đến tận nơi các đơn vị, doanh nghiệp. Nhưng những thông tin ban đầu chúng tôi nắm được có thể nhận định, hội chợ Tôn vinh sản phẩm Doanh nghiệp Việt năm 2013 là thành quả của cuộc vận động sát sao mang tính xã hội hoá của các thành viên Liên minh HTX từ trung ương đến địa phương và đội ngũ chuyên viên kêu gọi các doanh nghiêp. Nói chuyên viên cho trang trọng chứ thực phải gọi là "cò" hội chợ.
Không gian vắng vẻ của hội chợ.
Các "cò" hội chợ vốn là những người sành sỏi trong việc tổ chức các hội chợ và lâu năm ăn bám sự kiện nên trong tay các "cò" lúc nào cũng có một bản danh sách các doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể là khách hàng quen thuộc của các hội chợ và triển lãm. Cầm trong tay danh sách này, các "cò" gọi điện, thuyết phục và bắt đầu dùng các chiêu thức câu kéo. Khi nhận diện được con mồi tham gia, các "cò" tiến hành đàm phán. Đàm phán căng thẳng nhất cũng là nơi "cò" phát huy năng lực nhất và đó chính là giá các quầy hàng.
Thông tin cho biết, cùng trong một khu vực, có gian hàng giá 10 triệu đồng trong khi có gian hàng giá 8 triệu đồng thậm chí 5 triệu đồng. Nhìn chung, giá gian hàng do "cò" quyết định và có phần phụ thuộc vào độ khéo léo trả giá của doanh nghiệp và các hộ kinh doanh cá thể. Tất nhiên, sau khi đàm phán giá, nhận tiền từ doanh nghiệp các "cò" không quên dặn khéo "chuyện giá quầy hàng anh chị giữ bí mật giùm em nha, vì không phải ai cũng được giảm giá".
Dĩ nhiên, các chủ doanh nghiệp và hộ kinh doanh cá thể tham gia chương trình vì tham vọng quảng bá hình ảnh sản phẩm đến với khách hàng nên một vài triệu đối với họ không phải là chuyện to tát. Tuy nhiên, khi tham gia hội chợ lần này, khách vắng như "chùa bà đanh" nên các chủ quầy hàng mới có thời gian rảnh để "buôn chuyện" và cuối cùng cái bí mật mà các "cò" dặn đều vô tình được tiết lộ. Một làn sóng phẫn nộ được lan rộng nhanh vì nhiều chủ quầy hàng biết rằng mình bị "cò" chơi xấu, ép giá.
Theo ghi nhận của chúng tôi khi có mặt tại triển lãm, rất đông các chủ quầy hàng cho rằng, mình bị lừa. Theo các chủ quầy hàng ở đây, một hội chợ mang tính chính trị, nơi tôn vinh sản phẩm và doanh nghiệp Việt nhưng lại để xảy ra tình trạng "cò" mặc sức làm giá như vậy thì đơn vị tổ chức ở đâu?
"Bỏ của chạy lấy người"
Ngày 24/11, nhiều chủ quầy hàng đã ngang nhiên dùng bạt phủ kín gian hàng, không bán để phản đối cách thức tổ chức của ban tổ chức hội chợ. Khu vực để xảy ra tình trạng này, theo ghi nhận của PV, đa số là các gian hàng của các hộ kinh doanh cá thể. Sáng ngày 25/11, nhiều quầy hàng không chỉ đóng mà họ đã dọn hết hàng hoá ở quầy, không bán nữa. Trong khi đó, theo chương trình, tối ngày 25/11 mới là thời điểm hội chợ kết thúc.
Theo quan sát của chúng tôi, những hợp tác xã đến từ miền Nam xa xôi đã "buông" sớm nhất như HTX Đồng Tháp, HTX Tây Ninh, HTX Phan Thiết... Việc các hợp tác xã phía Nam âm thầm rút lui cho thấy một sự bất mãn rất lớn của họ đối với công tác tổ chức lần này. Khi chúng tôi gọi điện cho một doanh nghiệp nước mắm ở Phan Thiết, đại diện doanh nghiệp này thông tin rằng, họ đang trên đường vào Nam, về nhà.
Trực tiếp theo dõi hội chợ Tôn vinh sản phẩm Doanh nghiệp Việt 2013, chúng tôi thấy, quả đúng nghĩa với câu nói: "Là cái chợ ai muốn đến thì đến, ai muốn đi thì đi".
Bà Nguyễn Thị Kim Cúc, phó chánh văn phòng trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp.
Những phát ngôn mâu thuẫn của ban tổ chức
Xung quanh các thắc mắc liên quan đến việc hội chợ không thu hút được khách hàng đến tham quan và triển lãm, các doanh nghiệp phàn nàn, công tác quảng bá cho hội chợ yếu kém, số tiền doanh cho thuê quầy hàng chênh lệch nhau. Bà Nguyễn Thị Kim Cúc, phó chánh văn phòng trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp - liên minh HTX Việt Nam, đơn vị tổ chức hội chợ đã trả lời rất mâu thuẫn khi cho rằng, đây là hội chợ mang nặng tính chính trị mà không mang nặng tính chất thương mại. Đó là lý do khiến nhiều doanh nghiệp quầy hàng không bán được sản phẩm. Bà Cúc cũng cho rằng, nhiều doanh nghiệp chia sẻ với đơn vị tổ chức rằng, chỉ cần trưng bày sản phẩm và giới thiệu đến khách hàng mà không chú trọng đến việc bán hàng.
Chúng tôi thắc mắc, trong khi khẳng định đây là hội chợ mang tính chất chính trị không coi trọng tính thương mại, vậy vì sao, giá các quầy hàng lại có sự chênh lệch và do "cò" quyết định, bà Cúc lại biện minh, hội chợ lần này được tổ chức theo hình thức xã hội hoá mà không có một nguồn tài trợ nào từ ngân sách Nhà nước. Ai muốn tham gia hội chợ đều phải bỏ tiền để thuê quầy hàng. Số tiền bỏ ra chênh lệch do sự hỗ trợ của đơn vị tổ chức đến các doanh nghiệp khác nhau.
Tuy nhiên, trong quá trình tìm hiểu chúng tôi biết rằng, "cò" được hưởng phần trăm trong giá quầy hàng nên "cò" tha hồ tiến hành đàm phán giá, "ăn nhiều, ăn ít" phụ thuộc vào độ "gà" của từng doanh nghiệp. Và chúng tôi đặt nghi vấn, đơn vị tổ chức cũng kiếm được không phải là ít, vì thế, nói đây là sự kiện mang tính chính trị là hoàn toàn chưa chính xác.
Những bức xúc của các doanh nghiệp trong công tác truyền thông của hội chợ và sự thực, hội chợ không thu hút được khách đến tham quan và mua sắm là hiện thực. Tuy nhiên, qua trao đổi với bà Cúc thì chúng tôi cũng nhận được thông tin rất bất ngờ, "đơn vị đã làm mọi cách, tuyên truyền hàng tháng trời cho hội chợ lần này". Xung quanh việc các chủ quầy hàng kéo bạt che hàng, nhiều quầy hàng bỏ về trong thời gian hội chợ đang diễn ra, bà Cúc giải thích, đa số quầy hàng kéo bạt nằm trong khu vực dành cho các hộ kinh doanh cá thể. Một số đơn vị về trước, có xin phép vì bận đi triển lãm nơi khác. Tuy nhiên khách quan đánh giá, hội chợ Tôn vinh sản phẩm Doanh nghiệp Việt 2013 thất bại hoàn toàn trên mọi phương diện.
Trinh Phúc - Văn Chương
