Minh oan cho bị can phạm tội giết người vì biết võ

Sau khi điều tra, hồ sơ vụ án được chuyển sang Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thuận Hải đề nghị truy tố bị can Đinh Hùng về tội giết người. Do nhận thấy chứng cứ trong hồ sơ còn yếu, nên VKSND tỉnh Thuận Hải đã gửi lên VKSND tối cao xin cho ý kiến về mặt chứng cứ. Bằng kinh nghiệm nghiệp vụ, ông Vũ Việt Hùng - phó vụ trưởng Vụ Thực hành công tố và kiểm sát điều tra án trị an (Vụ 1A) - VKSND tối cao đã minh oan cho bị can Đinh Hùng. Ông Đinh Hùng được trả lại tự do sau hơn 1 năm tạm giam.

Sai một ly - oan một người

Sự việc xảy ra đã hơn 20 năm, nhưng đối với ông Vũ Việt Hùng có lẽ đó là một trong những vụ án để đời đối với ông. Bởi chính ông là người đã tìm ra được mấu chốt của vụ án, nêu lên được mặt trái trong công tác điều tra như: Mớm cung, ép cung, dụ cung. Đặc biệt trong vụ án này ông quan tâm nhiều đến các chứng cứ, một trong những yếu tố quan trọng để các cơ quan điều tra kết luận một người có tội hay không có tội.

Trở lại vụ án giết người, nạn nhân là ông Ch.(người dân tộc Rắc Lây, trú tại thị xã Ninh Thuận, thành phố Phan Rang, tỉnh Thuận Hải),  bị can là Đinh Hùng, ở thị xã Ninh Thuận. Ông Vũ Việt Hùng, hiện là Phó vụ trưởng Vụ 1A, VKSND tối cao - người trực tiếp nhận hồ sơ vụ án do Viện kiểm sát tỉnh Thuận Hải gửi lên khi đó đã phát hiện ra sự tắc trách trong khám nghiệm tử thi của cơ quan pháp y tỉnh Thuận Hải, dẫn đến làm oan cho ông Đinh Hùng.

Theo tài liệu của cơ quan điều tra: Năm 1989, do tranh giành việc khơi nước ở mương chảy vào ruộng của mình, dẫn đến mâu thuẫn, xô xát giữa bị can Đinh Hùng và ông Ch.. Bị can Hùng đã dùng cán cuốc đập vào sau gáy của ông Ch. làm gãy đốt sống cổ số 6 -7 khiến ông Ch. tử vong. Sau khi thu thập chứng cứ, khám nghiệm hiện trường, pháp y tử thi, Cơ quan cảnh sát điều tra (PC16) công an tỉnh Thuận Hải đã hoàn tất hồ sơ vụ án, đề nghị truy tố bị can Đinh Hùng về tội giết người theo Điều 93 - BLHS năm 1985.

Ông Vũ Việt Hùng nhớ lại: "Sau khi nghiên cứu hồ sơ, VKSND tỉnh Thuận Hải chuyển lên VKSND tối cao, cho ý kiến về mặt chứng cứ. Tôi được lãnh đạo phân công nghiên cứu hồ sơ vụ án. Tôi nhận thấy, từ đầu đến cuối bị can Đinh Hùng đều nhận tội. Tuy nhiên những lời khai nhận tội của bị can khác với thực tế trong hồ sơ. Ví dụ: Bị can khai dùng cán leng (tức cán cuốc) đập vào gáy làm ông Ch. ngã xuống ruộng. Ở đoạn cuối hồ sơ lại có nhân chứng nói: Đi qua thửa ruộng của ông Ch., thấy ông Ch. ôm bụng quằn quại, mọi người đưa ông về đến nhà, lúc đó ông mới tử vong”.

Ông Vũ Việt Hùng Phó vụ trưởng Vụ 1A- VKSND tối cao.

Là người từng được học qua võ thuật, nên tôi nhận thấy ngay điểm vô lý trong hồ sơ. Đó là, nếu gãy đốt sống cổ 6 - 7 thì nạn nhân sẽ chết ngay tại chỗ, không thể ôm bụng quằn quại được. Lúc đó tôi đặt ra câu hỏi: Vậy ông Ch. chết vì nguyên nhân gì? Vì ngoài kết luận ông Ch. chết do gãy đốt sống cổ, tôi không thấy trong hồ sơ ghi thêm bất cứ tình tiết nào, nguyên nhân nào liên quan đến cái chết của nạn nhân.

Mặc dù ông Ch. đã được chôn cất cách thời điểm đó là 1 năm, 6 tháng, nhưng về mặt lương tâm và trách nhiệm, không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm, tôi quyết định đề xuất với lãnh đạo cho khai quật tử thi nhằm làm rõ nguyên nhân dẫn đến cái chết của ông Ch.. Đề xuất này của tôi được lãnh đạo VKSND tối cao chấp thuận.

Cần một chữ "tâm"

Trong vai trò làm kiểm sát tối cao, ông Hùng đã đề nghị trưng cầu giám định pháp y Trung ương, mà theo ông tại thời điểm đó là vô cùng khó khăn. Song bằng cái tâm ông đã quyết làm cho sự việc trở nên sáng tỏ. Theo đó, Hội đồng giám định y khoa đã tiến hành khai quật tử thi ông Ch. để khám nghiệm.

Ông Hùng kể: "Khi tôi yêu cầu cầm hộp sọ của ông Ch. thì thấy các đốt sống còn nguyên vẹn, tôi cho chụp ảnh ngay ở các tư thế. Đến đây tôi cảm thấy vô cùng nhẹ nhõm vì những phán đoán của tôi đã chính xác: Đốt sống cổ 6 -7 không bị gãy.

Sau đó tôi báo cáo với lãnh đạo: Không đủ căn cứ truy tố bị can Đinh Hùng về tội giết người, đồng thời ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án, yêu cầu công an tỉnh Thuận Hải trả tự do cho bị can Đinh Hùng. Song song với việc báo cáo lãnh đạo, tôi đến Trại tạm giam của công an tỉnh Thuận Hải gặp bị can Đinh Hùng và hỏi: Tại sao anh lại khai lấy cán cuốc đập vào sau gáy của ông Ch.? Đinh Hùng đáp: "Cán bộ bắt khai như vậy, nếu không sẽ bắt đứng nắng".

Tôi tiếp tục tìm hiểu về nhóm pháp y làm nhiệm vụ khám nghiệm tử thi khi ông Ch. vừa chết, một cán bộ pháp y trả lời: "Thú thực với anh, sau khi khiêng xác ông Ch. lên bàn để giải phẫu, tự dưng cái đầu của ông ta ngoẹo xuống, mềm oặt nên chúng tôi đoán là gãy đốt sống cổ. Sau đó chỉ rạch một đường sau gáy và kết luận luôn: Gãy đốt sống cổ 6 - 7. Mặt khác do thời tiết quá nóng nực, phía trên chỉ có tấm liếp che, dù có khẩu trang, nhưng mùi hôi bốc lên, anh em không chịu được nên làm sao cho...nhanh nhất" (!?).

Tôi đã thật sự choáng bởi sự làm ăn tắc trách của các cơ quan chức năng khi khám nghiệm tử thi làm căn cứ kết tội cho một con người mà chỉ nhìn thấy một cái ngoẹo đầu, rạch một vết sau gáy gọi là có khám cho xong. Có thể nói đấy là sự vô trách nhiệm, vô lương tâm của những người làm công tác chuyên môn. Điều tôi day dứt, trăn trở nhất trong vụ án này là đến nay vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân dẫn đến cái chết của ông Ch.. Và đương nhiên điều này thuộc về trách nhiệm của cơ quan pháp y tỉnh Thuận Hải. Sau khi bị can Đinh Hùng được trả tự do, nhiều người nói tôi giỏi thật, tôi cười và trả lời: “Tôi không phải là người giỏi, giỏi nghiệp vụ không bằng có cái tâm. Quả thật tôi cùng một số anh em đồng nghiệp rất vất vả mới minh oan cho được một con người".

Kể đến đây, nét mặt ông Hùng buồn rầu nói: "Cuộc sống thật trớ trêu, đôi khi cùng một sự việc, nhưng đối với người này là may mắn, còn đối với người khác lại là sự hụt hẫng, bất hạnh. Lúc đó bị can Đinh Hùng được trả tự do thì gia đình, vợ con ông Ch. lại đau khổ, thất vọng vô cùng. Bởi rốt cục không biết kẻ nào đã gây ra cái chết tức tưởi của ông Ch, hay ông chết vì nguyên nhân gì? Sau khi yêu cầu VKSND tỉnh Thuận Hải ra quyết định trả tự do cho bị can Đinh Hùng, đồng thời tôi ra quyết định yêu cầu lãnh đạo tỉnh Thuận Hải kỷ luật nghiêm khắc đối với toàn bộ ekip pháp y, đặc biệt là người đứng đầu. Chỉ vì sự tắc trách của họ mà đã làm oan một người vô tội".

Từ vụ việc cụ thể trên, ông Vũ Việt Hùng đã đưa ra bài học: Vai trò của kiểm sát viên khi được phân công nghiên cứu hồ sơ trong các vụ án nói chung, đặc biệt, các vụ án mạng có kết luận khám nghiệm tử thi nói riêng. Kiểm sát viên luôn luôn phải là người giám sát các cơ quan tiến hành tố tụng, quan trọng hơn là phải tìm ra được những nguyên nhân mâu thuẫn của vụ án để từ đó đi đến một kết luận thật chính xác.

Nhiệm vụ của cơ quan pháp y là giải phẫu, đi tìm nguyên nhân gây nên cái chết cho nạn nhân phải tuyệt đối cẩn trọng, khách quan, chính xác. Hơn 20 năm qua kể từ khi ông tham gia vào vụ án, dù ông Đinh Hùng đã được chứng minh không liên quan đến cái chết của nạn nhân Ch., nhưng nguyên nhân dẫn đến cái chết của ông Ch. vẫn luôn khiến ông trăn trở...        

Lương Liễu