TS Nguyễn Xuân Anh, Phó Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu (Viện Khoa học Công nghệ), người từng nhiều năm nghiên cứu về hiện tượng giông, sét cho biết: "Việt Nam nằm trong tâm giông châu Á, một trong ba tâm giông của thế giới có hoạt động giông sét mạnh. Ở nước ta, hàng năm có thể có tới 2 triệu cú sét đánh xuống đất".
TS Nguyễn Xuân Anh, Phó Viện Trưởng Viện Vật lý Địa cầu (Viện Khoa học Công nghệ)
Cũng theo TS Anh, rất nhiều công trình, đường dây tải điện, kho tàng, các thiết bị ngành bưu chính viễn thông, thiết bị nghiên cứu khoa học, thiết bị điện tử đã bị sét đánh hỏng gây thiệt hại rất lớn. Ngoài thiệt hại về kinh tế, sét còn gây thiệt hại về người.
Nhiều người dân cho rằng, ở trong nhà sẽ an toàn khi bị sét đánh. Tuy nhiên, theo TS Anh, nếu ngôi nhà không có hệ thống chống sét an toàn thì nhiều khả năng sẽ bị "dính đòn". Tia sét có thể lan truyền qua đường dây điện hoặc dây điện thoại gây nguy hiểm cho người trong nhà. Thực tế, đã có không ít trường hợp nhiều người ngồi trong nhà vẫn bị sét đánh tử vong. Có trường hợp hai bố con đang ngủ trưa trong nhà bị sét đánh chết (Cao Bằng), hay tại huyện Yên Định (Thanh Hóa) một người bị sét đánh chết và 5 người khác bị thương khi đang ngồi xem ti vi trong nhà.
Ngoài gây thiệt hại về người, sét còn gây tâm lý hoang mang cho dân chúng. Tại Cổ Dũng (Hải Dương) mỗi lần sét đánh, một số người lại mang cơm ra sân thắp hương, miệng lầm rầm khấn vái. Họ tin rằng, "trời đánh tránh miếng ăn", nếu "thành ý" ông trời sẽ tha. Hay tại Sơn Lộc (Hà Tĩnh), nhiều người không dám ra khỏi nhà lúc trời mưa vì sợ ông trời "bắt tội".
Theo TS Nguyễn Xuân Anh, sét đánh tiếp xúc hay tạt ngang đều rất nguy hiểm. Tuy nhiên, sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất. Theo thống kê, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân.
TS Anh cũng cho biết, mức độ ảnh hưởng của sét nằm trong tầm từ 1 đến 1,5 km, tùy vật cản. Sét là hiện tượng ngẫu nhiên cho nên không có vị trí an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên, việc chủ động đề phòng tránh sét có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh. Khi trời sắp xảy ra giông, chỗ an toàn để tránh sét là tòa nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét. Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước; không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.
Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt... Không đứng thành nhóm người gần nhau.
Nếu cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất. Sau khi nghe thấy tiếng sét 30 phút thì có thể trở lại làm việc bình thường.
Anh Đức
