Mỹ có mục đích ngầm khi châm ngòi chiến tranh thương mại với Trung Quốc?

Cuộc chiến không có người thắng

“Chúng tôi sẽ làm rõ với bất kỳ quốc gia nào ép buộc các công ty Mỹ chuyển giao những công nghệ có giá trị như một điều kiện để tiếp cận thị trường”, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với các phóng viên tại Washington sau khi ông ký “Biên bản ghi nhớ Tuyên bố về luật, chính sách, thực thi và hành động liên quan tới sở hữu trí tuệ, đổi mới và công nghệ với Trung Quốc”.

Biên bản trên yêu cầu xác định xem có luật, chính sách hoặc hành động nào của Bắc Kinh phân biệt đối xử, gây hại cho các nhà đầu tư, công ty Mỹ hay không.

“Mỹ sẽ đấu tranh chống hàng giả và vi phạm bản quyền, những vấn nạn đang cướp đi việc làm ở Mỹ. Chúng tôi sẽ thực thi nguyên tắc thương mại công bằng, tạo nên một nền tảng có trách nhiệm và bảo vệ những người Mỹ đã bị lãng quên trong hệ thống thương mại toàn cầu, những người mà lợi ích của họ không được chú ý tới”, người đứng đầu Nhà Trắng nhấn mạnh.

Đại diện Thương mại Robert Lighthizer của Mỹ là người được ông Trump giao nhiệm vụ trực tiếp điều tra vụ việc lần này. Quyết định của Tổng thống Trump nhận được sự ủng hộ tích cực của phòng Thương mại Mỹ, trong bối cảnh một loạt công ty đang phải đối mặt với nạn hàng giả và chuyển giao công nghệ trái phép ở Trung Quốc. Từ công ty sản xuất bật lửa Zippo cho tới các hãng chế tạo vũ khí quốc phòng như Lockheed Martin đều gặp thách thức do vấn nạn trên.

“Trung Quốc phải chấm dứt việc ép buộc chuyển giao công nghệ và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các quốc gia khác tại Trung Quốc. Nếu mối quan hệ Mỹ-Trung là đôi bên cùng có lợi thì các công ty Mỹ cũng phải được tiếp cận một cách an toàn với thị trường Trung Quốc, giống như những gì công ty Trung Quốc đang được hưởng ở Mỹ”, phòng Thương mại Mỹ tuyên bố trước khi ông Trump ký kết biên bản ghi nhớ.

 Có nhiều ý kiến cho rằng, cuộc điều tra của Washington có thể sẽ dẫn tới việc Mỹ trừng phạt Bắc Kinh. Vì vậy, trước đó, Trung Quốc đã tỏ ý không hài lòng với quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Trong một bài xã luận được xuất bản trước khi ông Trump ký biên bản ghi nhớ chỉ đạo điều tra, hãng thông tấn Tân Hoa Xã của Trung Quốc cho rằng, quyết định của Mỹ sẽ “gây tổn hại cho quan hệ thương mại Trung Quốc – Mỹ và cuối cùng là thiệt hại cho chính người tiêu dùng Mỹ”.

Công cụ gây sức ép?

Trước đó trong cùng ngày, bà Hoa Xuân Doanh, người phát ngôn bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng về vấn đề này: “Một cuộc chiến tranh thương mại không có kết quả, không có người chiến thắng, tất cả sẽ thua cuộc. Tôi tin rằng, Trung Quốc và Mỹ nên tiếp tục phối hợp vì sự phát triển các quan hệ kinh tế và thương mại song phương”.

Theo Giáo sư quan hệ quốc tế Arthur Waldron tại đại học Pennsylvania (Mỹ), cuộc điều tra của Nhà Trắng có thể “dẫn tới căng thẳng và gây ra đau đớn” đối với những công ty đang đầu tư ở Trung Quốc.

Theo các quan chức cấp cao của Nhà Trắng, cuộc điều tra này có thể kéo dài tới một năm, sau đó có thể là một cuộc đàm phán giữa hai bên về những hành động nhằm khắc phục những rào cản trong thương mại hoặc cả hai nước sẽ tiếp tục tranh chấp và phải nhờ sự can thiệp của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Động thái của Nhà Trắng diễn ra giữa lúc ông Trump đang thúc giục Trung Quốc hành động nhiều hơn, nhằm đối phó với chương trình tên lửa và hạt nhân của Triều Tiên. Tuy nhiên, giới chức Mỹ cho hay, ý định điều tra Trung Quốc “không liên quan” tới vấn đề Triều Tiên.

Bên cạnh đó, bà Hoa Xuân Doanh cho rằng, quyết định của ông Trump nhằm tạo sức ép với Bắc Kinh về Bình Nhưỡng.

“Vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên và thương mại Mỹ-Trung hoàn toàn khác nhau. Thật không phù hợp khi lấy một vấn đề làm công cụ gây sức ép lên một vấn đề khác”, người phát ngôn bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu quan điểm.

Tờ China Daily của Trung Quốc phân tích Mỹ đang đối xử bất công khi trút trách nhiệm thuyết phục Bình Nhưỡng lên vai Trung Quốc. 

Xem thêm: Liệu Nga có "thế chân" Mỹ ở Afghanistan?

D.T