Tàu chở ngũ cốc rời cảng ở Ukraine (ảnh: Reuters)
Hôm 29/10, Nga thông báo đình chỉ thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen. Phía Nga cho hay, họ không thể tiếp tục bảo đảm an ninh ở vùng biển này sau khi quân đội Ukraine phóng máy bay không người lái (UAV) tấn công cảng Sevastopol (bán đảo Crimea).
Bộ Ngoại giao Nga nhấn mạnh, thời gian thỏa thuận bị đình chỉ là “không xác định”.
Ngay sau khi thông báo từ Nga được đưa ra, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên tiếng chỉ trích, gọi đây hành động “hoàn toàn thái quá”.
“Không có lợi ích gì sau động thái của họ. Liên hợp quốc đã cố gắng thương lượng để đạt được thỏa thuận đó và Nga đặt dấu chấm hết cho tất cả”, ông Biden nói trong cuộc họp báo ở bang Delaware.
Kể từ khi Nga và Ukraine ký thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian hôm 22/7, hơn 9 triệu tấn ngô, lúa mì, hạt hướng dương, đậu nành… Đã được xuất khẩu. Thỏa thuận này hết hạn vào ngày 19/11.
Phát biểu hôm 29/10, Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết, động thái đình chỉ thỏa thuận của Nga là “vô lý” và đề nghị phương Tây, Liên hợp quốc phản ứng mạnh.
“Hành động của Nga có thể làm gia tăng nguy cơ xảy ra nạn đói ở châu Phi, châu Á”, Reuters dẫn lời ông Zelensky.
“Ý định của Nga không phải mới có vào hôm nay. Họ đã bắt đầu làm trầm trọng vấn đề từ hồi tháng 9, khi chặn một số tàu chở lương thực của chúng tôi”, ông Zelensky cáo buộc.
Tổng thống Ukraine cũng kêu gọi các nước thành viên G20 loại Nga khỏi nhóm.
Nga cáo buộc Ukraine sử dụng UAV tấn công Hạm đội Biển đen ở Sevastopol (ảnh: Reuters)
Trong khi đó, Ngoại trưởng Dmytro Kuleba cho rằng, không có vụ tấn công bằng UAV nào ở Sevastopol hôm 29/10 và Nga chỉ đang “viện cớ” để đình chỉ thỏa thuận.
“Tôi kêu gọi quốc tế yêu cầu Nga ngừng chơi đùa và tuân thủ nghĩa vụ của họ”, ông Kuleba phát biểu.
Trong một thông báo, Liên minh châu Âu (EU) kêu gọi “tất cả các bên kiềm chế hành động đơn phương” để tránh ảnh hưởng đến thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc. EU nhấn mạnh thỏa thuận này là rất quan trọng để bảo đảm an ninh lương thực toàn cầu.
Ông Stephane Dujarric, phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, đã kêu gọi các bên cố gắng tiếp tục thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc. Ông Dujarric lưu ý, Liên hợp quốc đang liên hệ với giới chức Nga để tìm hiểu tình hình.
“Điều quan trọng nhất là các bên phải kiềm chế bất kỳ hành động nào có thể ảnh hưởng đến Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen. Đây là một nỗ lực nhân đạo quan trọng”, ông Stephane Dujarric nói.
Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Dmitry Patrushev cho biết, Nga sẵn sàng cung cấp miễn phí tới 500.000 tấn ngũ cốc cho các nước nghèo trong 4 tháng tới, với sự hỗ trợ từ Thổ Nhĩ Kỳ. Mục tiêu là thay thế nguồn cung cấp ngũ cốc từ Ukraine.
Cả Nga và Ukraine đều là những nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới. Hiện Thổ Nhĩ Kỳ, một bên trung gian trong thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc, vẫn chưa lên tiếng.
Vương Nam – Reuters
