Rất nhiều tờ báo đã phân tích đến ngọn ngành nguồn cơn hành động của tài xế trong vụ này. Không ít tờ báo đều nhận định và phản ánh nhận thức, suy nghĩ của nhiều tài xế khi đưa ra những bất cập của luật pháp trong việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng và cả những quy định bồi thường “không quá 2 mạng người”.
Thông tin vụ việc Công an quận 2, TP.HCM cho biết, tài xế xe đầu kéo bị tình nghi cố tình cán chết người tại vòng xoay Mỹ Thủy (quận 2) đã đầu thú tại cơ quan công an. Tại cơ quan công an, tài xế xe đầu kéo khai tên Dương Quý (30 tuổi, quê tỉnh Đồng Nai). Trước đó, khoảng 11h ngày 26/10, tài xế Quý lái xe đầu kéo 60C-368.06 kéo rơ mooc 60R-025.02 đi trên đường Võ Chí Công hướng từ cầu Phú Mỹ về quận 9. Khi đến giao lộ Nguyễn Thị Định - Võ Chí Công (vòng xoay Mỹ Thủy, phường Thạnh Mỹ Lợi, quận 2) thì xảy ra va chạm với xe máy do ông Lê Xuân Th. (68 tuổi, ngụ tỉnh Thanh Hóa) cầm lái chạy cùng chiều. Khi cơ quan chức năng đến hiện trường thì ông Th. đã tử vong. Theo lời khai ban đầu của Quý, khi xảy ra tai nạn, Quý mở buồng lái xuống xe bỏ chạy khỏi hiện trường. Tuy nhiên, một số bảo vệ của công trình gần đó đã giữ Quý lại. Họ yêu cầu Quý di chuyển xe để kéo ông Th. ra do ông Th. còn mắc kẹt bên dưới xe đầu kéo. Lúc này, tài xế Quý quay lại leo lên xe, nhưng do luống cuống nên điều khiển xe đầu kéo tới lui. Nghe tiếng người dân kêu la, tài xế Quý mở cửa buồng lái nhảy xuống đường bỏ chạy khỏi hiện trường. Tài xế Quý đi đến đội CSGT Cát Lái đầu thú và đội CSGT Cát Lái bàn giao lại cho Công an quận 2. Theo Công an quận 2, qua trích xuất hình ảnh camera, sau khi xảy ra vụ va chạm, ông Th. còn kẹt bên dưới xe đầu kéo. Tài xế Quý có xuống xe đi khỏi hiện trường, sau đó quay lại điều khiển xe tới lui, rồi xuống xe lần nữa rời khỏi hiện trường. |
Theo quan điểm của cá nhân tôi, đó chỉ là một phần của tảng băng chìm. Sẽ không có một pháp luật nào đáp ứng và phản ánh toàn diện những lĩnh vực điều chỉnh của xã hội. Nhận thức về một bộ luật đầy đủ, hoàn thiện, chính xác, vĩnh cửu là một sự hoang tưởng của chủ nhân nhận thức ấy.
Luật Dân sự khi đưa ra những quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đã có sự tính toán cụ thể trong điều kiện, hoàn cảnh kinh tế xã hội khi nó được thông qua. Cần phải khẳng định chắc chắn rằng không có một con số cụ thể chính xác tuyệt đối là một mạng người phải trả bao nhiêu tiền?
Nó còn phụ thuộc vào nhân thân của nạn nhân: Người giàu - người nghèo; cán bộ - dân thường; người có thu nhập cao - người chưa có việc làm. Không lẽ luật định giá làm chết cán bộ, người giàu, người có mức thu nhập cao thì phải bồi thường nặng hơn những người còn lại?! Vậy thì còn đâu tính bình đẳng vốn là nguyên tắc tối thượng của pháp luật.
Chính vì vậy, tôi muốn nói rằng, đừng đổ tại luật là cơ chế gây ra hành vi một cách siêu hình.
Hãy nhớ, đạo đức con người mới là yếu tố quyết định.
Trường hợp lái xe cố tình cán chết người bị tai nạn (không phải trường hợp duy nhất này) đó là biểu hiện của sự thoái hóa về nhân cách, đạo đức. Chưa biết lỗi thuộc về ai trong các vụ va chạm, tai nạn giao thông. Nhưng trong hoàn cảnh ấy, điều tối giản là bằng mọi cách phải cứu người bị nạn đã bị bỏ qua một cách phũ phàng.
Chưa cần biết đúng sai, hãy nói lời xin lỗi, lời hỏi thăm, thể hiện sự quan tâm và thậm chí cấp cứu nạn nhân bằng mọi cách, đúng sai nói sau. Nếu hai bên không tự phân xử hãy nhờ đến các cơ quan chức năng can thiệp. Đấy mới là biểu hiện của sự văn minh.
Thấy tai nạn, xúm vào xem nhưng không giúp, tranh thủ hôi của của người bị nạn, thờ ơ bỏ đi như không biết, hỉ hả bình luận, chụp ảnh khoe trên mạng xã hội là hành vi biểu hiện của những con người vô cảm.
Quan ngại còn rất nhiều vụ việc khác tương tự đã không may mắn được phát hiện. Xét thấy, nếu đổ tại luật là nguyên nhân duy nhất, sử dụng luật là phương án duy nhất để giải quyết vấn đề trên là không hợp lý.
Vì vậy, yếu tố cốt lõi là xây dựng đạo đức người lái xe, doanh nghiệp sử dụng lái xe. Thực tế cho thấy rất nhiều lái xe có cư xử văn minh, nhân văn khi có va chạm, tai nạn xảy ra. Yếu tố đạo đức công dân là yếu tố căn bản để tạo ra hành vi, nếu biết quan tâm, biết yêu thương con người, biết tôn trọng cá nhân khác thì người lái xe có cách cư xử lựa chọn khác khi có tai nạn xảy ra. Luật suy cho cùng cũng chỉ là một yếu tố để giáo dục công dân.
Trước đây chưa có luật, con người đã được điều chỉnh bằng những quy phạm đạo đức, quy tắc nghề nghiệp. Thiết nghĩ, nên giống như nghề y, nghề giáo, nghề lái xe cũng cần xây dựng bộ quy tắc nghề nghiệp, quy tắc ứng xử và xử lý tình huống cho người làm nghề. Và quan trọng hơn, phải có sự giáo dục nhận thức, đạo đức cho lái xe, đặc biệt với những tài xế trẻ tuổi.
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
Nguyễn Văn Hiếu