Bí quyết thành công của nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Chiến

Đam mê từ thuở thiếu thời

Nguyễn Chiến sinh năm 1945, trong một gia đình kinh doanh ở Hà Nội. Mặc dù trong gia đình không có ai theo nghiệp nhiếp ảnh nhưng niềm đam mê nhiếp ảnh đã khắc sâu vào trong tâm chí của Nguyễn Chiến ngay từ thuở thiếu thời. Tuy vậy, sống giữa lúc đất nước chìm trong lửa đạn của thực dân, Nguyễn Chiến đã tạm gác lại niềm đam mê của mình để lao vào công cuộc đấu tranh bảo vệ sự hoà bình độc lập dân tộc.

Trở về từ chiến trường, năm 1977 Nguyễn Chiến được điều động vào Nam công tác tại UBND quận Bình Thạnh (TP.HCM). Cùng với công việc của một viên chức Nhà nước, cuộc sống của cả gia đình ông cứ thế trôi đi trong sự bình yên và đầy ắp những tiếng cười. Mặc dù miệt mài với công cuộc xây dựng đất nước trong thời kì đổi mới nhưng Nguyễn Chiến vẫn không một phút giấy từ bỏ niềm đam mê nhiếp ảnh của mình. Hoàn thành công việc của một cán bộ Nhà nước khi về hưu, ông quyết định tham gia vào CLB nhiếp ảnh người cao tuổi tại TP.HCM để bắt đầu tìm hiểu nghệ thuật nhiếp ảnh.

NS Nguyễn Chiến bên tác phẩm Làm sạch môi trường

Ông tậm sự: "Lúc đó, ngoài niềm đam mê, tôi chỉ nghĩ làm sao đó ở tuổi già, mình có một sân chơi mang tính văn hoá nghệ thuật. Vì thế, để biết được tất cả những kĩ thuật, kiến thức liên quan đến nhiếp ảnh, tôi đã không ngại học hỏi các thành viên trong CLB dù là các vị lão thành hay những người trẻ tuổi. Thậm chí, nhiều lần, tôi còn thức trắng đêm cùng chiếc máy tính để tìm ra chân lí có được một tác phẩm ảnh đẹp.

Lòng quyết tâm và niềm đam mê cháy bỏng đã đem lại những thành công bước đầu cho NS Nguyễn Chiến. Năm 2004, Nguyễn Chiến đã có được tác phẩm đầu tay của mình mang tên bừng sáng ghi lại hình ảnh những ánh sáng của nhà thờ Đức Bà trong đêm giáng sinh. Tác phẩm này sau khi được đánh giá cao đã đăng trên báo. Trong khi đó, nhiều người trong CLB có thâm niên công tác nhiều năm nhưng vẫn không chụp được. Nhiều thành viên trong CLB nhiếp ảnh Người cao tuổi vẫn trầm trồ khen ngợi trước những góc sáng tạo lạ trong các tác phẩm ảnh của NS Nguyễn Chiến.

Để nâng cao tay nghề cho mình, NS Nguyễn Chiến không ngừng miệt mài với công việc đi sáng tác bất cứ nơi đâu. Dường như niềm đam mê đã ăn vào trong máu của mình nên cứ có thời gian là lại đi mà không kể ngày hay đêm. "Nhiều lúc tôi bỏ bê công việc gia đình cho vợ con rồi khăn gói lên đường cùng chiếc máy ảnh. Với phương châm học thầy không tày học bạn, đi một ngày đàng học một sàng khôn, tôi luôn lắng nghe những chia sẻ kinh nghiệm cũng như góp ý của bạn bè, đồng nghiệp và các thành viên trong CLB để trau dồi cho mình những kinh nghiệm quý giá về nhiếp ảnh. Cứ như thế, niềm đam mê đã đưa bước chân tôi đến mọi miền đất nước, kể cả những vùng núi non hiểm trở để mang về những hình ảnh đẹp của quê hương", ông cho biết.

Nhớ lại những ngày đầu tiên bước vào sân chơi nhiếp ảnh, ông cười và nói: "Những cuộc hành trình đi sáng tác khắp nơi đã giúp cho tôi có những bước tiến nhất định về nghiệp vụ. Nó đã mang lại cho mình nhiều kinh nghiệm trong quá trình sáng tạo từng góc độ ảnh. Đồng thời, việc đi khắp nơi sáng tác giúp tôi hiểu hơn về văn hoá, phong tục của mỗi vùng quê, hiểu được sự giản dị mà đầy chân thật của những người nông dân chân lấm tay bùn".

Tác phẩm Món quà của biển

Bí quyết thành công

Mặc dù sinh hoạt tại CLB nhiếp ảnh người cao tuổi TP.HCM chưa được bao lâu nhưng NS Nguyễn Chiến được mọi người tin tưởng và giao cho ông giữ chức vụ là Phó chủ nhiệm thường trực của CLB. Ông tâm sự: "Tôi tự thấy mình là người nhỏ bé đứng trước những cây đa, cây đề có tuổi đời, tuổi nghề và kinh nghiệm lâu năm. Điều đó đã trở thành một áp lực không nhỏ đối với tôi khi được giao trọng trách ở nơi đây. Chính vì thế, tôi nghĩ mình cần phải có một cái nhìn chiến lược bởi nếu không khéo thì không thể nào lãnh đạo được những người vừa có nghiệp vụ, có tuổi nghề, tuổi cầm máy hơn mình".

Nhắc đến những khó khăn khi bước chân vào và gắn bó với nghề, ông nói: "Những khó khăn về kinh tế cũng là một áp lực không nhỏ đối với mỗi người khi bước chân vào làng nghề nhiếp ảnh nghệ thuật. Nếu vì động cơ kinh tế mà dấn thân vào nghề nhiếp ảnh nghệ thuật thì người cầm máy sẽ không thể thu được kết quả như những gì mình mong đợi. Với bản thân mình, để đi đến cuối cùng của niềm đam mê, tôi luôn tìm mọi cách để tìm ra những kĩ thuật tốt nhất tạo nên một tấm ảnh đẹp. Chính vì vậy, tôi luôn phải điều hoà mọi thứ đặc biệt là về vấn đề kinh tế để không ảnh hưởng tới công việc sáng tác của mình. Bên cạnh đó, tôi luôn lấy tinh thần sáng tạo và niềm đam mê học hỏi để đi đến đích cuối cùng của niềm đam mê.

NS Nguyễn Chiến cho biết: "Để chụp được những khoảnh khắc làm nên vẻ đẹp tự nhiên của một tấm ảnh, người cầm máy như tôi đã phải mang hết tâm trí vào bức ảnh mà mình muốn chụp. Đồng thời trong quá trình sáng tác, người cầm máy phải biết sáng tạo để làm nên những tác phẩm vô giá. Điều đó giúp tôi tạo ra được những tiểu tác mang cái hồn và giá trị đặc sắc của của mỗi tác phẩm.

Chẳng hạn trong tác phẩm ảnh nụ cười hy vọng, NS Nguyễn Chiến đã ghi lại được hình ảnh một cậu bé người dân tộc sống trong điều kiện kinh tế nghèo khổ, bên ngôi nhà tuềnh toàng rách rưới. Thế nhưng, nụ cười hy vọng luôn hướng về tương lai của cậu bé đã xoá nhoà đi những khó khăn, tràn đầy niềm tin yêu với cuộc sống tương lai. Điều này đã làm cho bức ảnh trở thành một tác phẩm đặc sắc và có giá trị nhân văn cao. Hay trong tác phẩm Đường hầm vào thuỷ điện Ialy, NS Nguyễn Chiến đã phát hiện ra đường cong tuyệt vời phản chiếu những người lao động trong hầm giống như một đoàn quân hùng hậu nhưng thực tế thì chỉ có vài người. Có thể nói quá trình tạo nên một tác phẩm ảnh đẹp đó là cả một nghệ thuật mà người cầm máy cần có nhiều sáng tạo để những tác phẩm của mình có nhiều giá trị độc đáo hơn.

Tuy nhiên, ông cũng cho biết: "Trong quá trình sáng tác, tôi mắc phải những lỗi đời thường mà nếu không đi sáng tác thì không thể nào biết được mình lại có những lỗi sai cơ bản như thế. Đó chính là lần tôi đi chụp hình ba nhà sư đi khất thực nhưng lại sắp xếp cho các nhà sư đi hàng ngang. Mặc dù tấm ảnh khá đặc sắc và thể hiện được vẻ đẹp hài hoà của thiên nhiên, con người nhưng tấm ảnh không được công nhận là tác phẩm có giá trị vì sự vô lí khi sắp xếp cho các nhà sư đi thành hàng ngang. Trong khi theo nguyên tắc, các nhà sư đi khất thực phải đi theo hàng dọc. Đó là bài học quý giá mà tôi không thể nào quên được trong chặng đường sáng tác của mình. Nó giúp tôi lớn dần trong nghề và có những sáng tạo tự nhiên hơn. Nhưng niềm đam mê đã giúp tôi vượt qua tất cả những khó khăn, trở ngại ngay từ những ngày mới chập chững vào nghề".

Hơn 10 năm gắn bó với nghề nhiếp ảnh, ông khẳng định: "Nghệ thuật nhiếp ảnh đem lại cho công chúng thưởng lãm những tấm ảnh đẹp của quê hương đất nước. Nó định hướng cho con người đi đến vẻ đẹp chân  thiện  mỹ, làm đẹp thêm cho đời sống tinh thần ngày càng phong phú, đa dạng hơn. Đồng thời, sự thành công của nhiếp ảnh nghệ thuật ca ngợi những bàn tay vàng đem lại những sản vật quý giá cho xã hội. Niềm đam mê cháy bỏng đã giúp ông lãng quên tuổi tác của mình và có mặt khắp mọi miền đất nước để sáng tác và sáng tạo.                                   

Thơ Trịnh