Nhiều trường đại học top đầu cũng muốn trở thành đại học

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT hiện nay, cả nước có 6 đại học, trong đó có 2 đại học quốc gia gồm: Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia Tp.HCM; 4 đại học vùng, tương đương vùng thuộc Bộ GD&ĐT gồm: Đại học Thái Nguyên, Đại học Huế, Đại học Đà Nẵng và Đại học Bách khoa Hà Nội.

Hiện cả nước hiện có 267 cơ sở đào tạo bậc đại học (chưa tính khối an ninh quốc phòng). Với quyết định của Thủ tướng, Đại học Bách khoa Hà Nội là đơn vị đầu tiên chuyển từ trường đại học thành đại học sau khi Luật Giáo dục đại học sửa đổi, bổ sung năm 2018 và Nghị định 99 năm 2019 có hiệu lực. Sau Đại học Bách khoa Hà Nội, hiện nhiều trường đại học lớn cũng đã có lộ trình tiến đến đại học.

Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM: Tháng 5/2021, Hội đồng trường Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM đã thông qua Đề án tái cấu trúc trường đại học này thành đại học đa ngành. Trong đó, giai đoạn 1 (2021 - 2025) hình thành Đại học UEH đa ngành, đa lĩnh vực về kinh tế, kinh doanh quản lý, khoa học xã hội và công nghệ trên cơ sở tái cấu trúc Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM hiện nay, với 3 trường thành viên. Các trường thành viên trực gồm: Trường Kinh doanh, Trường Kinh tế - Luật và Quản lý nhà nước, Trường Công nghệ và Thiết kế. Theo lộ trình, trong giai đoạn 2022 - 2025, trường sẽ trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt đề án thành lập Đại học Kinh tế Tp.HCM. Tiếp theo, giai đoạn 2026 - 2030 thành lập trường Quốc tế, nâng cấp Phân hiệu Vĩnh Long thành trường đại học của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Từ cuối tháng 10/2021, Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM chính thức công bố thành lập 3 trường thành viên thuộc trường, gồm: Trường Kinh doanh UEH; Trường Kinh tế, luật và quản lý nhà nước UEH; Trường Công nghệ và thiết kế UEH. Với việc ra mắt 3 trường này, Trường Đại học Kinh tế Tp.HCM đã bắt đầu mô hình trường trong trường đại học và sau đó tiếp tục các công việc thực hiện đề án tái cấu trúc. Theo lộ trình, giai đoạn 2022 - 2025 trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt Đề án thành lập Đại học UEH.

Trường Đại học Cần Thơ:  Tương tự, Trường Đại học Cần Thơ cũng có chủ trương phát triển thành đại học gồm nhiều trường thành viên. Tháng 6/2021, Hội đồng trường Trường Đại học Cần Thơ đã ban hành Nghị quyết 34 phê duyệt chủ trương chuyển Trường Đại học Cần Thơ thành Đại học Cần Thơ. Nghị quyết này giao hiệu trưởng xây dựng đề án và hoàn thiện các thủ tục pháp lý trình các đơn vị chức năng có thẩm quyền quyết định. Nghị quyết này đã được Hội đồng trường Trường Đại học Cần Thơ nhiệm kỳ 2020 - 2025, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 25/6/2021 và có hiệu lực kể từ ngày ký.

Trước đó đầu tháng 7/2021, Hội đồng trường Trường Đại học Cần Thơ tiếp tục có Nghị quyết 36 phê duyệt chủ trương thành lập 4 trường thuộc Trường Đại học Cần Thơ, gồm: Trường Kinh tế trên cơ sở khoa kinh tế; Trường Bách khoa trên cơ sở khoa công nghệ; Trường Nông nghiệp trên cơ sở khoa nông nghiệp và Trường Công nghệ thông tin và truyền thông trên cơ sở khoa công nghệ thông tin và truyền thông. Nghị quyết giao hiệu trưởng xây dựng đề án thành lập 4 trường và trình hội đồng trường quyết định.

Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội: Đây là một trong những cơ sở đào tạo có định hướng phát triển thành đại học. Từ tháng 12/2021, Hội đồng trường Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã ban hành nghị quyết thành lập Trường Ngoại ngữ - Du lịch. Đây là trường đầu tiên được thành lập trong Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, trên cơ sở nhập Khoa Ngoại ngữ (thành lập năm 2005) và Khoa Du lịch (thành lập năm 2000). Tuy nhiên, theo một cán bộ lãnh đạo của trường, lộ trình chuẩn bị các điều kiện để chuyển lên ĐH của Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội được xác định là đến 2025, từ năm 2026 nếu thấy ổn thì mới tính đến việc trở thành đại học.

Trường đại học Kinh tế quốc dân: PTS.TS. Phạm Hồng Chương, Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho biết, trong kế hoạch 5 năm tới, trường định hướng chiến lược để trở thành đại học. Trong cơ cấu của Đại học Kinh tế Quốc dân sẽ có ít nhất 3 trường thành viên: Trường Kinh tế, Trường Kinh doanh và Trường Khoa học công nghệ.

Bên cạnh đó, GS Hoàng Văn Cường, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế quốc dân cho biết trường này cũng đang có hướng phát triển trở thành đại học đa ngành, đa lĩnh vực. Quá trình này phụ thuộc vào việc xây dựng, phát triển các trường thuộc hoặc trực thuộc (theo Nghị định 99/2019/NĐ-CP thì phải có ít nhất 3 trường thuộc trường đại học). Trường này vốn có 2 lĩnh vực có bề dày truyền thống trong đào tạo, nghiên cứu, là kinh tế - quản lý và quản trị kinh doanh. Hiện nay trường đã hình thành và thúc đẩy phát triển lĩnh vực thứ ba là đào tạo công nghệ trong quản lý. Khi đã đủ các điều kiện năng lực nội tại, để mỗi lĩnh vực này vươn lên thành những lĩnh vực đào tạo độc lập thì sẽ thành lập 3 trường, sau đó thì mới tính đến chuyện chuyển từ Trường Đại học Kinh tế quốc dân thành ĐH Kinh tế quốc dân.

Trường Đại học Ngoại thương: PGS Phạm Thu Hương, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương, chia sẻ chiến lược phát triển của nhà trường là theo hướng đại học đa ngành, đa lĩnh vực, và có lộ trình phát triển phù hợp với mục tiêu đặt ra trong chiến lược. Tuy trường chưa có kế hoạch thay đổi về mặt tổ chức, nhưng hiện trường đã đa dạng hóa ngành, lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu. Hiện tại, trường đã đào tạo 3 lĩnh vực: ngôn ngữ, kinh tế - kinh doanh - tài chính, luật. Trong 5 năm tới, trường sẽ mở mới và tuyển sinh một số ngành trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, khoa học máy tính. Trường đang chuẩn bị nguồn lực cho hướng phát triển này. “Nhưng trong 1 - 2 năm sắp tới Trường ĐH Ngoại thương chưa tính mở trường trực thuộc, trường thành viên là bởi trường hướng tới phát triển bền vững, chỉ thành lập trường khi mà việc này là nhu cầu tự thân phát triển của các lĩnh vực đào tạo, nghiên cứu đó”, PGS Hương nói.

Trường Đại học Nông Lâm Tp.HCM: Chưa triển khai nhưng Trường Đại học Nông Lâm Tp.HCM cũng từng vạch ra chiến lược phát triển lâu dài theo mô hình một đại học với 4 trường thành viên gồm: Trường Nông nghiệp, Trường Công nghệ, Trường Kinh tế và phát triển, Trường Khoa học.

PGS-TS Huỳnh Thanh Hùng, quyền Hiệu trưởng trường đại học này cho biết đến thời điểm hiện tại trường vẫn có chủ trương phát triển theo định hướng chiến lược này. Hiện trường đã có những điều kiện cơ bản về sự đa dạng ngành nghề, quy mô đào tạo và số lượng chương trình đào tạo tiến sĩ. Tuy nhiên, trường chưa bắt đầu việc xây dựng đề án do chưa thực hiện tự chủ và còn những khó khăn nhất định về cơ sở vật chất.

Trường Đại học Y Dược Tp.HCM: Trường này cũng từng có đề án gửi Bộ Y tế về việc phát triển thành một Đại học Sức khỏe với các trường thành viên.

Chuyên gia đưa ra nhận xét

Theo TS. Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng, nét nổi trội của các đại học đa lĩnh vực là bao quát được nhiều lĩnh vực đào tạo khác nhau nên cho phép huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống để giải quyết nhiệm vụ to lớn về đào tạo và nghiên cứu khoa học mà một trường đại học chuyên ngành không thể đảm đương nổi. Đồng thời tạo cơ hội cho từng giảng viên đi sâu vào chuyên môn của mình, cho phép người học được lựa chọn người thầy giỏi nhất.

Tất cả đại học đa lĩnh vực phải được tổ chức như một chỉnh thể thống nhất, đặc biệt trong lĩnh vực đào tạo, với một hệ thống quản trị 3 cấp là: Đại học, trường và khoa. Tức là theo mô hình các University của Hoa Kỳ.

Cũng theo TS. Lê Viết Khuyến, mô hình đại học đa lĩnh vực là mô hình phổ biến trên thế giới, đặc biệt tại Anh quốc, Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Thái Lan... Mô hình đại học cũng cho phép nhà trường mở ra các chương trình liên ngành một cách nhanh nhất. Bởi vậy, đại học đa lĩnh vực thường được nhiều nước trên thế giới ưu tiên lựa chọn.

Trúc Chi (theo Thanh Niên, Sức khỏe & Đời sống, Lao Động)