Nơi “đất chết” hồi sinh

Nơi “đất chết” hồi sinh

Thứ 5, 27/12/2012 | 23:49
0
Cho đến bây giờ người dân thôn Bản Lý, xã Du Tiến (huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang) vẫn không thể quên thảm họa kinh hoàng vào rạng sáng 19/7/2004. Trận lũ quét lịch sử cộng với sạt lở đất đã cướp đi gần 30 sinh mạng người dân trong thôn... Toàn bộ tài sản, hoa màu của thôn Bản Lý bị chôn vùi dưới vực sâu đá núi...

Nhịp sống - Nơi “đất chết” hồi sinh

Bản Lý đã tươi xanh trở lại

Kinh hoàng “bản trắng...”

Trở lại Cao nguyên Đá Đồng Văn, chúng tôi quyết định đến thăm thôn Bản Lý. Đây là thôn bị thiệt hại nặng nề nhất sau trận lũ kinh hoàng vào rạng sáng 19/7/2004. Ông Đỗ Viết Hợp, chủ tịch UBND huyện Yên Minh chia sẻ: “Bản Lý đã hồi sinh rồi các anh ạ. Đã bảy năm sau trận lũ quét kinh hoàng, giờ đây, Bản Lý đã khoác trên mình màu áo mới, màu của sự ấm no, hạnh phúc. Cùng với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự đùm bọc, chia sẻ của xã hội, người dân Bản Lý đã vượt qua đau thương, vươn lên trong cuộc sống. Để ngày hôm nay, vượt qua thảm họa thiên tai, Bản Lý được xã Du Tiến chọn là điểm xây dựng nông thôn mới…”.

Trận lũ lịch sử “đổ bộ” xuống các xã Du Tiến, Du Già (huyện Yên Minh) vào rạng sáng 19/7/2004, số người bị chết, mất tích và bị thương lên đến 44 người. Trận lũ kinh hoàng này cũng đã quét trôi, làm sập hoàn toàn 18 căn nhà (nơi cư ngụ của khoảng 100 người, chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông, Tày), làm đổ sập toàn bộ ngôi trường hai tầng (tám phòng học) của xã Du Tiến. Nhiều đoạn đường, cầu cống từ trung tâm huyện Yên Minh về khu vực xã Du Tiến, Du Già (khoảng 60km) vẫn còn trong tình trạng sạt lở, ngập nước và hoàn toàn bị chia cắt.

Trưởng thôn Bản Lý Nguyễn Văn Phát buồn rầu nhớ lại: “Thật khủng khiếp, khi đó tôi đã làm trưởng thôn được vài năm, chứng kiến cảnh mất mát, đau thương của bà con mà không kìm nổi nước mắt. Ai cũng bàng hoàng không hiểu chuyện gì xảy ra với xóm thôn và gia đình mình. Tất cả mọi thứ tích cóp, xây dựng bao lâu chỉ trong chớp mắt mất sạch, các hộ lâm vào cảnh tay trắng, không có gì để sống, không còn đất sản xuất”. Trận lũ lịch sử cộng với sạt lở kinh hoàng đã cướp đi sinh mạng của 26 người dân trong thôn, 18 hộ dân sống quần tụ sát con suối. Chỉ sau một đêm, lũ quét và sạt lở đất đã biến Bản Lý thành một vùng đất trắng. 100% hộ trong thôn Bản Lý đều tan hoang nhà cửa, ruộng, vườn bị thay bằng “đá xám”.

Theo trưởng thôn Nguyễn Văn Phát, trong nỗi đau chung, có lẽ nỗi đau của anh lính vừa xuất ngũ Nguyễn Văn Hơi (32 tuổi) là tận cùng nhất. Cả nhà anh có chín người thì chỉ còn mình anh sống sót, tám người còn lại từ mẹ, vợ, anh, chị em, các cháu nhỏ đều đã bị vùi lấp, chết trong lũ. Nỗi đau quá lớn như không thể chịu đựng được, anh Hơi đã một mình lên núi ở tạm tại lều canh nương như để tránh xa nơi tang thương.

Anh Hơi buồn rầu kể lại: “Khoảng rạng sáng 19/7/2004, khi cả nhà đang ngon giấc thì tôi bỗng nghe tiếng “ầm, ầm” như bom nổ, rồi những tiếng kêu thất thanh từ người dân trong bản. Tôi chỉ kịp chạy ra núp dưới khóm tre ven suối, quay lại thì ngôi nhà đã bị chôn vùi cùng đất, đá. Tôi chỉ biết nhìn, và khóc, bất lực nhìn dòng đất đá hung dữ cuốn phăng tất cả. Đời tôi chưa bao giờ gặp một thảm họa kinh hoàng như thế. Tôi còn nhớ ở thôn có cô giáo từ dưới xuôi lên đây dạy học cũng bị mất tích sau trận lũ”.

Nhịp sống - Nơi “đất chết” hồi sinh (Hình 2).

Niềm vui của học sinh Bản Lý khi được cắp sách tới trường

Hồi sinh

Đau thương là thế nhưng người dân Bản Lý không đơn độc và thấy ấm lòng hơn bởi sau cơn lũ kinh hoàng, chính quyền các cấp, người dân trong cả nước cùng hướng về Bản Lý để chia sẻ đau thương, mất mát, cùng chung tay góp tiền, góp của, góc sức để giúp bà con sớm ổn định cuộc sống. Anh Nguyễn Văn Phát tâm sự: “Trong khó khăn, hoạn nạn chúng tôi nhận được rất nhiều sự quan tâm, sẻ chia của nhà nước và nhân dân. Đó chính là động lực giúp bà con nơi đây vơi đi những mất mát đau thương, tiếp tục vươn lên trong cuộc sống”. Từ sự quan tâm đó, 18 hộ dân nhanh chóng được di chuyển lên nơi ở mới cao hơn, an toàn hơn. Các hộ ra nơi ở mới được hỗ trợ tiền để làm nhà mới, không lâu sau đó 100% hộ dân đã có chỗ ở ổn định. Cùng với đó, tỉnh, huyện cũng đã hỗ trợ cho bà con lương thực ăn và kinh phí để phục hồi đất sản xuất, khai khẩn thêm nhiều diện tích trồng ngô, lúa... Nhờ sự chung tay giúp đỡ của toàn xã hội nên chỉ vài năm sau, người dân Bản Lý đã ổn định cuộc sống. Cho đến nay, thôn đã có 33 hộ, bà con trong thôn thực sự đã vượt qua khó khăn, sống đoàn kết, cùng giúp đỡ nhau vươn lên trong cuộc sống.

Ông Phạm Tiến Tình, bí thư Đảng ủy xã Du Tiến dẫn tôi đi một vòng quanh thôn rồi hào hứng cho biết: “Cuộc sống của bà con Bản Lý dù vẫn còn nghèo nhưng không khó khăn như trước nữa. Nhờ khai khẩn ruộng, nương, khắc phục diện tích thiệt hại do thiên tai nên giờ thôn đã có 12 ha diện tích đất trồng lúa một vụ, 13 ha đất trồng ngô. Do được các chương trình, dự án đầu tư nhiều mô hình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất nên bà con biết trồng giống lúa, ngô mới, biết thâm canh tăng vụ. Nhờ đó, mấy năm gần đây, năng suất lúa, ngô năm nào cũng đạt rất cao. Không những thế, bà con còn luân canh tăng vụ, ngoài trồng ngô, lúa bà con còn trồng cây ngô vụ đông, đậu tương, khoai tây, do đó, các hộ dân đều có đủ lương thực ăn trong năm”.

Cũng theo ông Tình, ngoài sản xuất, Bản Lý cũng là một trong những thôn đi đầu trong phát triển chăn nuôi. Trận lũ lịch sử năm 2004 cướp đi gần hết trâu, bò, lợn, gà của bà con nhưng đến nay thôn đã có trên 150 con trâu, bò. Nhà nào trong Bản Lý cũng có gia cầm. Thôn giờ không còn hộ sống ở nhà tạm, đó là nhờ Nhà nước đầu tư cho các hộ khắc phục hậu quả thiên tai và nhờ chương trình xóa nhà tạm được thực hiện trong mấy năm gần đây. Bà con rất đoàn kết, luôn tương trợ, giúp đỡ nhau lúc khó khăn, hoạn nạn, cùng vươn lên xây cuộc sống ấm no, hạnh phúc. 100% trẻ em trong thôn được đến trường đúng độ tuổi. 7 năm sau thảm họa thiên tai, bộ mặt của thôn thay đổi nhiều và khang trang hơn trước, đời sống của từng hộ dân cũng có chuyển biến đáng mừng. Chính nhờ những đặc điểm trên nên Đảng bộ, chính quyền xã chọn Bản Lý là điểm xây dựng nông thôn mới.

Trưởng thôn Nguyễn Văn Phát vui vẻ cho biết: “Cả thôn rất vui vì được xã chọn là điểm xây dựng nông thôn mới, bà con rất hào hứng bước vào “cuộc chiến” mới xây dựng thôn khang trang hơn, giàu mạnh hơn, văn hóa hơn”.

Trong tháng 11/2011, thôn được Nhà nước hỗ trợ xi măng để các hộ dân làm đường bê tông vào đến tận nhà. Hộ nào được hỗ trợ xi măng cũng vui vẻ và rất tích cực làm đường bê tông về gia đình mình. Nhà ông Nguyễn Văn Nhất được hỗ trợ xi măng và làm con đường dài 240 m vào tận sân nhà, ông cho biết: “Họp thôn tôi biết thôn mình được chọn là điểm xây dựng nông thôn mới của xã, gia đình tôi rất ủng hộ. Cũng nhờ chương trình này nên gia đình mới được hỗ trợ xi măng để làm đường bê tông vào nhà. Đoạn đường rất dài, nếu không có sự hỗ trợ xi măng của Nhà nước chắc gia đình cũng không có điều kiện để làm. Do đó, gia đình tôi tập trung nhân lực hoàn thành tuyến đường rất nhanh, vừa để thuận tiện trong việc đi lại, vừa góp sức mình cùng thôn hoàn thành một trong những tiêu chí xây dựng nông thôn mới”. Ngoài làm đường bê tông, bà con cũng bỏ công san đất để xây dựng nhà văn hóa trị giá mấy chục triệu đồng. Số tiền này là do cán bộ xã, giáo viên các trường trên địa bàn đóng góp, bà con góp công, góp sức xây dựng.

Việc xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ lâu dài, nhiều tiêu chí khó khăn, nhất là trong lĩnh vực phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo bởi thôn hiện vẫn còn nhiều hộ nghèo. Tuy nhiên, với sự quyết tâm, đồng lòng, đặc biệt là tinh thần đoàn kết, vượt khó, Bản Lý sẽ là điểm nông thôn mới để các thôn trong xã học tập và làm theo.

Chia tay đồng bào thôn Bản Lý, chủ tịch UBND huyện Yên Minh, Đỗ Viết Hợp bắt tay tôi, nước mắt rưng rưng, trong chén rượu ngô nồng ấm, anh tâm sự rằng, những người cán bộ từ miền xuôi lên vùng đá xám Hà Giang này chỉ mong mỏi một điều rằng đồng bào miền Cao nguyên đá sẽ bớt khổ, mang lại cho đồng bào nhiều niềm vui và hạnh phúc. Đồng bào Hà Giang còn khổ lắm, các nhà báo hãy là cầu nối với mọi miền tổ quốc để trẻ thơ Hà Giang có áo ấm mặc mùa đông, có những đôi dép bền khi cắp sách tới trường.

Rời Hà Giang, chúng tôi mang trong lòng niềm vui, niềm tin vào thế hệ trẻ nơi Cực Bắc tổ quốc. Một ngày kia, Bản Lý sẽ bừng sáng như ánh nắng Cao nguyên. Vui vì Bản Lý đã hồi sinh, chúng tôi hứa, sẽ lại về với Bản Lý vào một ngày không xa...

Thành Nam