Vụ việc nhà báo Jamal Khashoggi có thể khiến Mỹ mạnh tay với Saudi Arabia nếu nước này bị chứng minh là có liên quan.
Tổng thống Donald Trump đang sẵn sàng “động chạm” tới các nhà lãnh đạo cao nhất của Saudi Arabia, mà trong đó có thể là Thái tử Mohammed bin Salman, giữa những tranh cãi liên quan đến vụ mất tích bí ẩn của nhà báo Jamal Khashoggi, tờ USA Today nhận định.
Cơ quan tình báo của Mỹ dường như đã tìm thấy bằng chứng vị Thái tử trẻ tuổi của quốc gia Ả Rập có liên quan mật thiết với vụ việc Khashoggi bị sát hại, khi các nhân viên của ông đã đổ bộ vào Lãnh sự quán Saudi ở Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày mà nhà báo này biến mất. Hoặc có thể Ngoại trưởng Mike Pompeo đã có được bằng chứng đáng tin cậy nào đó khi ông tới thăm Ankara tuần trước, theo ABC News.
Dù là lý do nào, ông Trump cũng nói với các phóng viên rằng kết luận sẽ sớm được đưa ra và hình phạt đó sẽ "rất nghiêm trọng".
Nhưng câu hỏi được đặt ra là công lý dành cho Khashoggi – người có gia đình là công dân của Mỹ - có được thực thi và liệu thành viên của hoàng tộc Saudi có phải chịu trách nhiệm nếu bị chứng minh có liên quan?
Trước khi vụ việc nhà báo Khashoggi trở nên thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế, Tổng thống Trump đã nói về việc hủy bỏ hợp đồng vũ khí với vương quốc Ả Rập như một hình thức trừng phạt cứng rắn.
Nhưng giới quan sát cho rằng đó là một tuyên bố có phần nói quá, bởi giao dịch vũ khí khổng lồ này sẽ đặt ra nhiều rủi ro cho nước Mỹ.
Không những vậy, Washington cũng phụ thuộc vào các đồng minh Ả Rập của mình theo những cách khác nhau. Về cơ bản, các quốc gia này đươc coi là bức tường chống lại Iran – kẻ đối địch trong mắt người Mỹ
Chính quyền Trump chắc chắn đang tính đến kế hoạch đề nghị Saudi Arabia tăng xuất khẩu nhằm bù đắp lại cho lượng dầu thô Iran bị rút khỏi thị trường thế giới khi các lệnh trừng phạt của Mỹ chống lại Tehran có hiệu lực vào tháng tới. Sự hỗ trợ của Saudi Arabia cho kế hoạch hòa bình Trung Đông của người Mỹ vốn được coi là điều cần thiết.
Tuy nhiên, trên nhiều khía cạnh khác nhau, Saudi Arabia cần nước Mỹ nhiều hơn là Mỹ cần Saudi Arabia. Hơn ai hết, chính vương quốc Ả Rập này mới cảm thấy bị đe dọa bởi Iran và sự ảnh hưởng ngày càng tăng của Tehran ở nước láng giềng Iraq. Để cân bằng mối đe dọa đó, Saudi Arabia cần một đường dây cung cấp vũ khí mở từ phía Mỹ.
Mỹ không ngại trừng phạt Saudi Arabia ở cấp lãnh đạo cao nhất.
Về cơ bản, Riyadh vẫn còn cần ở Mỹ bom dẫn đường chính xác, hỗ trợ tiếp nhiên liệu trên không và các phụ tùng bảo trì cho những chiếc F-15 mua từ Washington được sử dụng cho cuộc chống lại quân nổi dậy Houthi ở nước láng giềng Yemen.
Là hình phạt cho số phận của nhà báo Khashoggi, sự trợ giúp quân sự đó có thể chấm dứt một khi Saudi Arabia bị chứng minh là chủ mưu đứng đằng sau, tờ USA Today nhấn mạnh.
Gần đây, Thượng viện Mỹ cũng đã có những quan điểm cắt giảm các giao dịch vũ khí cho phía Riyadh như một phản ứng với sự biến mất của nhà báo Khashoggi.
Bruce Riedel, cựu quan chức của CIA và hiện là một thành viên cao cấp của viện Brookings cho biết, nếu bom của Mỹ, đạn dược, phụ tùng và hỗ trợ bảo dưỡng máy bay bị ngừng trệ, thì không quân Ả Rập sẽ chỉ mắc kẹt trên mặt đất. "Chúng ta không nên đồng lõa trong cuộc chiến ở Yemen, nó gây ra những hậu quả nhân đạo đáng sợ”, ông nói.
Chính quyền Trump cũng có thể áp dụng các biện pháp trừng phạt cá nhân đối với bất kỳ ai chịu trách nhiệm về cái chết của nhà báo Khashoggi, bao gồm cả Thái tử Mohammed bin Salman – người có quan hệ khá nồng ấm với Tổng thống Mỹ.
Một nhóm lưỡng đảng gồm hơn 20 thượng nghị sĩ đã kích hoạt quy trình trừng phạt này theo Đạo luật Chịu trách nhiệm Nhân quyền Toàn cầu Magnitsky với một lá thư gửi ông Trump hồi đầu tháng.
Nếu bất kỳ cuộc điều tra nào phát hiện ra rằng Thái tử Salman có liên quan đến vụ mất tích của nhà báo Khashoggi, hành động này có thể đóng băng tài sản của ông ở các ngân hàng Mỹ, ngăn cản ông nhập cảnh và chấm dứt mọi sự liên quan ra khỏi hệ thống ngân hàng Mỹ.
Điều này có thể dẫn đến việc các nhà lãnh đạo của Saudi Arabia cần phải thận trọng hơn trong các bước đi táo bạo của mình trong tương lai.
