Luật sư Lê Ngọc Hoàng, đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, về bản chất của việc trả lương bao nhiêu trong doanh nghiệp có yếu tố sở hữu vốn Nhà nước phụ thuộc vào pháp luật hiện hành, quy định về tiền lương và phụ cấp; Hợp đồng lao động ký kết giữa chủ sở hữu với Giám đốc công ty và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Tại Điều 56, Bộ luật Lao động hiện hành, quy định mức lương tối thiểu, được ấn định theo giá sinh hoạt, bảo đảm cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường bù đắp sức lao động giản đơn và một phần tích luỹ tái sản xuất sức lao động mở rộng và được dùng làm căn cứ để tính mức lương cho các loại lao động khác. Như vậy, tiền lương được trả cho người lao động có sự phân biệt về trình độ lao động và tính chất phức tạp của công việc, lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật càng cao, công việc họ thực hiện càng phức tạp, thì sẽ được trả lương càng cao.
Để trả lương cho người lao động một cách công bằng, doanh nghiệp phải xây dựng thang lương, bảng lương cụ thể theo công việc họ đang thực hiện. Trong đó, sử dụng các hệ số trả lương phù hợp với công việc và vị trí mà người lao động đảm trách. Vì vậy, tiền lương cơ bản của lãnh đạo các doanh nghiệp sử dụng vốn ngân sách Nhà nước nêu trên sẽ được trả là tích số giữa mức lương tối thiểu Chính phủ quy định áp dụng cho từng loại hình doanh nghiệp nhân với hệ số lương của từng vị trí công việc.
Luật sư Lê Ngọc Hoàng
Quy định tại Nghị định 66/2013/NĐ-CP ngày 27/6/2013, mức lương tối thiểu là 1.150.000 đồng/tháng. Ngoài ra còn có phụ cấp có tính chất lương được quy định tại Nghị định số 205/2004/NĐ-CPngày 14/12/2004, thì có 5 loại phụ cấp theo hệ số so với mức lương tối thiểu chung như phụ cấp khu vực; phụ cấp trách nhiệm công việc; phụ cấp độc hại, nguy hiểm; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút. Ngoài ra, còn phụ cấp ngoài lương gồm: Tiền ăn, tiền xăng xe, tiền điện thoại... do người sử dụng lao động thỏa thuận với người lao động.
Trên cơ sở cách tính lương kèm theo phụ cấp như trên, đối chiếu với mức lương nhận thực tế mới có thể kết luận chính xác "có hay không phù hợp đối với mức lương hiện hành của các lãnh đạo công ty, doanh nghiệp Nhà nước đó". Ngoài ra, theo quy định pháp luật thì việc hưởng lương trong một doanh nghiệp bắt buộc phải được xây dựng thành hệ thống từ đơn giá tiền lương, quỹ tiền lương đến hệ thống thang, bảng lương… và bắt buộc phải được phê duyệt/chấp nhận của cơ quan có thẩm quyền. Đặc biệt, trong trường hợp đối với công ty TNHH MTV do Nhà nước làm chủ sở hữu thì phải được sự đồng ý của chủ sở hữu (Điều 16 khoản 1, điểm đ thông tư 27/2010 của bộ LĐ-TB&XH).
Ở đây, các cơ quan thanh tra cần xem xét việc tuân thủ quy định pháp luật này nếu hệ thống thang, bảng lương áp dụng để tính lương cho các giám đốc trên có sai sót thì trách nhiệm còn thuộc về chủ sở hữu các công ty đó (cơ quan ra quyết định thành lập/ phê duyệt hệ thống thang bảng lương cho doanh nghiệp). Đối với việc thu nhập 200 trệu đồng/tháng theo quy định pháp luật là trường hợp "Người có thu nhập cao" và do đó luật Thuế thu nhập cá nhân bắt buộc các đối tượng này phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Cơ quan thuế cần phải tiến hành rà soát ngay việc này, xem các giám đốc đó có vi phạm nghĩa vụ về thuế đối với Nhà nước không? Mặt khác, nếu quá trình thanh, kiểm tra phát hiện dấu hiệu móc ngoặc, rút ruột ngân sách Nhà nước hay cố ý chi tiêu, sử dụng sai nguồn vốn ngân sách Nhà nước thì có thể xử lý hành chính cho đến truy cứu trách nhiệm hình sự tuỳ theo mức độ vi phạm pháp luật.
Theo thông tin mới nhất, Giám đốc công ty TNHH MTV Thoát nước đô thị lĩnh 2,6 tỷ đồng lương/năm (tính ra là hơn 200 triệu đồng/tháng), bị cơ quan chủ quản cấp trên yêu cầu hoàn lại tiền lương lĩnh sai, đã đăng đàn trả lời báo chí. Ông này đưa ra lời xin lỗi và xin miễn truy thu lại tiền lương chi sai, bởi không có tiền nộp. Nếu bắt nộp thì không có tiền, phải đi vay ngân hàng để nộp…
Về phát biểu này, luật sư Nguyễn Hoàng Lĩnh, đoàn Luật sư TP. Hải Phòng phân tích: "Nếu phát biểu đó là phân trần sự khó khăn thì tạm chấp nhận được nhưng là lý do để gây khó khăn cho cơ quan chủ quản trong việc thu hồi tiền chi sai thì UBND TP.HCM cần phải có biện pháp mạnh để xử lý. Biện pháp mạnh là chuyển cơ quan công an, xác minh, điều tra những khoản chi lương sai đó ra sao, sau đó quy trách nhiệm từng người. Theo tôi, lãnh đạo doanh nghiệp Nhà nước này có nhiều dấu hiệu của tham nhũng, làm mất lòng tin của người dân. Vừa rồi, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ - ông Vũ Đức Đam trong buổi họp báo thường kỳ, khẳng định, lương của Thủ tướng không quá 15 triệu đồng/tháng, sao Giám đốc doanh nghiệp Nhà nước, hưởng lương ngân sách mà lại lĩnh đến hơn 200 triệu đồng/tháng. Đó là điều không thể chấp nhận được".
Linh Chi
