Qua mỗi năm thi, Sao Mai đều có sự đổi mới về hình thức và nội dung, điểm khác biệt lớn nhất của cuộc thi năm nay là ngoài vòng chung kết diễn ra ở các khu vực miền Bắc, miền Trung và miền Nam, còn có vòng chung kết ở khu vực châu Âu. Đây được đánh giá là một bước đi đột phá của Ban tổ chức chương trình khi mang đến cho cuộc thi những màu sắc mới. Điều đó được thể hiện trong đêm chung kết Sao Mai thính phòng diễn ra mới đây, khi hai giọng ca đến từ châu Âu là Martina Nguyenova Thủy (CH Czech) và Võ Hồng Quân (Pháp) đã gây ấn tượng tốt và nhận được đánh giá cao từ ban giám khảo.
Nói về điều này, ca sĩ Ngọc Anh, một trong những giám khảo Sao Mai khu vực châu Âu nhận định: "Ở vòng thi nhạc thính phòng, hai giọng ca đến từ châu Âu đã hoàn thành tốt được phần thi. Các giọng ca này mang đến bất ngờ về thực lực của họ và đấy là hiệu ứng đầu tiên mà cuộc thi mang lại. Điều ngạc nhiên là vượt qua các thí sinh trong nước, Võ Hồng Quân được đề cao đến mức là ứng cử viên sáng giá nhất cho mùa giải Sao Mai năm nay với phong cách thính phòng. Nhìn vào những gì diễn ra có thể thấy, không có sự phân biệt khu vực ở đây, thí sinh tham gia Sao Mai đều được đối xử bình đẳng và giọng ca nào tốt thì sẽ có cơ hội đoạt giải. Thực tế diễn ra đã chứng minh, việc mở rộng cuộc thi tại khu vực châu Âu là đúng đắn. Tôi thấy đây là một bước đi cần thiết để làm mới cho cuộc thi âm nhạc truyền thống".
Cả 4 thí sinh lọt vào vòng chung kết xếp hạng đều chọn lối hát thính phòng, thiên về trưng trổ kỹ thuật
Theo ca sĩ Ngọc Anh khi tham gia sơ tuyển, xét về mặt bằng chung các thí sinh đến từ châu Âu không thể so với thí sinh trong nước về số lượng cũng như chất lượng bởi họ có "thiệt thòi" là sống trong môi trường nước ngoài nên khá vất vả trong việc thể hiện ca khúc của quê hương: "Có một số bạn hát không sõi được tiếng Việt và cũng không thuộc được nhiều các ca khúc của Việt Nam, đó là hạn chế đầu tiên. Chất lượng các giọng ca cũng chỉ gói gọn trong một mức độ nào đó, dù vẫn có những nhân vật nổi bật. Tôi hy vọng những năm sau, khi Sao Mai làm việc chuyên nghiệp hơn ở khu vực châu Âu thì sẽ chọn được những gương mặt đại diện tốt hơn để về tham gia tại quê nhà".
Rõ ràng có một sự chênh lệch đáng kể ở cuộc thi bởi trong khi đa số các thí sinh ngoại đều không được đào tạo bài bản thì các thí sinh trong nước lại đang theo học tại các trường đào tạo nghệ thuật chuyên nghiệp hoặc đã đi hát. Nhưng cuối cùng số người được chọn cũng chỉ rơi vào con số 7 và đều là những giọng ca đã được học hành. Ví như Martina Nguyenova Thuỷ, cô đã luyện tập thanh nhạc với cô giáo người Việt từ khi còn nhỏ hay Võ Hồng Quân đã có 2 năm theo học trung cấp thanh nhạc ở Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh và 5 năm tu nghiệp tại Pháp.
Vì đây là cuộc thi chuyên nghiệp và mang tính truyền thống nên khi lựa chọn, giám khảo vẫn có những yêu cầu cơ bản và khắt khe để "nhặt" ra giọng hát đại diện cho khu vực. Nhìn vào những thí sinh được chọn có thể thấy, những gương mặt mới đều phải có bản năng hát tốt và đã được đào tạo cơ bản còn lại đa phần đều là những giọng ca đã đi hát chuyên nghiệp hoặc đã có "thâm niên" hoạt động nghệ thuật trước khi đến với cuộc thi.
Đã thi phải quy chuẩn
Với format thuần Việt, có thể coi Sao Mai là một cuộc thi ca hát "truyền thống" của Việt Nam. Đây vẫn là cuộc thi mà những thí sinh được đào tạo bài bản hay những thí sinh khát khao được theo đuổi con đường âm nhạc một cách nghiêm túc lựa chọn. Tuy nhiên có ý kiến cho rằng, điều được coi là điểm yếu của Sao Mai có lẽ lại nằm ở chính đặc điểm "truyền thống" của những thí sinh tham gia cuộc thi. Bởi họ đều là những giọng ca bài bản đến từ các trường đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp, "thừa hưởng" chương trình đào tạo cũ, nặng tính khuôn khổ nên dù nắm vững chuyên môn nhưng lại ít người có tính sáng tạo mạnh mẽ và dường như tất cả đều được "đúc" từ một khuôn ra.
Phản bác ý kiến này, ca sĩ Ngọc Anh cho rằng: "Tất cả chúng ta đều không thể đổ lỗi cho nhà trường vì tuy được đào tạo cùng một nơi nhưng cách tiếp cận âm nhạc của mỗi giọng ca lại hoàn toàn khác nhau. Mỗi người tự tạo phong cách cho mình, tìm cách phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu nên không phải cùng một môi trường thì sẽ "đúc" ra những con người như nhau. Do đó, sự tìm tòi và sáng tạo của cá nhân là vô cùng quan trọng. Chính chúng ta - những người nghe lại hơi nặng nề và áp đặt rằng, cứ học ở trường ra là sẽ phải hát như thế".
Thực tê,ë việc lựa chọn thí sinh xuất sắc trong phong cách thính phòng tại Sao Mai luôn gây tranh cãi giữa hai trường phái "kinh điển" và "làm mới". Phong cách "kinh điển" vẫn chiếm ưu thế và điều này đã được chứng minh qua nhiều kỳ Sao Mai, khi những thí sinh đoạt giải cao đều là những thí sinh đi theo cách hát nhẹ nhàng, thiên về bán cổ điển. Ngay năm nay, 4 thí sinh lọt vào vòng chung kết dòng thính phòng cũng đều chọn lối hát thính phòng, thiên về trưng, trổ kỹ thuật.
Mới đây trên báo chí, một số nghệ sĩ tên tuổi cũng đã đưa ra ý kiến về việc nên hay không nên đổi mới cách hát. Đương nhiên điều gì cũng phải thay đổi theo thời cuộc nhưng đã là quy tắc thì không thể thay đổi. Như lời ca sĩ Ngọc Anh: "Thính phòng là thính phòng, nhạc nhẹ là nhạc nhẹ, nhiều người cứ muốn hát thính phòng theo phong cách nhạc nhẹ thì khó có thể chấp nhận. Đã là thi thì phải theo quy chuẩn, phải đạt đến một trình độ nào đó, nhất là trong thính phòng".
"Con đẻ" bị bỏ rơi
Trong thời điểm những chương trình âm nhạc thực tế bùng nổ như hiện nay, Sao Mai vẫn là một điểm nhấn thu hút sự quan tâm của khán giả. Bởi khi đã bị "bội thực" bởi việc phải xem quá nhiều những chương trình âm nhạc giải trí ồn ào, Sao Mai như một khoảng lặng hiếm hoi đem đến cho công chúng sự thưởng thức âm nhạc đảm bảo về chất. Cuộc thi đã tồn tại từ rất lâu trên sóng truyền hình, là một format của Việt Nam và mang lại những tài năng âm nhạc thực sự cho nền âm nhạc Việt. Dù vậy, Sao Mai cũng bị "lép vế" so với các chương trình truyền hình thực tế mua format ở nước ngoài.
Ca sĩ Ngọc Anh cho biết: "Thời của tôi, may mắn là Sao Mai được phát trên sóng truyền hình ở những kênh chính yếu như VTV1 hay VTV3 thì bây giờ cuộc thi lại bị mất sóng trên những kênh này và chỉ phát trên VTV2. Đây là vấn đề đáng lưu tâm bởi trong thời điểm Sao Mai phải cạnh tranh với các chương trình thực tế nở rộ thì đài truyền hình lại không cho "con đẻ" của mình được "sống" ở đúng kênh của nó mà lại "bán sóng" cho các chương trình truyền hình thực tế. Điều dễ thấy là những chương trình này chỉ "sống tốt" ở kênh giải trí VTV3, chứ nếu đẩy nó sang kênh khoa học và giáo dục như VTV2 hay kênh dành cho người Việt ở nước ngoài như VTV4 thì rất khó để khán giả bật kênh. Hy vọng sau thành công của Sao Mai năm nay, nhà đài sẽ tính lại để đưa "con mình" về chăm bẵm ở mảnh vườn tốt chứ không thể để uổng phí một chương trình tốt về mặt nội dung ở nơi chưa phù hợp".
Sao Mai phải vào bằng thực lực "Có thể gọi Sao Mai là cuộc tranh tài giữa những gương mặt ngang tầm ngang sức. Đến một vòng nhất định khi bạn nhìn xung quanh thì có thể thấy ai cũng hát hay như mình chứ không có sự chênh lệch quá lớn như ở những chương trình truyền hình thực tế. Nếu như chương trình thực tế còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố ngoài lề và tài năng không phải là cái quyết định thì với Sao Mai phải vào bằng thực lực. Đó là điểm khác ở một cuộc thi mang tính chuyên môn và cuộc thi mang tính giải trí". |
Loan Thanh
