Chiều hè ở bờ biển nam Skagen, Peder Severin Krøyer (1893).
Bức tranh nổi tiếng này, "Chiều hè ở bờ biển nam Skagen" (1893), đã được vẽ tại điểm cực bắc của Đan Mạch, nơi biển Bắc và biển Baltic gặp nhau, nơi Råbjerg Mile, đụn cát di động lớn nhất của Đan Mạch, bị gió thổi về phía đông bắc có đến 15 m hằng năm.
Đụn cát di động Råbjerg Mile, sa mạc tí hon của Đan Mạch. Ảnh: Flickr.
Hiện tượng đụn cát di động đã được tường thuật lại trong biên niên sử Đan Mạch từ khoảng năm 1500. Biến đổi khí hậu thời đấy, cộng với việc gió đổi chiều đã tạo thành nhiều đụn cát. Cát cũng đã tạo nên một biểu tượng của Skagen: Ngôi nhà thờ chìm trong cát chỉ còn nửa tháp chuông nhô ra. Được xây vào khoảng cuối thế kỷ 14, nhà thờ bắt đầu bị cát lấp từ thế kỷ 16 và cho đến năm 1795 thì phải bỏ trống.
Ngôi nhà thờ chìm trong cát, biểu tượng của Skagen. Ảnh: Wikipedia.
Phong cảnh những đụn cát đẹp có một không hai đã lôi cuốn nhiều du khách cũng như nghệ sĩ. Chính những đụn cát này đã mang lại nhiều câu chuyện kể cho nhà văn nhà thơ nổi tiếng nhất của Đan Mạch Hans Christian Andersen (1805-1875) khi ông đến làng đánh cá Skagen năm 1859, trọ lại trong quán của Erik Brøndum. "Các anh có phải là họa sĩ không?", ông viết trên báo của Copenhagen : "Nếu thế thì hãy theo chúng tôi đến đây. Có rất nhiều cảnh để vẽ".
Tính bi kịch của bão tố và biển cả cộng với ánh sáng huyền thoại nổi tiếng, thứ ánh sáng thường lấp lánh, mềm mại, khuếch tán khắp mọi nơi, làm tan biến đường nét của bóng luôn thay đổi trong cơn hối hả của những đám mây, chính ánh sáng đó đã thu hút nhà thơ và họa sĩ Đan Mạch Holger Drachmann (1846-1908) đến mức kể từ năm 1870 mùa hè nào ông cũng về Skagen.
Bờ biển Skagen. Ảnh. Eberhard Kamm/Fotocommunity.
Rồi nhiều họa sĩ theo chân ông: Micheal Ancher (1849-1927) đến năm 1874 và đã gặp người sau này là vợ của ông, Anna Brøndum (1859-1935), ở đây. Bà là con gái của ông chủ quán Brøndum mà ngôi nhà hàng khách sạn vẫn còn tiếp đãi khách cho đến ngày hôm nay. Trong một cử chỉ rộng rãi hiếm có thời đấy, mẹ của Anna đã gửi bà theo học trường nghệ thuật tại Copenhagen rồi sau đó là tại Paris. Anna Brøndum đã trở thành nữ họa sĩ hàng đầu thuộc trường phái Ấn tượng của Đan Mạch.
Bà Anna Ancher là người phụ nữ bên trái trong bức tranh được đề cập đến của Peder Severin Krøyer (1851-1909). Người phụ nữ kia là chính là người vợ uyên bác có nhiều hoài bão Marie Triepcke (1867-1940) của Krøyer mà những mộng mơ hội họa của bà đã nhạt nhòa trong bóng của người chồng nổi tiếng. Ông và nhiều người khác – Viggo Johannsen (1851-1935), Karl Madsen (1855-1938), Carl Locher (1851-1915), Laurits Tuxen (1853-1927), Christian Krohg (1852-1925) người Na Uy và Oscar Björk (1860-1929) người Thụy Điển – đã tạo nên làng nghệ sĩ mà sau này người ta gọi là các họa sĩ Skagen. Họ đã vẽ lại phong cảnh những đụn cát hoang sơ, cuộc sống cực nhọc của những người đánh cá và cả những cảnh công nghiệp nữa. "Tranh Skagen" được trưng bày trong nhiều triển lãm lớn tại châu Âu và châu Mỹ, mang lại danh tiếng trên khắp thế giới cho các họa sĩ.
Tác phẩm của Krøyer năm 1888. Từ trái sang phải: Martha Johansen, họa sĩ Viggo Johansen, họa sĩ người Na Uy Christian Krohg, P.S. Krøyer, Degn Brøndum (anh của bà Anna Ancher), Michael Ancher, họa sĩ người Thụy Điển Oscar Björck, Thorvald Niss, cô giáo Helene Christensen, Anna Ancher và Helga Ancher.
Năm 1908 Krøyer và nhiều họa sĩ Skagen khác đã tự thiết lập Viện bảo tàng Skagen với những bức tranh đẹp nhất của họ tại nơi gặp gỡ của các họa sĩ, trong khách sạn của người cha của bà Anna Ancher. Sau khi họa sĩ Krøyer qua đời năm 1909 căn nhà ở của ông được dùng để làm nhà bảo tàng trưng bày. Từ năm 1928 các tác phẩm này được trưng bày trong một căn nhà cạnh khách sạn của Brødum. Lúc đó, Viện bảo tàng Skagen có khoảng 325 tác phẩm, phần nhiều là do chính các họa sĩ tặng, bao gồm cả bức tranh "Chiều hè" nổi tiếng của họa sĩ Krøyer. Ngày nay trên 1700 tác phẩm nghệ thuật được trưng bày trong Viện bảo tàng Skagen đã được mở rộng năm 1990.
Skagen đã trở thành một nơi du lịch xinh đẹp từ lâu. "Trung tâm Thiên nhiên Skagen Odde" (Skagen Odde Naturcenter) hiện đại cũng được một người Đan Mạch rất nổi tiếng kiến tạo: Jørn Utzon, kiến trúc sư của Nhà hát Opera Sydney. Trong trung tâm có một mô hình của bán đảo Đan Mạch bằng cát. Theo đó, nếu gió và cát vẫn cứ giữ tốc độ và chiều hướng như hiện nay, thì khoảng 700 năm nữa người ta sẽ có thể đi bộ từ Đan Mạch sang Thụy Điển.
Màu vàng đặc trưng của nhà dân ở Skagen - Ảnh: Flickr.
Nếu muốn nhìn thấy tận mắt phải đi ô tô hay xe buýt ra đến tận điểm có tên là Grenen. Ở đấy, sau đụn cát cao khoảng 15 m, là mủi đất ngày một tiến dần ra biển. Đặt cùng lúc một chân trong biển Bắc, chân kia trong biển Baltic là một trải nghiệm mà không phải ai cũng có được.
Mũi đất Grenen, nơi biển Bắc và biển Baltic gặp nhau - Ảnh: Fotocommunity.
Phan Ba
