Thêm cú sốc, “cuộc phiêu lưu” của Uber, Grab có dừng?

Lượng xe tăng chóng mặt

Theo số liệu sở GTVT TP.HCM cung cấp, số lượng xe được cấp phù hiệu xe hợp đồng đã tăng chóng mặt trong hơn 3 năm qua. Tính đến hết tháng 6/2017, trên địa bàn TP có gần 24.000 xe được cấp phù hiệu. Trong khi đó, năm 2014, TP mới chỉ có gần 180 xe. Các năm tiếp theo con số tăng lên lần lượt là 1.877 xe (năm 2015), 17.360 xe (năm 2016). Rõ ràng, lượng xe tăng phi mã trong năm 2016 với 15.000 xe so với năm 2015. Dự báo con số này sẽ tiếp tục tăng cao trong nửa cuối năm 2017.

Thêm vào đó, với khoảng 12.000 xe taxi truyền thống đang hoạt động trên địa bàn (chủ yếu là của Vinasun và Mai Linh, chiếm hơn 72%) đang có tới gần 36.000 xe dưới 9 chỗ ngồi hoạt động vận tải hành khách. Số lượng xe khổng lồ này đã phá vỡ quy hoạch, nằm ngoài dự đoán của cơ quan chức năng. Theo quy hoạch phát triển giao thông đường bộ đến năm 2020 của TP.HCM, số lượng taxi trên địa bàn TP không vượt quá 13.000 xe.

Thế nhưng đến nay, nó đã vượt gấp 3 lần. Chính số lượng xe tăng chóng mặt như thời gian qua đã góp phần khiến tình trạng kẹt xe ngày càng nghiêm trọng. Bởi lượng phương tiện hoạt động tăng nhưng diện tích đường không tăng. Trước tốc độ tăng chóng mặt này, sở GTVT TP.HCM đã kiến nghị ngừng tiếp nhận mới đối với loại hình xe hợp đồng như Uber và Grab.

Trao đổi với PV báo Người Đưa Tin về thực trạng trên, ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc sở GTVT TP.HCM cho biết: “Trong thời gian chờ bộ GTVT tổ chức tổng kết thí điểm, Sở có văn bản đề nghị các đơn vị cung cấp sử dụng phần mềm như Uber, Grab tạm thời ngừng cung cấp kết nối thêm xe mới nhằm ổn định hoạt động vận tải trên địa bàn”.

“Sở cũng khuyến cáo các cá nhân, đơn vị vận tải cân nhắc đầu tư thêm xe mới (loại ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống) để đưa vào tham gia kinh doanh vận tải khách theo hợp đồng, nhằm tránh khó khăn (nếu có) khi điều chỉnh quản lý đối với loại hình này sau giai đoạn kết thúc thí điểm”, ông Cường cho biết thêm.

Theo tìm hiểu, từ năm 2016, bộ GTVT đã có quyết định về việc ban hành kế hoạch thí điểm triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng. Sau gần 2 năm triển khai, dự kiến trong tháng 1/2018, Bộ này sẽ tổ chức tổng kết 2 năm thực hiện thí điểm để đánh giá ưu, nhược điểm của hình thức hoạt động xe ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống. Từ đó sẽ xem xét điều chỉnh, bổ sung các quy định cho phù hợp.

Đồng thời, bộ GTVT cũng sẽ làm việc với sở GTVT TP.HCM để hoàn thành dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP, trong đó nghiên cứu bổ sung quy định liên quan đến hoạt động của xe hợp đồng điện tử. Theo đó, sở GTVT TP.HCM sẽ có báo cáo đánh giá ưu, nhược điểm của loại hình này tại địa bàn TP.

Thực tế, cùng với việc gia tăng lượng phương tiện, Uber, Grab cũng có không ít vi phạm trong hoạt động. Điển hình, trong 9 tháng đầu năm 2017, thanh tra sở GTVT TP.HCM đã phát hiện và lập biên bản xử phạt 214 vụ việc đối với Uber và Grab với tổng số tiền xử phạt trên 840 triệu đồng. Các lỗi vi phạm chủ yếu là không có đăng ký kinh doanh vận tải bằng ô tô, không niêm yết tên, số điện thoại đơn vị kinh doanh, dừng đậu không đúng quy định... Trong khi đó, loại hình taxi truyền thống cũng bị xử phạt tới 416 vụ nhưng tổng số tiền xử phạt lại ít hơn, chỉ gần 520 triệu đồng.

Ngoài ra, loại hình taxi mới cũng còn nhiều điều phải bàn trong công tác quản lý Nhà nước. Điển hình, mới đây, cục Thuế TP.HCM đã ấn định con số tiền thuế mà Uber phải đóng là gần 70 tỷ đồng, trong đó Uber đã kê khai sai dẫn đến thiếu số tiền phải nộp, tiền thuế VAT khấu trừ nộp thay, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân khấu trừ nộp thay. Tuy nhiên, doanh nghiệp này lại phản ứng bằng cách khiếu nại lên tổng cục Thuế và bộ Tài chính vì cho rằng, mình bị đánh thuế 2 lần.

“Taxi mới”

Trước tình trạng trên và thừa nhận những loại hình vận tải như Uber, Grab là loại hình taxi, TP.HCM đã đề xuất phương án quản lý và gọi đây là “taxi mới”. Một cán bộ sở GTVT TP.HCM cho biết: “Phải khẳng định loại hình kinh doanh taxi truyền thống và Uber, Grab (gọi là xe hợp đồng) là 2 loại hình kinh doanh vận tải khác nhau. Do đó, khi kinh doanh vận tải thì đơn vị phải đáp ứng điều kiện theo từng loại hình đã được quy định”.

Theo đó, đối với loại hình xe hợp đồng (Uber, Grab...) đang được thí điểm triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng là nhằm thay thế hợp đồng bằng giấy theo quy định bằng hợp đồng điện tử.

Do đó, để đảm bảo tính cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động này, sở GTVT TP.HCM đã báo cáo kiến nghị bộ GTVT xem xét, trình Chính phủ về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô cho phù hợp với tình hình thực tế.

Ông Cường cho biết: “Để có đủ cơ sở quản lý, đảm bảo tính cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động kinh doanh vận tải giữa các loại hình kinh doanh vận tải như taxi và xe hợp đồng dưới 9 chỗ ngồi về nghĩa vụ thuế, quy hoạch phương tiện, điều kiện kinh doanh... TP.HCM đề xuất đưa loại hình như Uber, Grab... vào loại hình “taxi mới”. Trong đó, đáp ứng đầy đủ các điều kiện kinh doanh vận tải theo loại hình taxi truyền thống. Tuy nhiên, có sự khác biệt giữa loại hình “taxi mới” và loại hình taxi truyền thống”.

Cụ thể, về giá, “taxi mới” cần có quy định cụ thể. Về phù hiệu, các hãng taxi truyền thống được sử dụng phù hiệu hiện tại, còn “taxi mới” sẽ quy định phù hiệu mới. Về việc nhận diện, xe taxi truyền thống phải đăng ký và thực hiện sơn logo không trùng với biểu trưng của đơn vị đã đăng ký trước đó cũng như các số điện thoại giao dịch cho các xe. Còn đối với “taxi mới”, sẽ xây dựng phương án nhận diện gửi cơ quan có thẩm quyền chấp thuận.