Thông điệp của ông Trump tại Liên Hợp Quốc: Cuộc chiến sắp bắt đầu?

Bài phát biểu chưa có tiền lệ

Hồi giữa tuần, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có bài phát biểu đầu tiên trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Nó được đánh giá là một trong những bài phát biểu đặc biệt, bởi những lời lẽ mà ông Trump sử dụng chưa bao giờ được đưa ra bởi một nhà lãnh đạo Mỹ trong cuộc họp tại Liên Hợp Quốc.

Do vậy, bài phát biểu gây ra nhiều phản ứng và nhận những ý kiến trái chiều.

Theo cây viết Stephen Collinson của tờ CNN, bài phát biểu của Tổng thống Mỹ mang “đậm chất Trump”: khác biệt, đột phá, hiếu chiến và nhuốm màu chủ nghĩa dân tộc.

Nó đã phá vỡ mọi nguyên tắc, chuẩn mực chính trị thông thường của người Mỹ và cho thấy, những nỗ lực nhằm thay đổi vai trò của Mỹ trên trường quốc tế và hệ thống toàn cầu.

Ông Trump là Tổng thống Mỹ đầu tiên đứng trong phòng họp của Liên Hợp Quốc và đe dọa sẽ hoàn toàn xóa sổ một quốc gia khỏi hành tinh, trong trường hợp này là Triều Tiên.

Ông khẳng định Washington “không còn cách nào khác ngoài hủy diệt Triều Tiên” nếu Bình Nhưỡng tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân và nuôi dưỡng ý định tấn công Mỹ các nước đồng minh.

Theo CNN, khi ông Trump dùng những lời lẽ cứng rắn để de dọa Bình Nhưỡng, toàn bộ hội trường tỏ ra choáng váng. “Như có một luồng gió lướt qua khán phòng khi ông ấy phát biểu (về Triều Tiên).

Ai nấy đều ngạc nhiên. Nhiều tiếng nói rì rầm, những khuôn mặt đầy biểu cảm”, một quan chức Liên Hợp Quốc nhớ lại.

Bên cạnh đó, trong phần lớn thời lượng phát biểu, ông Trump còn tập trung vào những chỉ trích nhằm thẳng vào Iran, Cuba và Venezuela.

Khi nói về chính quyền Iran, nhà lãnh đạo Mỹ cũng không hề ngại ngần chỉ trích thậm tệ:

“Họ đã biến một quốc gia giàu có với bề dày lịch sử, văn hóa thành một đất nước kinh tế kiệt quệ….Thay vì dùng tài nguyên để cải thiện đời sống nhân dân, họ lấy lợi nhuận từ việc buôn bán dầu mỏ để tài trợ cho Hezbollah và những kẻ khủng bố giết người Hồi giáo vô tội, đồng thời tấn công các quốc gia Arab yêu hòa bình và người hàng xóm Israel”.(?!)

Giọng điệu cứng rắn của người đứng đầu Nhà Trắng sau đó thậm chí được mang ra so sánh với diễn văn của nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev và cựu Tổng thống Venezuela Hugo Chavez.

Bài phát biểu của ông Trump cũng được so sánh với tuyên bố về “trục ma quỷ” của cựu Tổng thống George W.Bush đúng 15 năm trước. Nhưng ông Bush khi đó diễn thuyết trước đám đông người ủng hộ Mỹ, còn ông Trump phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, nơi không có những tiếng reo hò, thậm chí nhiều nhà lãnh đạo còn tỏ ra lạnh nhạt, hay bỏ ra ngoài lúc khi ông nói (ở đây là Đại sứ Triều Tiên). 

Phản ứng trái chiều

Bài phát biểu chưa từng có tiền lệ của Tổng thống Trump đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều trong giới chính trị gia cũng như của những chuyên gia quốc tế.

“Suốt hơn 30 năm ở Liên Hợp Quốc, tôi chưa từng nghe bài phát biểu nào rõ ràng và dũng cảm đến thế. Tổng thống Trump đã nói lên sự thật về những mối đe dọa đối với thế giới và kêu gọi cộng đồng quốc tế chung tay giải quyết bằng sự dũng cảm, vì tương lai nhân loại”, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu dành lời khen cho nhà lãnh đạo Mỹ.

Còn theo ông Nile Gardiner, một nhà phân tích tại Trung tâm phân tích Mỹ Heritage Foundation, “theo nhiều cách khác nhau, nó là một bài phát biểu mang tính đột phá”. Ông cho rằng Tổng thống Mỹ đã rất “quyết đoán và hùng hồn” khi  phá vỡ “học thuyết đa phương đầy tôn kính” của chính quyền tiền nhiệm Barack Obama.

Nhà báo Stephen Collinson của CNN lại nhận định rằng bài phát biểu trên phần nào thể hiện kế hoạch mở rộng “chủ nghĩa Trump” trên quy mô toàn cầu và xoa dịu sự giận dữ của những người theo quan điểm chống toàn cầu hóa từng ủng hộ ông Trump và phong trào dân túy trên khắp thế giới.

Theo ông, Tổng thống Trump chắc chắn đã khiến những người ủng hộ hài lòng về hình ảnh một “người đàn ông mạnh mẽ” có tầm nhìn không bị tác động bởi những quy luật chính trị.

Tuy nhiên, theo ông Richard Gowan, chuyên gia về Liên Hợp Quốc tại Hội đồng Đối ngoại châu Âu, lời lẽ của Tổng thống Mỹ giống như “một bài hùng biện khoa trương và trùng lặp” hơn là một bài phát biểu với ý tứ rõ ràng, mạch lạc.

Chú ý tới phát ngôn về vấn đề Triều Tiên của Tổng thống Trump, Giáo sư chính trị học TJ Pempel từ Đại học California-Berkeley nhận xét chúng không có lợi trong việc giảm nhẹ những mối đe dọa toàn cầu.

Với tuyên bố hùng hồn “hủy diệt Triều Tiên”, bài phát biểu chỉ có lợi cho truyền thông chứ không khiến Bình Nhưỡng phải lùi bước hay tạm dừng chương trình tên lửa, hạt nhân, theo Giáo sư Pempel.

Nhìn chung, theo đánh giá của các chuyên gia, bởi Tổng thống Trump là bậc thầy về nghệ thuật điều khiển truyền thông và là một diễn giả truyền hình có kinh nghiệm nên bài phát biểu của ông vừa qua được đánh giá là mang lại hiệu quả về mặt hình ảnh cá nhân ông trước công chúng.

Nhưng hầu hết giới lãnh đạo thế giới lại nhìn thấy ở nó những điểm tiêu cực khiến họ cho rằng đó là một bài phát biểu “không đúng đắn, đưa ra sai thời điểm và truyền đến sai đối tượng khán giả” như theo kết luận của Ngoại trưởng Thụy Điển Margot Wallstrom.

Xem thêm: Hành động “lạ” của Chánh văn phòng Nhà Trắng khi TT Trump phát biểu tại Liên Hợp Quốc

D.T