Sau rất nhiều năm miệt mài nghiên cứu, các nhà khoa học đã công bố những thành quả của họ về thành phố cổ Palmyra, đô thị thương mại nổi tiếng của đế chế La Mã đã gây kinh ngạc khi tồn tại và phát triển rực rỡ giữa sa mạc Syria khắc nghiệt từ cách đây đến 2000 năm.
Những tàn tích còn lại của đế quốc La Mã tại thành phố Palmyra cổ xưa
Câu hỏi về một nền văn minh bí ẩn giữa sa mạc tồn tại và biến mất như thế nào đã ám ảnh nhà khảo cổ Jrgen Christian Meyer suốt một thời gian dài. Nhưng phải đến năm 2008, ông quyết định cùng nhiều cộng sự tiến hành một cuộc khảo sát tại thực địa. Suốt 4 năm ròng rã, 40 dặm vuông (khoảng 104km2) ở phía Bắc của thành phố Palmyra cổ đã được đào xới thăm dò. Kết quả thật đáng kinh ngạc, các nhà khoa học nhận thấy rằng thực chất khu vực họ đang nghiên cứu không phải là sa mạc cằn cỗi mà nơi đây trước kia là một thảo nguyên với những thảm cỏ ngầm giữ nước mưa ở dưới lòng đất.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng nhận thấy rằng nơi đây từng trồng rất nhiêu loại cây ăn quả như quả ô liu, quả sung và quả hồ trăn, những loại quả đến nay còn rất phổ biến ở Syria. Ông Meyer đưa ra giả thuyết, có thể những người nông dân địa phương nơi đây đã phối hợp với những người chăn cừu và lạc đà, cho phép họ chăn thả gia súc sau khi thu hoạch lúa mạch. Sau đó phân gia súc sẽ giúp cánh đồng của họ trở nên tươi tốt và bội thu hơn.
Bên cạnh đó vấn đề về biến đổi khí hậu cũng được các nhà khoa học tranh cãi quyết một cách quyết liệt. Một số thì cho rằng biến đổi khí hậu có từ thời cổ đại dẫn đến sự sụp đổ của đế chế La Mã. Tuy nhiên số còn lại thì cho rằng khí hậu không hề biến đổi, hoặc biến đổi không đáng kể từ thời cổ đại. Bởi người dân nơi đây vẫn sống và phát triển ở sa mạc khô cằn trong vòng 2000 năm lịch sử.
Lần theo những dấu vết, những bằng chứng lịch sử và khảo cổ các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng dưới đế chế La Mã, Palmyra là một khu đô thị thương mại nằm dọc theo tuyến đường huyết mạch nối liền đông- tây. Nơi đây từng là khu vực thương mại, buôn bán hàng hóa sầm uất nhất với các sản phẩm như bạc, lụa, gia vị và thuốc nhuộm từ ấn Độ và Trung Quốc. Là một đô thị sầm uất nằm dọc theo sông Euphrates ở phía Bắc nên người Palmyra có rất nhiều cơ hội để làm giàu. Họ gia nhập vào đội ngũ người Ả - Rập du cư để vận chuyển và buôn bán hàng hóa, hưỡng dẫn những người du cư cách thức vượt sa mạc.
Công bố những phát hiện gây chấn động này, Meyer cho biết ông muốn dư luận thế giới có sự quan tâm đặc biệt đến số phận của thành phố cổ Palmyra. Thời gian gần đây, nhóm khảo cổ của ông đã phải dừng hoạt động nghiên cứu vì tình trạng bạo lực gia tăng tại Syria. Đáng lo hơn, nhiều vùng nông thôn quanh khu vực Palmyra bây giờ trở thành nơi chiếm đóng của lực lượng dân quân nhằm chống đối chính phủ. Nếu giao tranh xảy ra, nguy cơ thành phố cổ Palmyra có thể sẽ bị xóa sổ vĩnh viễn.
| Palmyra là thành phố cổ Syria, nơi hội tụ đầy đủ các khái niệm về vẻ đẹp vượt thời gian. Nó là cầu nối của các nền văn minh khác nhau (Ba Tư, ấn Độ, Trung Quốc và đế quốc La Mã). Nơi đây nổi tiếng với nhiều công trình như Đền Bel, Lăng mộ Elahbel, và lâu đài cổ Palmyra |
Nguyễn Sen (theo Geography)
