Chắc chắn trong chúng ta ai cũng đã nghe loa phường một vài lần và cũng không ít người từng nhăn mặt vì cái thứ âm thanh đầy “vi diệu” phát ra từ loa phường. Những phút nhăn mặt ấy là những lúc người ta ghét cái loa phường nhất. Muốn bỏ nó đi ngay tức khắc.
Người đòi bỏ hẳn phải đưa ngay ra minh chứng hùng hồn rằng giữa cái thời đại công nghệ số phát triểm ầm ầm thế này tại sao vẫn còn duy trì công nghệ tuyên truyền có từ cách đây năm sáu chục năm. Rồi viện ra cả tỉ lý do như giữa cái “chảo rang” hầm hập của ngày hè, những ngày mà người ta dễ dàng nổi nóng với ti tỉ thứ âm thanh hỗn độn, cái âm thanh của loa phường chẳng khác nào sự tra tấn kinh khủng. Tiếng âm thanh rè rè khản đặc của một phát thanh viên cấp phường nào đó trên chiếc loa phường sẽ trở thành nạn nhân của việc trút bực bội.
Rồi người ta đổ tội cho cái loa phường là rác âm thanh, là phiền nhiễu,... đủ “tội danh” được đổ vào cái loa phường. Khổ nỗi cái loa phường thường treo trên cây cột điện, tương đương với cái nhà 2 tầng và như thế khác nào bắc loa vào nhà người ta mà nói và mọi chuyện còn trở nên tệ hơn vì loa phường toàn thế hệ cũ nên éo éo, ọt ẹt. Điều đó khiến nhiều người đã ghét lại càng thêm ghét cái loa phường. Khốn khổ hơn nếu nhà nào có con nhỏ, đứa trẻ vừa thiu thiu ngủ là tiếng ọt oẹt, the thé của chiếc loa phường cất lên phá vỡ giấc ngủ của nó. Lúc đó tiếng khóc của con trẻ lẫn với thứ âm thanh hỗn tạp từ loa phường chỉ làm cho người ta bức bối. Thế là người ta chả quan tâm đến thứ gì đang phát trên loa phường nữa mà chỉ có cảm xúc khó chịu. Người ta bực bội đủ thứ, từ cái người đọc đến cái tiếng rè rè, ọt ẹt.
Đủ các lí do được đưa ra, kể tội cái loa phường khi người ta buộc phải nghe cái thứ âm thanh kinh dị ấy. Phiền toái của cái loa phường chắc chẳng phải kể nhiều.
Loa phường không có lỗi, lỗi của người làm tội cái loa phường.
Thế nhưng, nói cái loa phường chỉ đem lại phiền toái là oan, oan lắm là đằng khác. Nói về sứ mệnh lịch sử thông tin thì chắc chẳng có một phương tiện truyền thông nào của ta vượt qua được cái loa phường. Những thông tin trên loa phường luôn có ích cho những người nghe từ lịch tiêm phòng cho con trẻ, chính sách cho người già, các bản tin thời sự của địa phương, những ca khúc đi cùng năm tháng,… Loa phường đã từng là những âm thanh quen thuộc của một thời và đi vào ký ức của nhiều thế hệ…
Giờ đây, mọi chuyện đã khác. Người thành phố bây giờ thờ ơ với chiếc loa phường lắm, người ta thờ ơ bởi họ có nhiều phương tiện quanh mình rồi và cũng bởi họ thờ ơ với chính địa phương đang mình sinh sống. Chính sự thờ ơ ấy đã sinh ra cái sự đổ tội cho loa phường.
Người ta nói loa phường đã hoàn thành xứ mệnh lịch sử? Cái này e không phải. Bởi đành rằng cái gì cũng có sứ mệnh lịch sử của nó, nhưng với chiếc loa phường nó vẫn chứng minh được giá trị nếu người ta biết nâng cấp nó, chăm sóc nó.
Nếu loa phường phát đi những âm thanh dễ thương, truyền cảm, trầm ấm của phát thanh viên và loa phường ọt ẹt ngày nay được thay thế bằng thiết bị truyền tải âm thanh tốt thì sứ mệnh lịch sử của chiếc loa phường không những không mất đi mà còn nâng lên một tầm cao mới. Khi ấy, không khí rộn ràng khi nghe tiếng loa phát ra sẽ trở lại không khí rộn ràng như nó vốn có. Khi ấy, chính quyền phường và người dân trên địa bàn sẽ “thân thiện” hơn. Loa phường sẽ lại là kênh thông tin quan trọng của chính quyền sở tại trong điều hành, điều chỉnh những vấn đề của địa phương như thông báo việc cần triển khai, quy định mới... người dân sẽ nắm bắt các chủ trương chính sách một cách chủ động hơn. Sẽ chẳng có "tội danh" nào trút lên đầu chiếc loa phường nếu chính quyền sở tại biết chăm sóc tiếng nói của mình với nhân dân. Sẽ chẳng có ai phản đối nếu họ được nghe âm thanh hữu ích từ chiếc loa phường.
Bản thân cái loa phường chẳng có lỗi gì cả, thậm chí lại còn rất tốt là đằng khác. Chiếc loa phường trở lên đáng ghét chính là do những người bắt nó phải phát ra âm thanh ọt ẹt khó nghe gây phiền nhiễu và nhất là vào những thời điểm không đúng lúc.
Trần Phương
* Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả
