Liên quan đến đề xuất của sở GTVT TP.HCM, PV báo Người Đưa Tin đã có cuộc phỏng vấn TS. Phạm Sanh, một chuyên gia giao thông, để nghe ông chia sẻ ý kiến và nhận định về việc thu phí vỉa hè, lòng đường.
PV: Thưa ông, theo đề xuất mới đây, sở GTVT TP.HCM đề nghị thu phí lòng đường, vỉa hè trên địa bàn thành phố nhằm quản lý tốt hơn một phần công năng lề đường, vỉa hè và thu thêm ngân sách cho Nhà nước, ông có đồng tình với đề án này?
TS. Phạm Sanh: Tôi được biết, đây mới chỉ là dự thảo Đề án thu phí sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố trên địa bàn thành phố. Và, dự thảo này từ sở GTVT TP.HCM đưa ra. Nếu dự thảo được thực hiện cũng phải trải qua nhiều bước khác nữa, như phải có quá trình phản biện của chuyên gia, ý kiến người dân, sau đó trình HĐND TP.HCM thông qua mới được áp dụng. Tuy nhiên, theo quan điểm cá nhân của tôi, với những thông tin đưa ra trong dự thảo thì việc này chưa khoa học, không công bằng và chưa thể hiện được sự bền vững, lâu dài.
PV: Ông có thể nói rõ hơn vì sao việc thu phí đưa ra như trên lại không công bằng, không bền vững, lâu dài?
TS. Phạm Sanh: Tôi cho rằng việc việc áp giá thu phí lòng đường, vỉa hè theo khung giá đất là chưa khách quan, công bằng. Bởi vì, sở GTVT làm sao biết được giá cho thuê quận nào nên cao hơn quận nào?. Việc buôn bán, cũng như lợi nhuận thu được từ kinh doanh buôn bán từng vị trí cho thuê, từng hộ kinh doanh sẽ khác nhau. Có thể, ở quận 10, việc buôn bán vỉa hè sẽ cao hơn một khu vực nào đó của quận 1 thì sao…
Do đó, theo tôi, nếu đã thu phí lòng đường, vỉa hè, thì phải làm hết sức thận trọng. Vì đây là việc lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến người dân kinh doanh, sinh sống trên địa bàn thành phố. Và, đã làm thì phải khoa học, không thể làm theo cách tạm bợ, nóng vội và không có cơ sở khoa học như mấy năm trước. Đồng thời, dự thảo thu phí lòng đườg, vỉa hè phải được sở Tài chính đưa ra chứ không phải sở GTVT. Các đơn vị khác như sở Công thương, sở GTVT, sở Xây dựng và các đơn vị liên quan chỉ góp ý, phối hợp với nhau cùng làm, nhưng trách nhiệm chính vẫn là sở Tài chính.
TS. Phạm Sanh, Chuyên gia giao thông, trao đổi với PV về việc thu phí vỉa hè lòng lề đường.
PV: Thưa ông, việc thu phí lòng đường, hè phố đã có từ mấy năm nay, giờ đề xuất tăng giá để phù hợp hơn, như vậy theo ông nó đã hợp tình hợp lý hơn chưa, có giúp ổn định việc quản lý vỉa hè trên địa bàn thành phố?
TS. Phạm Sanh: Như tôi đã nói, lần này phải làm đến nơi đến chốn chứ không làm như trước nữa. Từ năm trước, cách thu phí vỉa hè tại thành phố đã có, nhưng theo như dự thảo đưa ra thì hiện nay, tăng giá thu phí, chẳng hạn tăng 5.000 đồng/m2 lúc trước thì nay tăng lên 20.000 đồng/m2. Đây là cách làm chưa bài bản, mang tính vặt vãnh.
Muốn làm thật quy củ, theo chuẩn quốc tế phải quy hoạch lại không gian vỉa hè, có quy chế sử dụng lòng lề đường, có quy chuẩn từ bộ Xây dựng, bộ GTVT. Theo tôi biết, hiện nay chưa có quy chế sử dụng không gian lòng lề đường, vỉa hè cũng như chưa có quy chuẩn nào cả. Nếu áp dụng thu phí như đưa ra, tôi cho là chưa có cơ sở, chưa theo khung pháp lý nào. Nên nếu nói tăng mức phí lòng đường, vỉa hè mà việc quản lý vỉa hè tại TP.HCM được ổn định thì chưa đúng.
PV: Ông đánh giá thế nào việc sở GTVT đưa ra đề xuất thu phí lòng đường vỉa hè. Trong khi trước đó, cũng tại TP.HCM có chiến dịch dọn dẹp lòng đườg, vỉa hè để được thông thoáng hơn?
TS. Phạm Sanh: Việc đưa ra đề xuất thu phí lòng đường, vỉa hè, nộp ngân sách nhà nước chỉ có sở Tài chính thực hiện mới công bằng, khách quan. Toàn bộ chuyện thu, chi đều phải được UBND TP.HCM giao sở Tài chính. Thậm chí, tôi nghĩ có thể đưa ra đấu giá, đấu thầu giữa các đơn vị về việc thực hiện đề án thu phí này. Sở GTVT chỉ nên đóng vai trò tham mưu, chứ không nên đưa ra đề xuất. Càng không thể để địa phương như quận, huyện thu phí, vì sẽ xảy ra tình trạng bất công, chỗ thu, chỗ không dẫn tới có hiện tượng “bảo kê”.
Theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng, trước khi đề xuất chuyện thu phí, phải có phương pháp luận cụ thể, phải chỉ ra được tại sao việc thu phí là cần thiết và mang lại sự công bằng cho người dân, người kinh doanh. Trước đó đã dẹp lòng đường, vỉa hè, nay bày ra thu phí là sao và thu phí nơi cao nơi thấp, theo từng quận huyện cũng chưa khách quan. Nếu muốn thu cũng nên có khảo sát, có cơ sở rõ ràng. Tôi cho rằng khi chưa có cơ sở, chưa có quy chuẩn, quy chế, chưa có luật rõ ràng thì nên dừng lại việc này.
Lành Nguyễn
