“Ông vua con” có thêm quyền!
Mới đây, một số địa phương đề xuất lên bộ GD&ĐT giao cho hiệu trưởng các trường tự chủ động về nhân sự, quyết định số giáo viên hằng năm. Nghĩa là trao quyền cho các trường tự chủ toàn phần, ngành chỉ quản lý vấn đề chuyên môn và chất lượng đầu ra của sản phẩm. Về việc Hiệu trưởng các trường có quyền chủ động trong công tác nhân sự, tự quyết định số giáo viên hằng năm sát với thực tế và điều kiện đặc thù của đơn vị, bảo đảm hoạt động hiệu quả. Được biết, việc này tiếp nối từ chủ trương xóa bỏ biên chế trong ngành của bộ GD&ĐT vốn gây nhiều tranh cãi, bất an cho các thầy cô giáo.
Mặc dù thừa nhận "số phận nghề giáo" nằm trong tay hiệu trưởng chính là tạo cơ chế cạnh tranh, phấn đấu trong đội ngũ nhà giáo, tạo cơ hội cho người trẻ phát huy năng lực. Tuy nhiên, nhiều ý kiến băn khoăn về tính công bằng, minh bạch trong tuyển dụng. Ông Kiều Văn Bảo, giáo chức về hưu tại Thạch Thất (Hà Nội) cho rằng: “Việc này chắc chắn không tránh khỏi tiêu cực khi mà người hiệu trưởng đó tuyển dụng nhân sự theo cảm tính chứ không phải vì lợi ích chung. Nếu như tuyển dụng người thân, tuyển dụng vì đi cửa sau, hoặc dùng tiền để mua vị trí... Thì ai sẽ đảm bảo?".
“Từ trước đến nay, hiệu trưởng đã có khá nhiều quyền lực, tuy nhiên vẫn được giám sát bởi phòng GD&ĐT, sở Nội vụ các tỉnh và Hội đồng nhà trường. Mặc dù vậy, thời gian qua, không ít lần chúng ta nghe đến việc dùng tình để đổi biên chế. Hay vụ việc xảy ra ở trường tiểu học Nam Trung Yên, Hà Nội như một tiếng chuông về tính dân chủ trong trường học mà nổi lên là quyền hành và sự áp đặt của người đứng đầu một ngôi trường trở thành... thứ gọi là sức mạnh tập thể. Khi sai phạm ở một số trường học bị đưa ra ánh sáng thì cũng đã phanh phui ra không ít hiệu trưởng “lộng quyền” trong môi trường sư phạm. Nếu như trao toàn bộ quyền cho hiệu trưởng, tôi e rằng “ông vua con” sẽ thêm lộng quyền”, ông Bảo lo ngại.
Lo ngại tiêu cực khó kiểm soát
Về việc giao quyền tự quyết cho hiệu trưởng, ông Phạm Minh Hạc – nguyên Bộ trưởng bộ GD&ĐT cho hay: “Tôi được biết, TP.HCM là một trong những địa phương xin cơ chế này cho hiệu trưởng. Nhưng có lẽ lãnh đạo TP này cần nhớ câu chuyện xảy ra cách đây khoảng 2 năm, hàng loạt sai phạm trong một ngôi trường THPT ở Hóc Môn. Khi đó, bà hiệu trưởng không “ưng” ai thì thản nhiên “loại” giáo viên ra ngoài, không xếp lớp cho giáo viên rồi ung dung ký hợp đồng đưa giáo viên bên ngoài vào dạy thế chỗ. Trong khi, giáo viên không hề được thông báo, không nhận được quyết định nghỉ việc nào. Một số giáo viên khác bị ép làm kiêm thêm công việc của giám thị mà không hề được xem xét nguyện vọng, giáo viên bị cắt xén tiền dạy ca 2 một cách trắng trợn”.
Chính vì vậy, nguyên Bộ trưởng nêu quan điểm: “Nhất quyết không thể giao toàn quyền cho hiệu trưởng. Không thể để hiệu trưởng quyết định nhận hay sa thải cán bộ, giáo viên được. Như vậy là không phù hợp và sẽ đưa tình hình trở nên phức tạp. Trước đây, khi có ý kiến về tự chủ giáo dục nói chung (bao gồm đại học và phổ thông), Thủ tướng cũng như Bộ trưởng bộ GD&ĐT đã có ý kiến chỉ tiến hành tự chủ ở một số trường THPT”.
Cùng quan điểm trên, PGS. Văn Như Cương cho biết, nếu đề xuất trên đi vào hiện thực thì câu chuyện giáo dục sẽ trở nên “loạn 12 sứ quân”: “Tại sao một số địa phương này lại xin cơ chế cho hiệu trưởng như vậy? Họ dựa vào đâu? Bộ GD&ĐT không thể đồng ý việc này, cần hết sức cẩn trọng. Nếu đồng ý với một số địa phương này, các địa phương khác cũng xin cơ chế riêng, xin quyền cho hiệu trưởng thì chắc chắn sẽ loạn. Hiện nay tại các trường có Hội đồng nhà trường, có ban phụ huynh để giám sát hiệu trưởng, nếu bỏ đi điều đó thì sẽ dẫn đến những lạm quyền, khó kiểm soát gây ra nhiều tiêu cực”.