Lo ngại Triều Tiên, Nhật tìm kiếm giải pháp mới?
Với việc Triều Tiên tiếp tục thử nghiệm tên lửa đạn đạo liên tục từ đầu năm 2017, các nhà hoạch định chính sách Mỹ và Nhật Bản đang phải đối mặt với áp lực mới để giải quyết mối đe dọa hạt nhân ngày càng tăng đến từ quốc gia này.
Trong tháng 5, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera của đảng Dân chủ Tự do (LDP) đã đến Mỹ gửi thông điệp tới Washington với đề nghị cần xem xét việc mở rộng khả năng phòng thủ tên lửa của Tokyo.
Hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis BMD trên tàu khu trục của Nhật Bản được cho là vẫn còn hạn chế. Ảnh minh họa.
Đây có thể là bước đi quan trọng của Thủ tướng Shinzo Abe - người đang tìm cách sửa đổi lại bản “Hiến pháp hòa bình” thời hậu chiến của Nhật Bản - cũng như mang lại lợi ích cho các nhà hoạch định chính sách Mỹ trong việc phát triển những cách thức mới gây áp lực lên Triều Tiên.
Ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ Hai kết thúc, Mỹ đã thay Nhật Bản lập ra hiến pháp với tên gọi: “Hiến pháp hòa bình” với quy địnhTokyo vĩnh viễn từ bỏ phát động chiến tranh, không duy trì lục quân, hải quân, không quân và các lực lượng chiến tranh khác.
Bản hiến pháp này đã hạn chế đáng kể chính sách phát triển quốc phòng của Nhật Bản từ năm 1947 cho đến nay.
Với những rào cản về chính trị và tài chính, việc mở rộng cơ sở hạ tầng, mua sắm các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại là một ước muốn khó khăn dù nhu cầu của Tokyo là cần thiết.
Những tiến bộ gần đây về công nghệ tên lửa của Triều Tiên đang cho thấy khả năng áp đảo bất kỳ hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo bất kỳ nào của Nhật, do đó một số nhà hoạch định chính sách ở Tokyo đang tìm kiếm một khí tài toàn diện hơn.
Nhật Bản hiện có hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo hai lớp gồm SM-3, đánh chặn tên lửa trên không, và PAC-3 nhằm vào tên lửa gần mặt đất. Trong khi đó, tên lửa Musudan của Triều Tiên, với tốc độ tới 21km/giây đánh dấu bước đột phá cho phép các đầu đạn của Bình Nhưỡng vượt ngoài tầm bắn của các hệ thống đến từ Nhật Bản.
Liệu có phiên bản hệ thống phòng thủ tên lửa Hàn Quốc ở Nhật Bản?
Phương án khả thi cho Tokyo hiện tại một hệ thống tiên tiến dạng như THAAD đang được triển khai ở Hàn Quốc được cho là có khả năng đánh chặn tên lửa vượt trội ở cả trong lẫn ngoài bầu khí quyển.
Hồi tháng 1/2017, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Tomomi Inada đã đến thăm căn cứ không quân tại đảo Guam, thị sát hệ thống THAAD của quân đội Mỹ.
Bà Tomomi Inada coi THAAD là một phương án lựa chọn để đổi mới hệ thống phòng thủ tên lửa của Nhật Bản, đồng thời cho biết sẽ hoàn thành quy hoạch phòng thủ tên lửa trước mùa hè năm 2017.
Theo ông James L. Schoff, cựu Cố vấn Cao cấp về Chính sách Đông Á tại Bộ Quốc phòng Mỹ, bên cạnh việc năng lực quốc phòng của Nhật Bản khó có thể ngăn chặn những đợt tấn công có thể xảy ra đến từ Triều Tiên, việc tăng cường thêm vũ khí và nâng cấp chính sách quốc phòng còn mang đến sự hợp tác sâu rộng hơn về an ninh của Mỹ và Nhật Bản, đặc biệt trong nhiều tình huống khẩn cấp.
Cả hai bên hoạch định chính sách Mỹ và Nhật Bản đều cần nhận ra rằng mặc dù việc mua lại các thiết bị phòng thủ tầm xa của Nhật Bản không phải là một “viên đạn bạc” giúp ngăn chặn các mối nguy từ Triều Tiên, việc tăng cường quân sự có thể đóng một vai trò tích cực khi được xem xét trong bối cảnh khu vực với sự hợp tác qua lại trong liên minh an ninh Mỹ-Nhật.
Câu hỏi đặt ra là việc Mỹ có sẵn sàng “mang gươm trao tay” Nhật Bản, trong đó ủng hộ sửa đổi chính sách quốc phòng và hợp tác triển khai hệ thống THAAD như một bước nâng cấp liên minh hiện tại hay không.
Đây cũng là một phần thông điệp của ông Onodera ở Washington. Đối với Nhật Bản, ngoài ý nghĩa lá chắn phòng thủ, hệ thống THAAD một khi được hoàn thành sẽ có tác dụng thúc đẩy việc Nhật Bản trở thành nước lớn về quân sự. Từ Chiến tranh thế giới thứ Hai đến nay, quyền tự vệ quân sự của Nhật Bản bị hạn chế và quá dựa vào quân đội Mỹ.
Một sự tự chủ hơn trong việc tự bảo đảm an ninh sẽ mang lại lợi ích không chỉ cho Tokyo mà còn với cả Washington trong các mục tiêu chiến lược ở khu vực. Dù vậy, khó khăn vẫn là vấn đề tài chính, việc triển khai THAAD sẽ khiến quốc đảo tốn hàng tỷ yên mà chưa biết số tiền này sẽ huy động như thế nào.
Đọc thêm>>> Infographic: Những phát ngôn 'dậy sóng' của TT Trump về Triều Tiên
Quốc Vinh
