Việc Kim Jong-un xử tử người đàn ông quyền lực thứ hai Triều Tiên Jang Song-thaek đã gây ra phản ứng tiêu cực đối với quan hệ ngoại giao của nước này trên trường quốc tế.
Bên cạnh đó, các nước còn lo ngại nội bộ Triều Tiên sẽ trở nên bất ổn hơn do ông Jang hiện đang giữ các chức vụ chính trị quan trọng như là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên đoàn Chủ tịch, Phó Chủ tịch quân ủy trung ương Triều Tiên. Đồng thời ông là Giám đốc của Ngân hàng Phát triển Nhà nước, Giám đốc của Tập đoàn Đầu tư quốc tế Taepung và Giám đốc Tập đoàn Quốc tế Taesong.
Tuy nhiên, khi đánh giá dưới góc độ ổn định chính trị nội bộ, việc tử hình Jang Song-thaek được cho là hành động vô cùng cần thiết, vì tham vọng và ảnh hưởng của Jang đã “che mờ” hình ảnh lãnh đạo quốc gia của Kim Jong-un.
Lấn lướt quyền lực chính trị
Thứ nhất, từng được coi là "Nhiếp chính vương" vì có công lớn trong việc đưa lãnh đạo Kim Jong-un vào vị trí quyền lực tối cao, Jang Song-thaek đã trở nên ngạo mạn, lấn lướt quyền hạn quá đáng, xem thường nhà lãnh đạo trẻ và luôn tỏ ra mình mới là lãnh đạo thực quyền.
Trong các chuyến tháp tùng Kim Jong-un đi công tác, Jang Song-thaek thường có hành động và thái độ như một lãnh tụ để chứng minh quyền lực ngang hàng lãnh đạo trẻ nhằm gây ảnh hưởng đối với các quan chức. Đặc biệt là trong các cuộc duyệt binh và diễu hành duyệt đội ngũ, Jang Song-thaek đều giơ tay chào "kiểu lãnh tụ", không phù hợp vị trí và điều lệnh quân đội, trong khi luôn thể hiện giống lãnh đạo quan sát đội hình.
Kể từ khi Kim Jong-il chết vào năm 2011, Jang Song-thaek cũng liên tục mở rộng biên chế các cơ quan do mình phụ trách, tăng cường sức ảnh hưởng từ cơ quan trung ương ra các tỉnh. Thành lập nên một đế chế quyền lực riêng, vốn được Triều Tiên gọi là "tập đoàn chống đảng, phản cách mạng Jang Song-thaek".
Trong giai đoạn 2003-2006, Jang Song-thaek từng biến mất trên chính trường mà theo giới chuyên gia đánh giá là do dã tâm thâu tóm quyền lực của ông này đã bị Kim Jong-il phát hiện.
Chính vì vậy, việc Kim Jong-un thanh trừng người đàn ông quyền lực thứ hai Triều Tiên là một động thái chính trị cần thiết nhằm triệt tiêu mối đe dọa quyền lực và củng cố vị trí lãnh đạo tối cao.
Chiếm đoạt lợi ích kinh tế
Thứ hai, không chỉ phụ trách các dự án hợp tác và phát triển kinh tế, Jang còn phụ trách ngành xuất khẩu khoáng sản của Triều Tiên, chiếm một nửa trong kim ngạch thương mại của nước này với Trung Quốc.
Với vai trò đầu tàu của chính sách kinh tế, được kỳ vọng sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước, nhưng Jang Song-thaek và các tùy tùng lại lạm dụng quyền giao thương để chiếm đoạt tài sản quốc gia, gây thiệt hại lớn cho đất nước và bất ổn xã hội nghiêm trọng.
Cùng với các nhà máy quốc phòng và các công ty thương mại, lợi ích xuất khẩu từ nuôi trồng thủy sản đã giúp chi trả các chi phí duy trì quân đội, tăng nguồn thu ngoại tệ cho dòng họ Kim, nhưng Jang Song-thaek lại chiếm đoạt bất hợp pháp, không đồng ý trao trả khi Kim Jong-un yêu cầu, thậm chí còn dám cho người tấn công quân đội của Kim Jong-un.
Bên cạnh đó, Jang không thu hút được nhiều đầu tư từ Trung Quốc như Kim Jong-un mong đợi, trong khi lại bán than đá cho Trung Quốc với giá rẻ, gây thất thoát nguồn lực quốc gia.
Việc Jang lợi dụng quyền hạn trong lĩnh vực phát triển và hợp tác kinh tế để thu lợi ích riêng đã chia rẽ giới lãnh đạo Triều Tiên và khiến Kim Jong-un lẫn nhiều quan chức cảm thấy rất khó chịu.
Thậm chí, theo bản cáo trạng chính thức, Jang Song-thaek còn thừa nhận âm mưu chiếm đoạt tài sản quốc gia để khiến quân đội và nhân dân bất mãn với chính quyền hiện tại về tình hình trì trề của nền kinh tế và đời sống đói khổ của nhân dân. Từ đó tạo đà lật đổ chế độ.
Chính vì vậy, cái chết của Jang Song-thaek chắc chắn sẽ giúp Kim Jong-un kiểm soát được việc thương lượng hợp tác với Trung Quốc, thậm chí Triều Tiên còn có thể tăng tốc cải cách kinh tế trong thời gian tới.
Khống chế quan hệ đối ngoại
Thứ ba, Jang Song-thaek còn đe dọa ảnh hưởng đối ngoại của Kim Jong-un, đặc biệt là trong quan hệ với Trung Quốc - đồng minh quan trọng nhất của Triều Tiên. Bởi lẽ, cả Trung Quốc và các quốc gia khác đều cho rằng Jang Song-thaek là “nhiếp chính vương” đứng sau điều khiển mọi việc.
Từng thăm Trung Quốc nhiều lần, ông Jang là người được Bắc Kinh kỳ vọng sẽ thúc đẩy cải tổ nền kinh tế Triều Tiên theo mô hình Trung Quốc và thúc đẩy mối quan hệ hòa hảo với cả Seoul lẫn Bắc Kinh.
Từ khi Kim Jong-un lên nắm quyền, Trung Quốc đã nhiều lần bày tỏ sự không hài lòng của mình với Triều Tiên và nhà lãnh đạo trẻ, đặc biệt là sau khi Triều Tiên thử hạt nhân lần ba vào tháng 2.2012. Đồng thời Kim Jong-un cũng chưa một lần tới Trung Quốc. Thậm chí, có nguồn tin cho rằng Chủ tịch Tập Cận Bình đã từ chối tiếp Kim Jong Un.
Trong khi đó, ông Jang Song Thaek đã nhiều lần dẫn đoàn tới thăm Trung Quốc và nhận được sự tiếp đón trọng thể cấp nhà nước. Những căng thẳng bất thường giữa Trung Quốc và Triều Tiên sau sự kiện Triều Tiên phóng tên lửa đạn đạo cũng đã được xoa dịu sau chuyến thăm của ông Jang.
Tạm bỏ qua bản kết tội với 24 tội danh khác nhau từ tham ô, nhận hối lộ, chia rẽ sự thống nhất và đoàn kết của đảng, đến đồng sàng dị mộng “chống đảng, phản cách mạng”. Rồi tội ảo tưởng về bản thân, vi phạm pháp luật, sống phóng đãng, đồi trụy, sử dụng ma túy, quan hệ tình dục bừa bãi và đốt ngoại tệ vào các sòng bạc ở nước ngoài,…
Việc Jang Song-thaek ngang nhiên chống lại mệnh lệnh và cho quân đánh bại lính của Kim Jong-un, lấn lướt cả quyền lực chính trị và đe dọa lợi ích kinh tế của dòng họ Kim đã khiến lãnh đạo trẻ phải nhìn nhận Jang Song-thaek như mối đe dọa nguy hiểm nhất cần phải loại trừ để mang lại sự ổn định quyền lực trong giai đoạn sắp tới.
Theo Một thế giới